علمی-پژوهشی
کنشگری صحابه بدری همراه در حکومت امام علی (ع)

شهلا بختیاری؛ آزاده رمضانی

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.46896.2592

چکیده
  در این مقاله که برگرفته از پایان‌نامه‌ای با عنوان "نقش صحابه بدری در دوران امام علی (ع) " است، کوشش می‌شود، چگونگی ایفای نقش و عملکرد گونه‌ای از صحابه مذکور که در خلافت امام علی (ع) با وی همراهی داشتند، روشن شود؟ این امر با همراهی و حضور آنان در رخدادهای دوران خلافت علی بن ابی‌طالب (ع) و قبول مسئولیت در  مناصب سیاسی، نظامی و فرهنگی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تحلیل دیدگاه اخلاقی نهج البلاغه در مقایسه با پیامدگرایی اخلاقی

فاطمه مرضیه حسینی کاشانی

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.47882.2627

چکیده
  اگر کسی بخواهد رفتار و خلقیاتش را به‌ خوبی یا بدی متصف کند یا رفتار دیگران را مورد ارزیابی اخلاقی قرار دهد، نیازمند شناختِ خوب و بد است. مکاتب اخلاقی بر اساس مبانی و رویکردهای متفاوت، به این نیاز پاسخ داده­اند و حاصل آن، نظریات عمده اخلاقی؛ «پیامد‌گرایی»،«وظیفه­گرایی»و«فضیلت­گرایی» است. مکتب اخلاقی اسلام نیز ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقش بینامتنی حکمت‌های امام علی(ع) در ساختار ادبی و تعلیمی قابوس‌نامه بر اساس نظریه ژرار ژُنت

فرامرز جلالت؛ ابراهیم دانش

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.49773.2668

چکیده
  آموزه‌های حکیمانه امام علی(ع) همواره در ادبیات فارسی مورد استفادة شاعران و نویسندگان بوده‌است. عنصرالمعالی نیز با اتّکا به دانش گستردة خود از فرهنگ و تمدّن­ اقوام مختلف و آبشخورهای دینی، مجموعه­ای بسیار غنی از امثال و حکم، بویژه حکمت‌های علوی را به تناسب موضوعات و ابواب قابوس‌نامه، به زبانی ساده و جذّاب استفاده‌ کرده‌­است. ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
بازکاوی استعاره‌های مفهومی ماده «جَلبَبَ» در کلام علوی بر اساس مدل لیکاف و جانسون

محمد علیمحمدی؛ بهمن هادیلو

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.47190.2602

چکیده
   استعاره در دیدگاه شناختی صرفاً ابزاری متعلق به زبان ادبی نیست بلکه فرآیندی ذهنی بوده و عملاً ساختار ادراکات و دریافت‌های ما را تشکیل می‌دهد. در این راستا پژوهش پیش رو با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایة نظریة شناختی استعاره که توسط جورج لیکاف و مارک جانسون(1980)، مطرح گردید؛ در نظر دارد، با بررسی روایات امام علی(ع)، مفاهیم انتزاعی را که ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
اصول و ضوابط عقلانی حاکم بر رفتار امام علی(ع ) بر اساس نهج البلاغه

احمد قرائی سلطان آبادی

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.49179.2652

چکیده
  بخش بسیار مهمی از اندیشه و رفتار امام علی ع در مجموعه سخنان برجای مانده از ایشان تحت عنوان نهج البلاغه بازتاب یافته است. در این پژوهش تلاش شده تا با روش توصیفی­و تحلیلی(تحلیل محتوا) بخشی از رفتارهای امام بررسی گردد تا مشخص شود چه اصول و ضوابط عقلانی بر رفتار ایشان حاکم بوده است. نتایج پژوهش از این حکایت دارد که امام در محیط وشرایط خاصِ ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقش صلاحیت‌های خانوادگی در انتخاب کارگزاران حکومت علوی

محمدرضا آرام

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.46339.2584

چکیده
  نهاد خانواده و نظام سیاسی، همواره تأثیر و تأثراتی بر یکدیگر داشته‌اند. هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل چگونگی تأثیر صلاحیت‌های خانوادگی بر فرایند انتخاب و انتصاب کارگزاران در حکومت علوی است. مسأله اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه: «صلاحیت‌های خانوادگی، چه سهمی در انتخاب کارگزاران، در حکومت علوی داشته است»؟ برای پاسخ به این ...  بیشتر

علمی-ترویجی
روش‌شناسی کتاب المسترشد فی الإمامه در نقد شبهه‌های غدیر و جانشینی رسول خدا(ص)

زهرا اکبری

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.49359.2654

چکیده
  موضوع امامت و جانشینی رسول خدا (ص) که با واقعه مهم و سرنوشت ساز غدیر اعلام و تفهیم عمومی شد، به عنوان یک موضوع مهم اعتقادی جایگاه و اهمیت ویژه­ای در مطالعات اسلامی یافت. در طول تاریخ اسلام بسیاری از متکلمان، مورخان و محدثان اسلامی به این موضوع پرداخته و متناسب با جهت‌گیری­های فکری و اعتقادی خود آن را تحلیل کرده­اند. یکی از آثار ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
امام علی (ع) و مشکل زبان ایرانیان

عبدالرحیم قنوات

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2025.49929.2672

چکیده
  موضوع این پژوهش مشکل زبان ایرانیان در مرکز حکومت امام علی (ع)، عراق، است. علی بن ابی‌طالب (ع) (خلافت 35-40ق) پایتخت را از مدینه به عراق برد؛ منطقه‌ای که شهرهای قدیمی و نوبنیاد آن افزون بر اعراب، جمعیتی بسیار از ایرانیان را در خود جای داده بودند که بیشتر آنان از موافقان ایشان بودند. به گواهی تاریخ این ایرانیان فرهنگ به‌ویژه زبان خود را حفظ ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
کاربست نیایش در کارگفت‌های امام علی(ع) در میدان‌های جنگ با تأکید بر اسلوب تسبیح بر اساس نظریه کنش‌گفتاری جان سرل

پیام صدریه؛ محمدهادی امین ناجی؛ مژگان حامی

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.46031.2573

چکیده
    نهج‌البلاغه شامل قالب‌های متفاوت گفتگو با خداوند است. توجه امام علی(ع) به این مسئله، در بافت‌های گوناگون سخن، سبب شد تا عبارات دعایی امام در میدان‌های نبرد با تأکید بر اسلوب تسبیح، برگزیده شود. عبارات تسبیحی نهج­البلاغه، به‌مثابه کنش‌های­ گفتاری است که با روش تحلیلی­­- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای به بررسی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
طراحی الگوی سه‌وجهی شایستگی‌های مدیریتی در نظام اداری از منظر نهج البلاغه: با رویکرد تحلیل مضمون

علیرضا تشکریان جهرمی؛ سیدحسن حسینی

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2025.49371.2655

چکیده
  فقدان کارایی نظام اداری و پاسخگو نبودن آن، معلول علت هایی است که یکی از مهم ترین آنها، بی‌ توجهی به معیارهای شایستگی عمومی، اخلاقی و تخصصی توامان در نظام اداری است. هدف ما در پژوهش حاضر،  شناسایی و طراحی الگوی سه‌وجهی شایستگی‌های مدیریتی در نظام اداری از منظر سیره علوی در نهج البلاغه می­باشد و تبیین این معیارها در یک نظام یکپارچه ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
سیمای امیرالمؤمنین علیه‌السلام در الفهرست محمد بن اسحاق الندیم

مهدی مجتهدی؛ لیلی عبدی؛ زهرا درودی

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2025.49834.2669

چکیده
  امیرالمؤمنین علی(ع) هم به عنوان وصی و جانشین بلافصل رسول خدا(ص) و هم به مثابه خلیفه چهارم مسلمانان، جایگاه بسیار بلندی در اسلام و میراث مسلمانان دارد. ازاین‌رو سیمای ایشان از ابعاد گوناگون در آثار و تألیفات مسلمانان در طول تاریخ بازتاب یافته و مورد بررسی قرار گرفته‌است. یکی از آثاری که با این رویکرد می‌تواند مورد توجه قرار گیرد، کتاب ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
معیارهای تشخیص ناروا بودن فرهنگ عمومی از نگاه نهج‌البلاغه در بعد اجتماعی

حفیظ‌الله فولادی؛ فاطمه سادات موسوی

دوره 14، شماره 28 ، مهر 1403

https://doi.org/10.30465/alavi.2024.47983.2629

چکیده
       یکی از بایسته‌‌های جامعه امروزی توجه به فرهنگ‌عمومی است. وضعیت فرهنگ جامعه حکایت‌گر وضعیت عمومی آن جامعه از میزان پای‌بندی و عدم پای‌بندی افراد آن به هنجارهاست. هنجارهای فرهنگی از منظر جامعه‌شناختی، شامل ارزشها، آداب و رسوم یا عرف و قوانین می‌شود. با توجه به اینکه سخنان امیرالمؤمنین‌علیه‌السلامبه بعدارزشی فرهنگ‌عمومی ...  بیشتر