الگوی ارتباط با مخالفان در دوران حکومت امام علی(ع) ( مطالعه موردی خطبه ها و نامه های نهج البلاغه)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران

2 دانشگاه سوره

چکیده

این پژوهش با هدف ارائه الگوی ارتباط با مخالفان، در دوران حکومت امام علی (ع) صورت گرفته است. در این راستا خطبه ها و نامه های نهج البلاغه با روش تحلیل محتوای کیفی، تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش حاکی از 5 مقوله اصلی در حوزه ارتباط با مخالفان، ذیل دوران حکومت ایشان می­باشد که شامل روشهای ارتباط امام با مخالفان، ابزارهای ارتباط امام با مخالفان، آداب ارتباط امام با مخالفان، ارزشهای اخلاقی و انسانی حاکم بر ارتباط امام با مخالفان و اهداف ارتباط امام با مخالفان می­باشد. امام علی (ع) از روشهایی مانند خطابه، موعظه، جدال احسن، استدلال (برهان) و نامه در راستای ارتباط با مخالفان استفاده می­کردند. ایشان جهت برقراری ارتباط با مخالفان ابزارهایی شامل بیم و ترس، تشویق، تهدید، عبرت از گذشته و پیشینیان، سؤال از مخاطب، مقایسه را به کار می­بستند. همچنین در راستای آداب ارتباط امام با ایشان، محورهایی شامل صبر و مدارا و برخورد قاطع را مدنظر داشتند و ارزشهایی مانند خیرخواهی نسبت به مخالفان، حفظ حرمت و تکریم مخالفان و اخلاق مداری را به مثابه ی ارزشهای اخلاقی و انسانی حاکم بر ارتباط با مخالفان مد نظر قرار می­دادند. امام علی(ع) همچنین هدایت گمراهان به سوی حق و صلح و آشتی را از جمله اهداف ارتباط خود با مخالفان عنوان نموده­اند. در واقع امام علی (ع) با استفاده از روش ها و ابزارهای ارتباطی مذکور، ضمن تقیّد و پایبندی به اصول اخلاقی و انسانی، در کنار حفظ حرمت مخالفان، با هدفی خیرخواهانه و در جهت برقراری صلح و آشتی با مخالفان ارتباط برقرار می کردند. هدف غایی و مطلوب امام علی(ع) هدایت گمراهان به سوی حق بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Pattern of Relationship with Opponents during the Imam Ali (AS) (A Case Study of Nahjolbalaghe Sermons and Letters)

نویسندگان [English]

  • meysam farokhi 1
  • batol ahmadi 2
1 استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران
2 University of Sura
چکیده [English]

 
This research aims to provide a model for communication with opponents during the reign of Imam
Ali (AS) . In this regard , sermons and letters from Nahj al balaghah qualitative content analysis
method has been analyzed. The results of the research indicate 5 main categories in the context of
communicating with the opposition following the his rule of the government which includes methods of communication imam with opposition, imam of communication tools with opposition, relationshipbetween the imam and the opposition, ethical and human values governing the relation of imam with opposition and the goals of the imam s relationship with opposition. Imam Ali (AS) uses methods such as sermon, preach ment, struggle, reasoning and letter in the line
with the opposition. He is for communicating with opposition used tools included
fear,encouragement, threat, gospel of the past and the predecessors, question from the audience,
comparison and…. Also in line relationship between the imam and the opposition axes included
patience and decisive crisis were considered and values like benevolent opponents, keep respect and revers the opposition and ethical as moral and human values the ruler was referring to relation with the opposition. Imam Ali (AS) were considered also leading the misguided to the right and peace and reconciliation including the goals of contacting with opposition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • communication Pattern
  • Audience
  • Content analysis
  • Imam Ali (AS)

مراجع

قرآن کریم
ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم (1405). لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه.
ادانل، ویکتوریا؛ جاوت، گارث (1394). تبلیغات و اقناع (حسین افخمی، مترجم)، تهران: ساختمان موسسه همشهری.
اسدی، علی (1371). افکارعمومی و ارتباطات، تهران: انتشارات سروش.
البرز، پرویز (1381). گامی در قلمرو شعر و موسیقی، چاپ دوم، تهران: انتشارات آن.
التفتازانی، سعدالدین (1383). مختصر المعانی، بیروت: دارالفکر.
الهامی نیا، علی اصغر (بی تا). تبلیغ در قرآن، قم: پژوهشکده تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه.
برکو، ری ام؛ ولوین، آندرو دی؛ ولوین، دارلین ار (1393). مدیریت ارتباطات (محمد اعرابی و داود ایزدی، مترجمان) ، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
بلیک، رید؛ هارولدسن، ادوین (1390). طبقه بندی مفاهیم در ارتباطات (مسعود اوحدی، مترجم) ، تهران: انتشارات سروش.
ثروت، منصور (1364). فرهنگ کنایات، چاپ دوم، تهران: چاپخانه سپهر.
حکیم آرا، محمد علی ( 1392). ارتباط متقاعد گرایانه در تبلیغ، تهران: انتشارات سمت.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1376). سیری در تربیت اسلامی، تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر.
سید رضی(1378). نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
عباس زاده، محمد (1391). «تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی»، جامعه شناسی کاربردی، سال 23، شماره 45.
فرهنگی، علی اکبر (1387). مبانی ارتباطات انسانی، جلد اول، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
قاضی زاده، علی اکبر (1380). «ملاحظاتی درباب مخاطب و ویژگی های فردی و اجتماعی آن»، تهران: فصلنامه پژوهش و سنجش.
قائدی، محمد رضا؛ گلشنی، علیرضا (1395). «روش تحلیل محتوا، از کمی گرایی تا کیفی گرایی»، روش ها و مدل های روان شناختی، سال هفتم، شماره 23.
قرائتی، محسن (1377). قرآن و تبلیغ، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی ازقرآن.
کزازی، میر جلال الدین (1381). بیان (1) زیباشناسی سخن پارسی، چاپ ششم، تهران: نشر مرکز.
کلینی، محمدبن یعقوب (1369). اصول کافی (جواد مصطفوی ، مترجم )، جلد اول، انتشارات: ولی عصر.
گیل، دیوید ؛ آدمز بریجت (1384). الفبای ارتباطات (رامین کریمیان، مهران مهاجر، محمد نبوی، مترجمان). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
محسنیان راد، مهدی (1380). ارتباط شناسی، تهران: انتشارات سروش.
محمدی ری شهری، محمد (1385). تبلیغ بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر.
همایی، جلال الدین (1370). فنون بلاغت و صناعت ادبی، تهران: انتشارات هما.
هولستی، ال- آر (1380). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، (نادر سالار زاده امیری، مترجم)، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
Berlo,David, (1960), The Process Of Communication ,Michigan State University New York. (pp 61-62).
Burns N, Grove Sk. (2007). The Practice of Nursing Research 4th ed. Philadelphia
Eio, satu & Kyngas, Helvi (2007). The Qualitative Content Analysis process. Journal of a Advanced Nursting.
Krippendorff, k. (2004) Content Analysis: An Introducrion to its Methodology, London: sage.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار