علمی-پژوهشی
احمد عابدی؛ یدالله محمودی
چکیده
اسلام دینی واقع‌بین است؛ به این معنا که در جستجوی «واقعیت» به عنوان آرمان، تلاش مردمان را جهت می-بخشد. از اینرو امام علی (ع) در نهجالبلاغه به پیروی از قرآن در موقعیت‌های مناسب به تبیین واقعیت پرداخته‌است. واقع‌بینی در همۀ عرصه‌های زندگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌ای به نسبت سنجی واقع‌بینی ...
بیشتر
اسلام دینی واقع‌بین است؛ به این معنا که در جستجوی «واقعیت» به عنوان آرمان، تلاش مردمان را جهت می-بخشد. از اینرو امام علی (ع) در نهجالبلاغه به پیروی از قرآن در موقعیت‌های مناسب به تبیین واقعیت پرداخته‌است. واقع‌بینی در همۀ عرصه‌های زندگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌ای به نسبت سنجی واقع‌بینی و آرمان‌گرایی از منظر امام علی(ع) پرداخته و نتایج پژوهش بیانگر آن است که: امام علی (ع) بنابر واقعبینیای که از شرایط اجتماعی، سیاسی وزمانی داشته‌اند، برای حفظ و تقویت آرمانهای نظام نوپای حکومت اسلامی از هیچ کوششی فروگذاری ننمودند. در نگاه امام علی (ع) واقع-بینی همان حقیقتبینی است که بر مبنای قضاوت و جهان‌بینی صحیح استوار بوده و در نهایت واکنشی معقول، انسانی و الهی را به همراه دارد و انسان را از رویکرد ناامیدی و ظلمانی دیدن جهان نجات می‌دهد. آرمان‌گرایی به آرزوهای متعالی و سازنده اشاره دارد که بدون توجه به واقعیات و بدون بهکارگیری سازوکارهای منطقی، خیالپردازی بوده و باعث می‌شود آرمانها در حد شعار باقی بمانند.
علمی-پژوهشی
اکرم السادات حسینی؛ یحیی میرحسینی؛ کمال صحرایی
چکیده
تعبیر «الجفاة الطغام» در سه خطبه نهجالبلاغه، خطاب به اهل شام بکار رفته‌است. امام علی (ع) این گروه را تندخو و در شمار اراذل و اوباش جای داده که تنها اتحاد، موجب پیروزی‌شان شده است. نکته قابل توجه، استعمال جفاة طغام به دو صورت معرفه و نکره و اظهار تعجب علی (ع) از جفاةطغام است که بدون دریافت «مَعُونه»، به اطاعت از معاویه ...
بیشتر
تعبیر «الجفاة الطغام» در سه خطبه نهجالبلاغه، خطاب به اهل شام بکار رفته‌است. امام علی (ع) این گروه را تندخو و در شمار اراذل و اوباش جای داده که تنها اتحاد، موجب پیروزی‌شان شده است. نکته قابل توجه، استعمال جفاة طغام به دو صورت معرفه و نکره و اظهار تعجب علی (ع) از جفاةطغام است که بدون دریافت «مَعُونه»، به اطاعت از معاویه درآمده‌اند. درباره این نسبت، شارحان، تعجب امام (ع) را تنها به تبعیت بدون عطا منحصر کردهاند. برخی از شارحان معنای لغوی را پاداش و مستمری دانسته‌اند اما تعجب خود را این چنین ابراز داشته که محال است معاویه به سپاهیان، عطایی نداده باشد؛ تحلیل برخی آن است که مَعونه به معنای پرداخت‌های مازاد بر حقوق ماهیانه است که به تیمارداری ستوران و تعمیر اسلحه اختصاص می‌یافته است.
این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی مفهوم جفاةطغام را بازشناسی کرده است. در پایان این نتیجه به‌دست آمد که هرگروه عالی‌رتبه یا دون‌پایه‌ای که اقتدار، وفاداری و اطاعت از حاکمیت حضرت علی (ع) را نادیده گرفته، بـه فکر تصاحب قدرت یا معترض سیاستهای حضرت بوده و امنیت شـهرها را بـرهـم‌زند، همگی در شمار موصوفان به «الجفاة الطغام» قرار می‌گیرند. در این میان، گروه‌هایی هویت‌یابی شدند که از معاویه، معونه و عطایی دریافت نمی‌کردند که دقیقا با توصیف امام، سازگار است. با شناخت هویت طغام این نکته حاصل شد که اظهار تعجب علی (ع) تنها از جفاةطغام نیست که بدون معونه از معاویه اطاعت می‌کنند؛ بلکه حضرت متعجب از صحابیانی هستند که حقوقی برابر را نپذیرفته و روش‌های ایشان را خوش ندارند.
علمی-پژوهشی
علی صیادانی؛ پرویز احمدزاده هوچ؛ عاطفه رحمانی
چکیده
تقابل یا تضاد یکی از مهم‌ترین رویکردهای نظری در بررسی مسائل اجتماعی به شمار می‌رود. لوئیس آلفرد کوزر یکی از سرشناس‌ترین نظریه‌پردازان جامعه‌شناسی به حساب می‌آید که تاثیر بسزایی در بسط و توسعه نظریه تقابل داشته و این نظریه را در لایه‌های سلبی و ایجابی آن، بازآفرینی کرده است. کوزر در کتاب خود «نظریه تقابل‌های اجتماعی»، رفتار ...
بیشتر
تقابل یا تضاد یکی از مهم‌ترین رویکردهای نظری در بررسی مسائل اجتماعی به شمار می‌رود. لوئیس آلفرد کوزر یکی از سرشناس‌ترین نظریه‌پردازان جامعه‌شناسی به حساب می‌آید که تاثیر بسزایی در بسط و توسعه نظریه تقابل داشته و این نظریه را در لایه‌های سلبی و ایجابی آن، بازآفرینی کرده است. کوزر در کتاب خود «نظریه تقابل‌های اجتماعی»، رفتار و تعامل انسان‌ها، گروه‌ها و احزاب سیاسی را در شانزده نظریه واکاوی کرده است. این نظریه بستری مناسب برای خوانش متون مختلف از منظر جامعه‌شناختی به شمار می‌رود؛ از این‌روی، پژوهش پیش رو، با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر نظریه تقابل‌های اجتماعی کوزر، به بازخوانی و تحلیل نامه‌های امام علی (ع) به معاویه برآمده است تا درون‌مایه و محتوای پنهان و عمیق این نامه‌ها را در ضمن تقابل‌های اجتماعی به تجزیه و تحلیل بگذارد و افق‌های نویی فراروی پژوهشگران قرار دهد. پژوهش حاضر با خوانش و تحلیل نامه‌های امام (ع) به معاویه بر اساس نظریه تقابل اجتماعی کوزر، به این نتیجه دست یافته که متن نامه‌های نهج البلاغه، بستری بسیار مناسب جهت خوانش جامعه‌شناختی بر اساس نظریه تقابل به دست می‌دهند؛ چرا که از گفتمان جدلی بهره می‌گیرند و میتوان از تقابل‌های فراوانی همچون تقابل و ایدئولوژی، تقابل خالص و ناخالص، تقابل و انگیزش ناگهانی خصمانه، نظریه در تعقیب دشمنان و غیره در بطن نامه‌ها سخن گفت.
)
