علمی-پژوهشی
شهلا بختیاری؛ آزاده رمضانی
چکیده
در این مقاله که برگرفته از پایان‌نامه‌ای با عنوان "نقش صحابه بدری در دوران امام علی (ع) " است، کوشش می‌شود، چگونگی ایفای نقش و عملکرد گونه‌ای از صحابه مذکور که در خلافت امام علی (ع) با وی همراهی داشتند، روشن شود؟ این امر با همراهی و حضور آنان در رخدادهای دوران خلافت علی بن ابی‌طالب (ع) و قبول مسئولیت در مناصب سیاسی، نظامی و فرهنگی ...
بیشتر
در این مقاله که برگرفته از پایان‌نامه‌ای با عنوان "نقش صحابه بدری در دوران امام علی (ع) " است، کوشش می‌شود، چگونگی ایفای نقش و عملکرد گونه‌ای از صحابه مذکور که در خلافت امام علی (ع) با وی همراهی داشتند، روشن شود؟ این امر با همراهی و حضور آنان در رخدادهای دوران خلافت علی بن ابی‌طالب (ع) و قبول مسئولیت در مناصب سیاسی، نظامی و فرهنگی این دوران بررسی می‌شود.
نتایج بررسی نشان می‌دهد، در میان موافقان بدری امام (ع)، نتایج بررسی نشان می‌دهد، در میان موافقان بدری امام (ع)، علاوه بر حضور در کنار امام (ع) در معارک مختلف و ایفای نقش بهعنوان وظیفه در مسئولیتها و مأموریتهای واگذار شده، علاقهمندی به تبیین و تعریف جایگاه امام در دوران حضور پیامبر اسلام (ص) و بصیرتافزایی برای نسلی که حضور امام در دوران پیامبر را درک نکرده و گرفتار شبهههای دشمنان بودند دیده می‌شود.
علمی-پژوهشی
فاطمه مرضیه حسینی کاشانی
چکیده
اگر کسی بخواهد رفتار و خلقیاتش را به خوبی یا بدی متصف کند یا رفتار دیگران را مورد ارزیابی اخلاقی قرار دهد، نیازمند شناختِ خوب و بد است. مکاتب اخلاقی بر اساس مبانی و رویکردهای متفاوت، به این نیاز پاسخ دادهاند و حاصل آن، نظریات عمده اخلاقی؛ «پیامدگرایی»،«وظیفهگرایی»و«فضیلتگرایی» است. مکتب اخلاقی اسلام نیز ...
بیشتر
اگر کسی بخواهد رفتار و خلقیاتش را به خوبی یا بدی متصف کند یا رفتار دیگران را مورد ارزیابی اخلاقی قرار دهد، نیازمند شناختِ خوب و بد است. مکاتب اخلاقی بر اساس مبانی و رویکردهای متفاوت، به این نیاز پاسخ دادهاند و حاصل آن، نظریات عمده اخلاقی؛ «پیامدگرایی»،«وظیفهگرایی»و«فضیلتگرایی» است. مکتب اخلاقی اسلام نیز در زمینه ارزشاخلاقی، صاحبنظر است اما دیدگاه اخلاقی آن، در قالب نظریه، درنیامده است. یکی از طرق استنباط نظریه اخلاقی اسلام، تبیین نقاط اشتراک و افتراق مکاتب اخلاقی با گزارههای اخلاقی مطرح در آیات و روایات است. پژوهشهای متعددی به این روش انجام گرفتهاست اما با وجود اعتبار قابل توجه نهج البلاغه به عنوان کتاب حدیثی – اخلاقی جامع، پژوهشهای اندکی، دیدگاه اخلاقی اسلام را به روایت نهج البلاغه، در مقایسه با سایر مکاتب اخلاقی، بررسی کردهاند. از اینرو در این نوشتار با انتخاب پیامدگرایی، این سوال مطرح شدهاست که چه نسبتی میان دیدگاه مستنبط از گزارههای اخلاقی نهجالبلاغه با دیدگاه پیامدگرایی وجود دارد؟ با روش توصیفی – تحلیلی، این مقایسه انجام گرفت. حاصلآنکه هرچند، فرازهای اخلاقی نهج البلاغه که میان فعل و نتیجه آن پیوند برقرار میکند، فراوان است اما دیدگاه نهجالبلاغه، دیدگاهی پیامدگرایانه نیست؛ زیرا ویژگیهایی در گزارههای اخلاقی نهجالبلاغه هست که با پیامدگرایی با رویکردهای مختلف آن همسو نیست، مانند پیوند نداشتن خوبی برخی اعمال با نتایج آنها، مطلوبیت فعل بدون لحاظ نفع شخصی، یکسان نبودن مسئولیت اخلاقی نسبت به همگان. بنابرین احتمال دارد گستردگی ذکر نتایج افعال اخلاقی در نهج البلاغه، کارکرد دیگری داشته باشد که باید در پژوهش های دیگری به آن پرداخته شود.
علمی-پژوهشی
فرامرز جلالت؛ ابراهیم دانش
چکیده
آموزههای حکیمانه امام علی(ع) همواره در ادبیات فارسی مورد استفادة شاعران و نویسندگان بودهاست. عنصرالمعالی نیز با اتّکا به دانش گستردة خود از فرهنگ و تمدّن اقوام مختلف و آبشخورهای دینی، مجموعهای بسیار غنی از امثال و حکم، بویژه حکمت‌های علوی را به تناسب موضوعات و ابواب قابوسنامه، به زبانی ساده و جذّاب استفاده کرده‌است. ...
بیشتر
آموزههای حکیمانه امام علی(ع) همواره در ادبیات فارسی مورد استفادة شاعران و نویسندگان بودهاست. عنصرالمعالی نیز با اتّکا به دانش گستردة خود از فرهنگ و تمدّن اقوام مختلف و آبشخورهای دینی، مجموعهای بسیار غنی از امثال و حکم، بویژه حکمت‌های علوی را به تناسب موضوعات و ابواب قابوسنامه، به زبانی ساده و جذّاب استفاده کرده‌است. همین تنوّع فکری، فرهنگی و ادبی به همراه صمیمیّت فروتنانة نویسندة کتاب، از دلایل اقبال اقشار و اقوام مختلف به این کتاب بودهاست. اشتمال بر امثال و حکم و تمثیلات به عنوان بخشی از پیکرة زبانی، فرهنگی، تمدّنی و دانش دایره‌المعارفی مخاطب، ارزش ادبی بالا و کثرت مخاطبان را برای کتاب قابوسنامه درپی‌داشته‌است. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به مطالعة قابوسنامه در پرتو آموزههای تربیتی امام علی(ع) و نظریّة ژرار ژنت پرداخته، به این نتیجه رسیده‌است که کاربستِ آموزه های جهانشمول آن حضرت به دلیل حیثیّت والای فرمی و محتوایی، جنبة اقناعی و ترغیبی بالایی را برای قابوسنامه به ارمغان آورده‌‌است. بسامد بالای موضوعاتی چون عدالت، سیاست، اقتصاد، برنامهریزی، رعایت ارزش‌ها و حقوق انسانی نشانگر تأثیر ابعاد گستردة آموزههای آن حضرت در تکوین دیدگاه ادبی-تعلیمی عنصرالمعالی به طریق بینامتنیّت است. جامعیّت موضوعی، مضمونی و تربیتی قابوسنامه نیز متأثّر از جامعیّت آموزههای امام علی(ع) است.
علمی-پژوهشی
محمد علیمحمدی؛ بهمن هادیلو
چکیده
استعاره در دیدگاه شناختی صرفاً ابزاری متعلق به زبان ادبی نیست بلکه فرآیندی ذهنی بوده و عملاً ساختار ادراکات و دریافت‌های ما را تشکیل می‌دهد. در این راستا پژوهش پیش رو با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایة نظریة شناختی استعاره که توسط جورج لیکاف و مارک جانسون(1980)، مطرح گردید؛ در نظر دارد، با بررسی روایات امام علی(ع)، مفاهیم انتزاعی را که ...
بیشتر
استعاره در دیدگاه شناختی صرفاً ابزاری متعلق به زبان ادبی نیست بلکه فرآیندی ذهنی بوده و عملاً ساختار ادراکات و دریافت‌های ما را تشکیل می‌دهد. در این راستا پژوهش پیش رو با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایة نظریة شناختی استعاره که توسط جورج لیکاف و مارک جانسون(1980)، مطرح گردید؛ در نظر دارد، با بررسی روایات امام علی(ع)، مفاهیم انتزاعی را که ایشان توسط مادة ملموسِ «ج ل ب ب» در معنای کلی پوشش برای مخاطبین عینیسازی و درک آن را تسهیل نموده است؛ استخراج و نگاشتهای موجود میان دو حوزة مبدأ و مقصد را تحلیل نماید. یافتههای پژوهش حاکی از آن است امام(ع) با ظرافت کامل، مفاهیم انتزاعی دین، یقین، آرامش، حلم، خوف، فقر، فتنه، غفلت، بخل و عار را به عنوان حوزههای مقصدِ انتزاعی به وسیلة حوزة مبدأِ محسوسِ پوشش (جَلبَبَ) برای مخاطبین عینیسازی و درک این مفاهیم ذهنی را به وسیلة مفهومِ پوشش که برای مردم آن زمان شناخته شده بود؛ تسهیل نمودهاند.
علمی-پژوهشی
احمد قرائی سلطان آبادی
چکیده
بخش بسیار مهمی از اندیشه و رفتار امام علی ع در مجموعه سخنان برجای مانده از ایشان تحت عنوان نهج البلاغه بازتاب یافته است. در این پژوهش تلاش شده تا با روش توصیفیو تحلیلی(تحلیل محتوا) بخشی از رفتارهای امام بررسی گردد تا مشخص شود چه اصول و ضوابط عقلانی بر رفتار ایشان حاکم بوده است. نتایج پژوهش از این حکایت دارد که امام در محیط وشرایط خاصِ ...
بیشتر
بخش بسیار مهمی از اندیشه و رفتار امام علی ع در مجموعه سخنان برجای مانده از ایشان تحت عنوان نهج البلاغه بازتاب یافته است. در این پژوهش تلاش شده تا با روش توصیفیو تحلیلی(تحلیل محتوا) بخشی از رفتارهای امام بررسی گردد تا مشخص شود چه اصول و ضوابط عقلانی بر رفتار ایشان حاکم بوده است. نتایج پژوهش از این حکایت دارد که امام در محیط وشرایط خاصِ جنگ و فتنه؛ نافرمانی در امر جهاد؛ خلافت عثمان وقتل او؛ انحراف وانحطاط جامعه؛ مواجهه با سیاستهای معاویه ونفاق وپیمان شکنیهای زمانه، عاقلانه رفتار کرده و برای نمونه مردم را از منشأ فتنهها و علل انحطاط جامعه ورشد رذایل اخلاقی آگاه ساخته؛ در بزنگاه حوادثی چون مواجهه با دشمنان ومشاوره به دیگران و نامه نگاری با معاویه وکارگزاران حکومتی، تصمیم درست ورویه عقلانی در پیش گرفته؛ برای اصلاح امور و تغییر نگرشو باور مردم، چهره منافقان و پیمانشکنان واوصاف بدترین(عالمنماها ومنافقان وقاضیان ناپخته)و بهترین(پارسایان، مؤمنان وعالمان واقعی) مردم را بیان کرده؛ در شرایط مختلف با استدلال منطقی و بیان قواعد عقلانی حاکم بر زندگی بر همه اتمام حجت کرده تا او را حریص به حکومت، شوخ طبع و علاقهمند به بازی، ناآگاهی از فنون جنگی ومداخلهگر در قتل عثمان و غیرآن متهم نکنند.
علمی-پژوهشی
محمدرضا آرام
چکیده
نهاد خانواده و نظام سیاسی، همواره تأثیر و تأثراتی بر یکدیگر داشته‌اند. هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل چگونگی تأثیر صلاحیت‌های خانوادگی بر فرایند انتخاب و انتصاب کارگزاران در حکومت علوی است. مسأله اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه: «صلاحیت‌های خانوادگی، چه سهمی در انتخاب کارگزاران، در حکومت علوی داشته است»؟ برای پاسخ به این ...
بیشتر
نهاد خانواده و نظام سیاسی، همواره تأثیر و تأثراتی بر یکدیگر داشته‌اند. هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل چگونگی تأثیر صلاحیت‌های خانوادگی بر فرایند انتخاب و انتصاب کارگزاران در حکومت علوی است. مسأله اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه: «صلاحیت‌های خانوادگی، چه سهمی در انتخاب کارگزاران، در حکومت علوی داشته است»؟ برای پاسخ به این سؤال تلاش شده است تا با رویکرد استقرایی به مطالعه آیات، روایات و سیره علوی بپردازیم و دادههای حاصله را با روش کیفیِ اجتهادی مورد ارزیابی قرار دهیم. یافتهها نشان می‌دهد که در حکومت علوی، تربیت خانوادگی به عنوان یکی از عوامل مهم در کنار سایر صلاحیت‌های فردی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین این پژوهش نقدی بر فردگرایی در سیاستهای معاصر ارائه می‌دهد و بر لزوم استفاده از ظرفیت مثبت صلاحیت‌های خانوادگی در انتصابات تأکید میکند. بنابراین برای شایستهسالاری و تنظیم درست مناسبات سیاسی، حتماً باید تربیت خانوادگی افراد را در کنار سایر صلاحیت‌های سیاسی لحاظ کنیم و از ظرفیت مثبت مناسبات خویشاوندی در انتصابات استفاده نماییم.
