نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان یزد، یزد، ایران.

2 مدرس دانشگاه فرهنگیان یزد

چکیده

تدوین کتاب‌هایی برای آموزش مفاهیم معرفتی، یا تألیفِ رسائلی به‌منظور توضیح و ایرادِ جواب در خصوص شُبهات مطرح‌شده از جانب مخالفان و هم‌چنین نگارش آثاری به‌قصد راهنمایی جویندگان معرفت و ذکر اقوال و افعالِ قُدوه‌های راستین اهل عرفان، همواره، یکی از فعالیت‌های مهم فکری و علمیِ نظریه‌پردازان تصوف و عالمانِ عرفان اسلامی بوده است. در این دسته از آثار، بنا به اعتقاد نویسنده و هم‌چنین بر مبنای سلیقة شخصی یا باورهای مذهبی او، ضمن طرح مباحث اصولی تصوف، معمولاً سرگذشت‌ها و سخنان بزرگان طریقت نیز گردآوری شده است. در این میان، محتوا و مضمونِ برخی از آثار عرفانی، یکسره به توضیح درخصوص سرگذشت و ذکر اقوال اهل طریقت اختصاص یافته‌ است. تذکرة الاولیای، از جمله تذکره‌های فارسی در زمینة عرفان است که عطار در آن به شرحِ احوالِ بزرگان اولیاء و مشایخ صوفیه توجهی ویژه نشان داده است. یکی از موضوعات و مبنای مهم در تذکرة الاولیا، بیانِ سیره و سخنان حضرت علی (ع) و چند تن از ائمة اهل بیت (ع) است. این شرح و توضیح، به توصیف برخی از مبانی فکری و رفتاری آن بزرگان در متن کتاب منجر شده است. در واقع علمای عرفان و تصوّف بر مبنای باورهای اعتقادی خویش، ضمن پیروی از سیرۀ رسول اکرم (ص) و صحابۀ ایشان، الگوبرداری از زندگی و سخنان اهل بیت (ع) را نیز به‌عنوانِ سرمشقی متقن، همواره مدِّ نظر قرار ‌داده‌اند. در این مقاله، سیما، سیره و سخنانِ امام علی‌ (ع)، امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بر مبنای تذکرة الاولیا بررسی و تبیین شده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The character of Imam Ali and Ahl al-Bayt (AS) in Tazkerat ol Olia of Attar Neishabori

نویسندگان [English]

  • Fazlollah Rezai Ardani 1
  • GOLAM REZA HATEFI MAJOMERD 2

1 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Yazd Farhangian University, Yazd, Iran.

2 Yazd cultural lecturer

چکیده [English]

Compilation of books on the teaching of epistemic concepts, or Rasa'il's writings, to explain and answer the questions raised by the opposition, as well as writing works to guide the seekers of knowledge and to enumerate the motives and actions of the righteous ones, Sufism and theology have been Islamic mysticism. In this category of works, according to the author, as well as on the basis of his personal taste or religious beliefs, while presenting the basic topics of Sufism, usually the stories and sayings of the elders of Tariqat are also collected. In the meantime, the content and content of some of the mystical works has been devoted entirely to explaining the story and narration of the people of Tariqat. Alavulia's mention is one of the Persian mystics in the field of mysticism, in which Attar paid particular attention to the description of the elders and Sufi elders. One of the important themes and bases in Alawulia's mention is the expression of the Prophet Ali (as) and some of the Imams of the Prophet (pbuh). This explanation has led to the description of some of the intellectual and behavioral foundations of the elders in the text of the book. In fact, mystic and Sufi scholars have always considered the pattern of life and sayings of the Prophet (pbuh) as a solid example of their beliefs while following the path of the Prophet (peace be upon him) and his companion. In this article, Sima, Sire and the sayings of Imam Ali (AS), Imam Baqir (AS) and Imam Sadiq (AS) are reviewed and explained on the basis of al-Awliya's advice.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tazkerat ol Olia
  • mysticism
  • Imam Ali (AS)
  • Imam Muhammad al-Baqir
  • Imam Ja'far al-Sadiq
آمدى تمیمى، عبدالواحد بن محمد. (1362). شرح غررالحکم و دُررالکلم، قم: مرکز نشر کتب اسلامی.
- برتلس، یوگنی ادواردویچ. (1382). تصوف و ادبیات تصوف، چاپ سوم، ترجمه سیروس ایزدی، مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر، تهران.
- حر عاملی، محمد بن حسن. (1414). وسائل الشیعة، قم: آل البیت.
- سجادی، سیدجعفر. (1393). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چ دوم، تهران: کتابخانه طهوری.
- شفیعی‌ کدکنی، محمدرضا. (1378)، زبور پارسی، گزیده غزلیات عطار، تهران: آگاه.
- عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین. (1397) تذکرة الاولیاء، 2جلد، مقدمه، تصحیح و توضیحات، محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
- عزّالدّین کاشانی، محمود بن علی. (1372). مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، تهران: زوّار.
-کلاباذی، ابوبکر محمد. (1371). التعرف لمذهب اهل التصوف، تحقیق محمد جواد شریعت، تهران: اساطیر.
- مجلسی، محمدباقر (1404 ق). بحارالانوار، تهران: المکتبة الاسلامیة.
- هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان. (1389). کشف‌المحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران: سروش.
- همتی، امیرحسین. (1393). سیمای اولیاءالله و جایگاه ولایت در عرفان و تصوف، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد، شهرکرد