نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• فرامرز جلالت ¹
• ابراهیم دانش ²

¹ گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

² گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

آموزه‌های حکیمانه امام علی(ع) همواره در ادبیات فارسی مورد استفادة شاعران و نویسندگان بوده‌است. عنصرالمعالی نیز با اتّکا به دانش گستردة خود از فرهنگ و تمدّن­ اقوام مختلف و آبشخورهای دینی، مجموعه­ای بسیار غنی از امثال و حکم، بویژه حکمت‌های علوی را به تناسب موضوعات و ابواب قابوس‌نامه، به زبانی ساده و جذّاب استفاده‌ کرده‌­است. همین تنوّع فکری، فرهنگی و ادبی به همراه صمیمیّت فروتنانة نویسندة کتاب، از دلایل اقبال اقشار و اقوام مختلف به این کتاب بوده‌‌است. اشتمال بر امثال و حکم و تمثیلات به عنوان بخشی از پیکرة زبانی، فرهنگی، تمدّنی و دانش دایره‌المعارفی مخاطب، ارزش ادبی بالا و کثرت مخاطبان را برای کتاب قابوس‌نامه درپی‌داشته‌است. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به مطالعة قابوس‌نامه در پرتو آموزه‌های تربیتی امام علی(ع) و نظریّة ژرار ژنت پرداخته، به این نتیجه رسیده‌است که کاربستِ آموزه های جهانشمول آن حضرت به دلیل حیثیّت والای فرمی و محتوایی، جنبة اقناعی و ترغیبی بالایی را برای قابوس‌نامه به ارمغان آورده‌‌است. بسامد بالای موضوعاتی چون عدالت، سیاست، اقتصاد، برنامه­ریزی، رعایت ارزش‌ها و حقوق انسانی نشانگر تأثیر ابعاد گستردة آموزه­های آن حضرت در تکوین دیدگاه ادبی-تعلیمی عنصرالمعالی به طریق بینامتنیّت است. جامعیّت موضوعی، مضمونی و تربیتی قابوس­نامه نیز متأثّر از جامعیّت آموزه­های­ امام علی(ع) است.

کلیدواژه‌ها

• امام علی(ع)‌
• حکمت
• قابوس‌نامه
• ژرار ژنت

عنوان مقاله [English]

The Intertextual Role of Imam Ali’s Wisdom in the Qaboosnameh’s Literary & Educational Structure Based on Gerard Genette’s Theory

نویسندگان [English]

• Faramarz Jalalat ¹
• Ebrahim Danesh ²

¹ Department of Persian Language and literature, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran

² Department of Persian Language and Literature, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

چکیده [English]

 
Imam Ali(PBUH)’s intellectual teachings have been used by poets and writers in Persian Literature. Onsorolma?ali relying  his extensive knowledge of cultures, civilizations of different ethnicities, and religious sources has used a rich collection of proverbs especially Alavi wisdom in proportion to the subjects and the chapters of Qaboosnameh, and these intellectual, cultural, and literary variety along with the author’s sincerity are the reasons of its attraction near different classes and people. Including proverbs and allegories as a linguistic, cultural, civilizational, and encyclopedic corpse of the audience led to a high literary value and a great number of audience for Qaboosnameh. This article has studied Qaboosnameh in the light of Imam Ali’s educational teachings and Gérard Genette’s theory of intertextuality in a descriptive-analytical way. We have concluded that Imam Ali’s worldwide teachings have a persuasive and encouraging role in Qaboosnameh due to great formal and thematic characteristics. The high frequency of subjects such as justice, politics, economics, programming, and complying with human values and rights signifies that Imam Ali’s teachings have an extensive role in the literary-educational view of Onsorolma?ali in an intertextual way. Imam Ali’s comprehensive teachings led to the thematic, educational comprehensiveness of Qabusnameh.

کلیدواژه‌ها [English]

• Imam Ali
• wisdom
• Education
• Qaboosnameh
• Gerard Genette