نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی، عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

10.30465/alavi.2024.44840.2539

چکیده

فساد سیاسی و فقر اقتصادی هر دو از مسائل و معضلات بسیار پراهمیتی هستند که جوامع بشری از دیرباز با آن­ها مواجه بوده­اند. نظر به اهمیت این دو مسئله پژوهش­های مختلفی در خصوص ارتباط این دو پدیده صورت گرفته است. پژوهش حاضر تلاش می­کند با بهره ­گیری از یافته­های پژوهش­های تجربی در خصوص تأثیر فساد سیاسی بر فقر اقتصادی، این تأثیر را در دیدگاه امام علی(ع) مورد بررسی قرار دهد.اهمیت موضوع مورد بررسی در پژوهش حاضر این است که فساد سیاسی و فقر هر دو از موضوعات مهم اجتماعی است که جوامع مختلف با آن دست به گریبان هستند. روش پژوهش حاضر هم روش تحلیلی- مقایسه­ای می­باشد. نتیجۀ بررسی دیدگاه امام علی(ع) در این خصوص نشان می­دهد که در دیدگاه ایشان می­توان جلوه­هایی از تأثیر فساد سیاسی بر فقر اقتصادی را در قالب دو مدل اقتصادی و حکمرانی مشاهده کرد. این بدان معناست که از دیدگاه امام(ع) گسترش فساد سیاسی به واسطۀ متغیرهای اقتصادی و همچنین متغیرهای حکمرانی سبب تشدید فقر اقتصادی در سطح جامعه می­گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the Relationship between Political Corruption and Poverty from the Viewpoints of Empirical Research and Imam Ali (PBUH)

نویسنده [English]

  • aboozar rafiei ghahsareh

Department of Political Science, Yasouj University, Yasouj Iran

چکیده [English]

Political corruption and economic poverty are both among major problems with which human societies have been long grappling. Due to their magnitude, a whole variety of studies have been done concerning the relationship between the two phenomena. The present study tries to examine the impact of political corruption on economic poverty using the findings of empirical research, and the comparative-analytic research method. The results show that in Imam Ali (PBUH)’s view, some manifestations of the impact of the political corruption on economic poverty can be observed in two models of governance and economy. This means that from his viewpoint the widespread political corruption resulting from economic and governance-related variables can in turn intensify economic poverty in society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali (PBUH)
  • political corruption
  • economic poverty
  • economic development
  • governance
احدی، پرویز و همکاران (1397). «بررسی فساد سیاسی و رابطه آن با توسعه سیاسی از منظر جامعه‌شناسی سیاسی»، فصلنامه مطالعات جامعه‏شناسی، شماره 40، صفحات 133-146.
ادیب پور، مهدی و همکاران (1395). «اثر فساد اقتصادی بر نابرابری توزیع درآمد، فصلنامه سیاستهای راهبردی و کلان»، سال چهارم، شماره چهاردهم، صفحات 153-168.
اسماعیلى، رفیع‏الدین (1390). «اصل عدالت اجتماعى در مدیریت اسلامى و شاخصه‏هاى آن»، مجله معرفت، سال بیستم، شماره 171، صفحات 43-56.
تاج آبادی، رضا و همکاران (1399). «اندیشه‏ها و راهبردهای امام علی(ع) در تحقق اقتصاد مقاومتی»، همایش ملی فرهنگ جهادی و جهش تولید.
تمیمی مغربی، ابن‏حیون (1373). دعائم اسلام، ترجمه عبدالله امیدوار، تهران: انتشارات اسماعیلیان.
 ثواقب، جهانبخش (1380). «امام علی(ع) کارگزاران حکومت و راهکارهای اصلاحات»، فصلنامه حکومت اسلامی شماره 22، صفحات 147-177.
ثواقب، جهانبخش (1831). «مبانی و شاخصه‏های حکومت علوی»، پژوهش‏نامه علوی، سال سوم، شماره 2، صفحات 1-26.
جعفرپیشه‏فرد، مصطفی (1386). «حکومت علوی و اهتمام به اصلاحات اجتماعی اقتصادی، توسعه و رفاه»، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 18، صفحات 56-97.
چلونگر، محمدعلی (1396). «روش‌ها و ویژگی‌های شیوه‌های اصلاحی امام علی(ع)»، پژوهش‌نامه علوی، دوره 8، شماره 1، صفحات 1-22.
چلونگر، محمدعلی (1389). «بررسی و تحلیل مواضع مخالفان در برابر اصلاحات سیاسی دوران خلافت امام علی(ع)»، پژوهش‏نامه علوی، دوره 1، شماره 1 صفحات 31-62.
حقیقت، سیدصادق (1380). «امام علی(ع) و آسیب‏شناسی حکومت اسلامی»،  مجلۀ کتاب نقد، شماره 18 صفحات 226-255.
خوانساری، جمال‏الدین محمد (1384). شرح بر غررالحکم‌ و دررالکلم، جلد 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ذاکری، علی اکبر (1391). سیمای کارگزاران امام علی(ع)، قم: بوستان کتاب قم.
ربیعی، علی (1383). زنده باد فساد! جامعه‌شناسی سیاسی فساد در دولت‌های جهان سوم، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی
سالم علی اصغر و همکاران (1397). «رویکرد چندبُعدی به اندازه گیری فقر؛ مفاهیم نظری و شواهد تجربی از اقتصاد ایران در طول سال های 92-1370»، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره  18، شماره 68، صفحات 9-41.
سبحانی تبریزی، جعفر (1382). «اصول سیاست در سیره عملی امام علی(ع)»، فصلنامه نهج‏البلاغه، شماره 7 و 8، صفحات 25-41.
شیخ صدوق، محمد (1376). امالی، قم: انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدکاظم (1379). موسوعه الامام علی بن ابی طالب فی الکتاب و السنه و التاریخ، قم: موسسه دارالحدیث العلمیه والثقافیه.
طبری، محمدبن جریر (1360). تاریخ طبری، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: نشر اساطیر.
عشقی‏‌عراقی، مهتاب (1398). «فعالیت‌های اقتصادی امام علی(ع) راهبرد کاهش آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه»، فصلنامه دانش انتظامی مرکزی، شماره 28، صفحات 91-120. 
علیخانی، علی‏اکبر (1380). «عدالت در اندیشه سیاسی امام علی(ع)»، اندیشه حوزه، شماره 27.
فلاح سلوکلایی، محمد (1384). «سیمای کارگزاران دولت اسلامی از منظر امام علی»، مجلۀ معرفت، شماره 93، صفحات 102-118.
گروهی از نویسندگان (1381). حکومت علوی (کارگزاران)، قم: دبیرخانه مجلس خبرگان.
گیلک حکیم‏آبادی، محمدتقی (1380). «امام علی (ع)، دولت و سیاستهای اقتصادی». فصلنامه کتاب نقد، شماره 19، صفحات 116-177 .
ﻟﻄﻔﯿﺎن، ﺳﻌﯿﺪ. (1385). «ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﺍﻣﻨﯿﺘﯽ ﻓﺴﺎد ﺍﻗﺘﺼﺎدی- ﺳﯿﺎﺳﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی در‏ﺣﺎل‏ﺗﻮﺳﻌﻪ»، ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮑﺪه ﺣﻘﻮق و ﻋﻠﻮم ﺳﯿﺎﺳﯽ. شماره 71، صفحات 187-219.
مرتضی عاملی، جعفر (1369). بازار در سایه حکومت اسلامی، ترجمۀ سیدمحمدرضا حسینی، قم: انتشارات جامعه‌ مدرسین‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌.
مکارم شیرازی، ناصر (1390). داستان یاران، قم: انتشارات امام علی(ع).
معمار، ثریا (1393). «تحلیل جامعه‏شناختی مفهوم عدالت از دیدگاه حضرت علی(ع)»، مجلۀ شیعه‏شناسی، شماره 47، صفحات 47-78.
مولانا، سیدحمید (1380). «امام علی (ع) و ابعاد عدالت اجتماعی»، مجله کتاب نقد، شماره 18، صفحات 194-225.
میرمعزی، سید حسین (1380). «امام علی (ع) و اصلاحات اقتصادی». مجلۀ کتاب نقد، شماره 19، صفحات 178-221.
ناصری، عبدالمجید، (1381). «نظارت در حکومت علوی»، مجلۀ معرفت، شمارۀ 52،‌ صفحۀ 56.
 نظرپور، محمدتقی (1380). «امام علی(ع) حکومت و بازار»، مجله کتاب نقد، شماره 19، صفحات 222-272.
یدالله‏پور، بهروز (1385). «سیر اصلاحات در حکومت علوی»، مجله معرفت، شماره 102،صفحه 74.
یعقوبی، احمدبن اسحاق (1389). تاریخ یعقوبی، ترجمۀ محمدابراهیم آیتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
 
Amundsen, Inge (1999). Political corruption: An introduction to the issues. Bergen: Chr.Michelsen Institute.
Chetwynd Eric, et al (2003). Corruption and Poverty: A Review of Recent Literature (Final Report), Management Systems International, Washington.
Daojiua, Hu (2014). On Capability Approach, Poverty and Corruption, https://www.shsconferences.org/articles/shsconf/pdf/2014/03/shsconf_ifsr2013_01013.pdf
Davoodi, Hamid, et al, (2001). Corruption and the Provision of Health Care and Education Services. IMF Working Paper, no 00/116.
Ferguson,Gerry (2018). Global Corruption: Law, Theory & Practice, 3rd Edition, University of Victoria.
Gupta, Sanjeev, et al (2002). Does Corruption Affect Income Equality and Poverty?. Economics of Governance.no 3, pp. 23–45.
Gupta,.Sanjeev; Abed, George T. (2002). Governance, Corruption, and Economic Performance. Front Cover. International Monetary Fund.
Johnston, Michael (2005). Syndromes of Corruption: Wealth, Power, and Democracy, Cambridge University Press.
Kaufmann, Daniel (2002). Governance Empirics. Presentation at State Department, April 19, https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNACW645.pdf
Kaufmann, Daniel; Kraay, Aart (2002) Growth without governance, Policy Research Working Paper Series 2928, The World Bank
Kaufmann, Daniel, et al (1999). Governance Matters, World Bank Policy Research Working Paper No. 2196.
Krishnaji, N (1997). Human Poverty Index: A Critique, Economic and Political Weekly, Vol. 32, No. 35 , pp. 2202-2205
Mauro, Paolo (2004). the Persistence of Corruption and Slow Economic Growth, Quarterly Journal of Economics, Vol. 110, No. 3, pp. 681–712
Quazi, Rahim, et al (2013). Corruption Contagion in South Asia and East Asia: An Econometric study. International Journal of Developing Societies. no 2. Pp. 87-95.
Ravallion, M; chen,S. (1997). What can new survey data tell us about recent changes in distribution and poverty?, World Bank Econ. Rev. no 11, pp. 357-382.
Søreide, Tina (2006). Is it wrong to Rank? A Critical Assessment of Corruption Indices, Bergen: Chr.Michelsen Institute.
Tanzi,Vito; Davoodi, Hamid (2002). Corruption, Public Investment and Growth, IMF Working Paper, no 139
Uslaner, Eric M. (2006). Corruption and inequality, WIDER Research Paper, No. 2006/34, The United Nations University World Institute for Development Economics, Helsinki
World Bank (2001). World Development Report 2000/2001: Attacking Poverty. Oxford University Press.
Yusuf, M, et al (2014). CORRUPTION, POVERTY, AND ECONOMIC GROWTH RELATIONSHIP IN THE NIGERIAN ECONOMY. The Journal of Developing Areas, 48(3), 95-107.