علی اکبر محسنی؛ نورالدین پروین
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 133-155
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی، به عنوان رویکردی بین رشتهای علوم اجتماعی، فراتر از صورتهای زبانی، به بررسی ایدئولوژی ادیب که بازتاب دهنده شرایط اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه اوست، میپردازد. از آنجا که قدرت حاکم بر هرجامعهای، گفتمان آن جامعه را سامان میبخشد؛ این رویکرد، چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلّط بر جامعه را در سه ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی، به عنوان رویکردی بین رشتهای علوم اجتماعی، فراتر از صورتهای زبانی، به بررسی ایدئولوژی ادیب که بازتاب دهنده شرایط اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه اوست، میپردازد. از آنجا که قدرت حاکم بر هرجامعهای، گفتمان آن جامعه را سامان میبخشد؛ این رویکرد، چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلّط بر جامعه را در سه لایهی: توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار میدهد. بیشکّ، خطبههای نهجالبلاغه سرشار از موضوعات گوناگون است که امام(ع) هر یک از آنها را به منظور هدایت بهتر جامعه به سوی سعادت، در نهایت فصاحت و بلاغت و با توجّه دقیق به اوضاع سیاسی و اجتماعی مسلّط بر زمان بیان نمودهاند. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و برپایه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، به بررسی چگونگی تعامل زبانی خطبه های امام (ع) با اوضاع خفقان آمیز مسلّط بر زمان را که کوفیان به آن دامن زده بودند، میپردازد. دست آورد این نوشتار، تبیین گفتمان روانشناسانه و هنری خطبهها و اثبات تاثیرپذیری آنها از شرایط سیاسی حاکم و بویژه رفتار کوفیان و نیز تاثیر متقابل امام(ع) بر آنهاست.
فاطمه هاشمیزاده؛ حمیدرضا فهیمیتبار
دوره 5، شماره 10 ، آذر 1393، ، صفحه 119-138
چکیده
امیرالمؤمنین (ع) در سال 35 هجری کوفه را مرکز خلافت خود قرار دادند. از آنجا که این شهر نوپا و مهاجرنشین مواضع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم سایر بلاد را نمایندگی میکرد، تحولات این شهر، هم نمایهای از موقعیت امیرالمؤمنین (ع) در آن دوره است و هم در فهم کلام ایشان نقش کلیدی دارد. بنابراین، مطالعۀ اوضاع این شهر در زمان حاکمیت امیرالمؤمنین ...
بیشتر
امیرالمؤمنین (ع) در سال 35 هجری کوفه را مرکز خلافت خود قرار دادند. از آنجا که این شهر نوپا و مهاجرنشین مواضع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم سایر بلاد را نمایندگی میکرد، تحولات این شهر، هم نمایهای از موقعیت امیرالمؤمنین (ع) در آن دوره است و هم در فهم کلام ایشان نقش کلیدی دارد. بنابراین، مطالعۀ اوضاع این شهر در زمان حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) بهعنوان بستر اجتماعی و فرهنگی کلام امام (ع)، ما را به اسباب صدور سخنان متفاوت ایشان دربارۀ مردم کوفه رهنمون میکند و زمینۀ فهم بهتر کلام ایشان را فراهم میسازد. محور این نوشتار، جستاری در ویژگیهای مردم این شهر از زبان امام علی (ع) در نهجالبلاغه است. حضرت در مواردی مردم کوفه را مدح و در پارهای از موارد، آنان را نکوهش کرده است. تعارض ظاهری این دو گونه بیان، به موضعگیری متفاوت مردم در قبال تحولات دوران حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) بازمیگردد. در مقالۀ حاضر تلاش شده است با تکیه بر بررسی اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مردم کوفه، علل تفاوت کلام حضرت روشن شود. کلیدواژهها: امیرالمؤمنین (ع)، مردم کوفه، نهجالبلاغه، جمل، صفین، نهروان. امیرالمؤمنین (ع) در سال 35 هجری کوفه را مرکز خلافت خود قرار دادند. از آنجا که این شهر نوپا و مهاجرنشین مواضع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم سایر بلاد را نمایندگی میکرد، تحولات این شهر، هم نمایهای از موقعیت امیرالمؤمنین (ع) در آن دوره است و هم در فهم کلام ایشان نقش کلیدی دارد. بنابراین، مطالعۀ اوضاع این شهر در زمان حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) بهعنوان بستر اجتماعی و فرهنگی کلام امام (ع)، ما را به اسباب صدور سخنان متفاوت ایشان دربارۀ مردم کوفه رهنمون میکند و زمینۀ فهم بهتر کلام ایشان را فراهم میسازد. محور این نوشتار، جستاری در ویژگیهای مردم این شهر از زبان امام علی (ع) در نهجالبلاغه است. حضرت در مواردی مردم کوفه را مدح و در پارهای از موارد، آنان را نکوهش کرده است. تعارض ظاهری این دو گونه بیان، به موضعگیری متفاوت مردم در قبال تحولات دوران حاکمیت امیرالمؤمنین (ع) بازمیگردد. در مقالۀ حاضر تلاش شده است با تکیه بر بررسی اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مردم کوفه، علل تفاوت کلام حضرت روشن شود.