علمی-پژوهشی
واکاوی تاریخی مفهوم «الجفاة الطغام»؛ توصیفی از حضرت علی (ع) دربارۀ شامیان

اکرم السادات حسینی؛ یحیی میرحسینی؛ کمال صحرایی

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 1-27

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.9197

چکیده
  تعبیر «الجفاة‌ الطغام» در سه خطبه نهج‌البلاغه، خطاب به اهل شام بکار رفته‌است. امام علی(ع) این گروه را تندخو و در شمار اراذل و اوباش جای داده که تنها اتحاد، موجب پیروزی‌شان شده است. نکته قابل توجه، استعمال جفاة طغام به دو صورت معرفه و نکره و اظهار تعجب علی(ع) از جفاة‌طغام است که بدون دریافت «مَعُونه»، به اطاعت از معاویه ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
کارکردشناسی پیشگویی جریان‌های مخالف در سیرۀ علوی

علیرضا جانعلی زاده چناری؛ محمدمصطفی اسعدی

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 1-22

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.48168.2635

چکیده
  مسئله پژوهش حاضر آن است که با توجه به گزارش‏های موجود در منابع تاریخی و روایی، پیشگویی‌های نقل شده در بیانات امام علی(ع) نسبت به جریان‌های مخالف اجتماعی و دینی، چه کارکردهایی را دنبال نموده است؟ طبق یافته‏های این پژوهش، کارکردهای پیشگویی در سیره علوی عبارت است از: بازنمایی احادیث آینده نگرانه نبوی، تلاش برای زدایش گسست‌های اجتماعی، ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
طبقه‌بندی موضوعی و تحلیل محتوایی احادیث قدسی کتاب الجواهر السنیه درباره فضائل امیرالمؤمنین (ع) بر پایه قرآن کریم

سکینه عموزادی؛ فیض اله اکبری دستک؛ عبدالمجید طالب تاش

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 29-69

https://doi.org/10.30465/alavi.2023.9196

چکیده
  احادیث قدسی به جهت داشتن منشأ الهی از جایگاه والایی در معرفی اصول معرفت اسلامی دارند. کتاب «الجواهر السنیه فی الاحادیث القدسیه» شیخ حر عاملی، یکی از کتاب‌های حدیثی شیعه است که روایات قدسی را که دربردارنده احادیث متعددی در موضوعات اعتقادی، اخلاقی و داستان‌های حکیمانه است، به‌صورت کلی در خود جمع کرده است. با وجود اینکه این کتاب ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تبیین تاریخی مؤلفه‌های راهبردی همگرایی در سیرۀ علوی

طلعت ده پهلوان

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 51-70

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.47854.2625

چکیده
  ظهوراندیشه‌ها نوین و تعدد نحله‏های فکری- فرهنگی در جهان اسلام پس از رحلت رسول‌الله(ص) تا به امروز، چالش ﻣﺴﺌﻠﮥ همگرایی امت اسلام را رقم زده است. همگرایی از بنیادی‏ترین اصول اعتقادی اسلام، که از عهد رسول‏الله(ص) با هدف و عقیده‏ای واحد حول محور امامت در مسیری خاصی مشخص گردید.عصر امام علی(ع)(تا40هجری) فصل آغاز فرقه‌گرایی، جریان‌سازی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی شناختی کارکرد تغییرات طرح‌وارۀ حجمی حرف اضافۀ «فی» در هجده خطبه از نهج‌البلاغه

کبری راستگو؛ محمد فاتحی

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 71-99

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.48122.2633

چکیده
  یکی از نکات حائز اهمیت در دانش زبان‌شناسیِ‌شناختی، توجه به طرح‌واره‌های تصویری و استخراج تغییراتِ احتمالیِ طرح‌واره‌ای در آن‌هاست؛ چه نخستین پیامدِ تغییر یک طرح‌واره به دیگری، تولید مضامینِ متمایز خواهد بود. نظر به وجود بدفهمی‌های گاه بسیار ظریف در تعامل انسان‌ با متن گفتاری و نوشتاری و با توجه به برخورداری دانش زبان‌شناسیِ‌شناختی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بازپروری مناقب و آموزه‌های علوی در سوگ‌سوردۀ آیینی جیحون یزدی و تببین اندیشه‌ورزی شاعر از سیرت اهل‌بیت

فضل الله رضایی اردانی؛ مهدی صادقی

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 101-122

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.48624.2642

چکیده
  مفاهیم علوی در کلام شاعرانه، جامه‌ای دیگر در بر می‌کنند به گونه‌ای که شعر با شرع آمیخته می‌شود و عشق علوی با معرفت‌تر حاصل می‌گردد؛ از این رو در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و استشهادی به بررسی منقبت و آموزه‌های علوی در سوگ‌سردوۀ آیینی جیحون‌یزدی پرداخته‌می‌شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که منقبت علوی در شعر جیحون، شیوۀ ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بررسی رابطۀ فساد سیاسی و فقر از منظر پژوهش‌های تجربی و دیدگاه امام علی(ع)

ابوذر رفیعی قهساره

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 123-150

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.44840.2539

چکیده
  فساد سیاسی و فقر اقتصادی هر دو از مسائل و معضلات بسیار پراهمیتی هستند که جوامع بشری از دیرباز با آن­ها مواجه بوده­اند. نظر به اهمیت این دو مسئله پژوهش­های مختلفی در خصوص ارتباط این دو پدیده صورت گرفته است. پژوهش حاضر تلاش می­کند با بهره ­گیری از یافته­های پژوهش­های تجربی در خصوص تأثیر فساد سیاسی بر فقر اقتصادی، این تأثیر ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تحلیلی از روش‌های امام علی(ع) در مدیریت بحران‌های سیاسی و اجتماعی

عنایت الله شریفی

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 151-172

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.47790.2623

چکیده
  حکومت امام‏علی(علیه‏السّلام) همانند سایر حکومت‏ها در بازده زمانی خود از بیشترین بحران‏های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و.....مواجه بوده است. این پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی در این مورد به این سؤال اساسی پاسخ دهد که روش‏های امام علی(علیه‏السّلام) درمدیریت بحران‏های سیاسی و اجتماعی چگونه بوده است؟ یافته‏های تحقیق ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مواجهه با فساد سازمان‌یافتۀ اقتصادی در سیرۀ حکومتی امیرمؤمنان(ع)

رمضان محمدی؛ محمدحسین کرمی؛ علی دهقان بهابادی

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 215-234

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.47516.2614

چکیده
  ساختار نظام اداری در نظام سیاسی هر جامعه‌ای در مواجهه و بازدارندگی از فساد اداری نقش بسزایی دارد. این مقاله با رویکرد سیره حکومتی امیر‌مؤمنان(ع) و با هدف کشف و وصف چگونگی مواجهه آن حضرت با فساد سازمان‌یافته اداری با استفاده از روش مطالعات اسنادی و تحلیلی بهره گرفته شده است. موضوع فساد اقتصادی سازمان­یافته از مسائل مهم و بحث برانگیز ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
واکاوی زمینه‌های نگارش اولین کتب فضائل اهل البیت در آثار معتزله

سید رضا مهدوی؛ مرتضی ایروانی نجفی؛ حسن نقی زاده

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 235-263

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.46702.2587

چکیده
  روایات فضائل اهل‌بیت(ع) بعد از رحلت پیامبر اکرم (ع) دست‌خوش حوادث مختلفی گردید و مسئله جانشینی رسول الله(ع) تاثیر بسزایی در عدم نقل این دسته از روایات را در میان محدثان اهل‌سنت بر خلاف محدثان شیعه ایفا می‌کرد. اما با این حال با شروع قرن سوم هجری روایات فضائل اهل بیت (ع) خصوصا امام علی(ع) که قبل از این زمان به صورت جسته و گریخته در برخی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
اهمیت، نتایج و دستورالعمل «محاسبۀ نفس» از دیدگاه امام علی علیه‏ السلام

محمد میری

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 265-286

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.46404.2582

چکیده
  محاسبه نفس، یک آموزه‏ مورد تأکید در اخلاق دینی است. به پیروی از میزان شریعت، در عرفان اسلامی نیز پرداختن به محاسبه نفس، به عنوان یک دستور سلوکی مهم مطرح شده است. امام علی علیه السلام نیز در خلال بخش‏های متعددی از نهج البلاغه و در سایر روایات بر اهمیت محاسبه نفس تأکید ورزیده و برخی از مهم‏ترین نتایج آن را برشمرده‏اند. ایشان همچنین ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تبیین جامعه‏شناختی الگو رفتارها و هم‏رایزنی در سیرۀ علوی

فاطمه جان احمدی؛ فروزان احمدی

دوره 14، شماره 27 ، دی 1402، صفحه 287-312

https://doi.org/10.30465/alavi.2023.45627.2556

چکیده
  بازنمود سیره حضرت امیر (ع) در منابع تاریخی دارای وجوه ممتاز و ابعاد بی نظیری است که نمایانگر وسعت شخصیت با ثبات و پایدار وی، به‌عنوان الگو و اسوه جوامع مسلمان است. در کنار شخصیت بی بدیل نظامی به‌هنگام غزوه و جهاد با کفار و منافقین، شجاع و دلیر, و در صحنه اجتماع و خانواده نرم‌خو، صلح‌جو و مهربان متکی بر عقل و درایت بود. گرچه منابع از ...  بیشتر