شیوه‌ها‌ی توصیف غیبیّات در نهج البلاغه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی در علوم قرآن و حدیث

2 نویسنده مسئول هستند و دانشیار دانشکده الهیات در علوم قرآن و حدیث

3 استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی

چکیده

تا کنون موضوع غیبیّات در نهج البلاغه از جهات گوناگونی همچون امکان علم به آن و اهداف ذکر آن بررّسی شده است، امّا شیوه‌های توصیف آن مورد برّرسی قرار نگرفته است. این مقاله ضمن بیان معنای مشخّصی از غیب،غیب را در برابر عالم شهادت می‌داند نه صرف اخبار و ملاحم غیبی؛ و برّرسی الفاظ را به عنوان راهی در یافتن شیوه توصیف غیبیّات معرّفی می‌کند و در این جهت نمونه‌هایی را انتخاب نموده و تحلیل کرده است که ما حصل آن چنین است که حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه، با شیوه‌هایی از قبیل: طرح مسائل خداشناسی با استفاده از ترکیب کلمات، تنزیه خداوند از صفات نقص با عبارات سلبی ، معرفی فرشتگان از طریق مفاهیم آشنا نزد اذهان، مبرّا ساختن فرشتگان از ادّعاهای ناروا از طریق الفاظ دال بر پاکی آنان، اثبات هدفمندی برای زندگی بشر از طریق استعمال لفظ غایت، توصیف عدل الهی در قیامت با استفاده از تعابیر بیانگر شدّت حساب الهی ، طرح حوادثی در آینده مشابه حوادث گذشته با استفاده از ضمائر خطاب و طرح حوادثی در آینده بدون مشابهت در گذشته با استفاده از ادوات تنبیه، غیبیّات را توصیف نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • mehdi zafar Hosseini 1
  • Ali asadi Asl 2
  • Hasan naghizadeh 3
چکیده [English]

.

مراجع

قرآن کریم
ابن بابویه، محمد بن على(1398 ق)، التوحید (للصدوق) – ایران ؛ قم:جامعه مدرسین.
احمد بن فارس بن زکریا، ابو الحسین(1404 ق) معجم مقائیس اللغة، 6 جلد،قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
ابن ابی الحدید،عز الدین(1377 ش) ابو حامد،شرح نهج البلاغه،قم:کتابخانه عمومی آیت الله مرعشی نجفی.
ابن منظور، ابو الفضل(1414) جمال الدین، محمد بن مکرم ، لسان العرب،بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع – دار صادر.
بحرانی ،میثم بن علی بن میثم(1362)،شرح نهج البلاغه،بی‌جا:دفتر نشر کتاب.
بخاری،محمد بن اسماعیل،صحیح البخاری.(بی‌تا).مصر:وزارة الاوقاف.المجلس الاعلی للشئون الاسلامیة.لجنة احیاء کتب السنة.
بدیع یعقوب،امیل و عاصی،میشل(1987)، المعجم المفصل فی اللغة و الادب،بیروت:دار العلم للملایین.
جوادی آملی،عبد الله(1380)،معاد در قرآن،اول،قم: اسراء.
جوهرى، اسماعیل بن حماد(1410)، الصحاح – تاج اللغة و صحاح العربیة، 6 جلد،بیروت: دار العلم للملایین.
جعفری،محمد تقی(1365)،شرح و تفسیر نهج البلاغه،بی‌جا:دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
سبحانی،جعفر(1412)، الإلهیات على هدى الکتاب و السنة و العقل‏، قم:المرکز العالمی للدراسات الإسلامیة.
 ‏ سبحانى، جعفر، یادنامه‏کنگره‏هزاره ‏نهج‏البلاغه،مقاله هفتم نهج البلاغه و آگاهى از غیب.
سید رضی ،(1373)،نهج البلاغه،بی‌جا: بنیاد نهج البلاغه.
حسینی شیرازی،سیّد محمد حسین(بی تا)،توضیح نهج البلاغه،بی‌جا: دار التراث الشیعة.
شمس الدین ، محمّد مهدی(1972)، دراسات فی نهج البلاغه،بیروت: دارالزهراء.
شوشتری،محمد تقی(1376)،بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه،موسسه انتشارات امیر کبیر.
طباطبایى،سید محمد حسین(1417)،‏ المیزان فی تفسیر القرآن‏،قم: مکتبة النشر الإسلام.
طباطبایی،سید محمد حسین(1378)، شیعه در اسلام‏،قم:‏ دفتر نشر اسلامى.
‏العروسى الحویزى، عبد على بن جمعة(1415)،قم: تفسیر نور الثقلین .
عیاشى، محمد بن مسعود(1380)،تفسیر العیّاشی‏‏،محقق / مصحح: رسولى محلاتى، سید هاشم‏تهران: المطبعة العلمیة.
فتال نیشابورى، محمد بن احمد(1375) ،روضة الواعظین و بصیرة المتعظین،قم: انتشارات رضى.
فیومى، احمد بن محمد مقرى(بی تا)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی،قم: منشورات دار الرضی.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا(1368)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب‏، محقق / مصحح: درگاهى، حسین‏،تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، سازمان چاپ و انتشارات.
قیروانی،ابن رشیق،(1401)، العمدة فی محاسن الشعر وآدابه،بیروت:دار الجیل.
کاشانی،ملا فتح الله(1378)، تنبیه‏الغافلین ‏وتذکرةالعارفین، مصحح سید محمد جواد ذهنی تهرانی،تهران:انتشارات پیام حق.
مطهری، مرتضی(1374)، سیری در نهج البلاغه ،تهران: انتشارات صدرا.
مغنیه،محمد جواد(1358)، فی‏ظلال‏نهج‏البلاغة،بیروت:دار العلم للملایین.
مکارم شیرازى،ناصر(1386)، پیام امام، شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه،تهران:دار الکتب الاسلامیه.
معادیخواه،عبد المجید(1374)،خورشید بی غروب نهج البلاغه،قم:نشر ذره.
مظفر،محمّد رضا(بی تا)،المنطق،بی جا:دارالتعارف للمطبوعات.
مفید، محمد بن محمد(1413)،الإختصاصقم:، الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
موسوی،سید عباس(1376)،شرح نهج البلاغه،بیروت:دار الرسول،دار المهجة البیضاء.
ناصیف،امیل،(1416)اروع ما قیل فی الوصف،بیروت: دارالجیل.
هاشمی خوئی،میرزا حبیب الله(1358)، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة ؛تهران:المطبعة الاسلامیة.
مقالات:
بهادری،آتنا(زمستان 1396)،واکاوی اهداف ذکر مغیّبات در نهج البلاغه،تحقیقات علوم قرآن و حدیث،سال چهاردهم،شماره 4.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار