نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری علوم قرآن دانشگاه تهران
چکیده
ازجمله شبهاتی که دربارۀ نهج‌البلاغه مطرح شده، اعتبار مطالب و استناد آن به امیرالمؤمنین علی (ع) است که اندکی بعد از تدوین نهج‌البلاغه ادعا شده است و افرادی آگاهانه یا ناآگاهانه به آن دامن زده‌اند. در این مقاله، با تکیه بر شواهد درون‌متنی نهج‌البلاغه بر این نکته تأکید شده است که اگر هیچ سند معتبری هم در این باره پیدا نشود، باز هم می‌توان ادعا کرد که این جملات و سخنان از آن امام همام (ع) صادر شده است؛ زیرا شواهدی چون علو محتوا و جامعیت، بداعت کلام، تأثیرگذاری و جاذبۀ عجیب، فصاحت و بلاغت، سخن از رؤیت ملائکه، شنیدن و دیدن نشانه‌های آفاقی و انفسی، اخبار غیب و خبردادن از آینده، تحدی‌طلبی درباب علم و آگاهی و هماهنگی وقایع در نهج‌البلاغه با تاریخ، ثابت می‌کند که حقایق و معارفی که در این مجموعۀ عظیم درقالب گفتارهای بدیع و جذاب مطرح شده، از عهدۀ بشر عادی خارج است و این متن درعین صامت‌بودن، به استنادش به علی (ع) گواهی می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Intratextual Evidence of Authenticity of Nahj al-Balaghah
نویسنده [English]
- Rouhollah Mohammadi
. Ph.D Candidate of the Qur’an and Hadith Sciences, University of Tehran
چکیده [English]
A misgiving concerning Nahj al-Balaghah, claimed shortly after its compilation and fuelled by some people whether intentionally or inadvertently, was the reliability of the information and its reference to Imam Ali (PBUH). The present paper aims to show that even if no strong evidence is found, still it can be firmly claimed that all the words and sentences in this book have been set forth by Imam Ali (PBUH). The reason is a set of evidence proving that the truths and knowledge presented in such innovative and attractive forms cannot be stated by an ordinary man. The evidence includes the eminence and comprehensiveness of the content, innovative forms, great effectiveness and attractiveness, eloquence and rhetoric, referring to seeing angels as well as seeing and hearing signs of nature (Āfāq) and soul (Anfus), announcement of the invisible world and predicting the future, the challenging aspect in the field knowledge, and consistency of the events in Nahj al-Balaghah with history. This paper shows that the text of Nahj al-Balaghah, in spite of being silent, testifies its authenticity and reference to Imam Ali (PBUH).
کلیدواژه‌ها [English]
- Nahj al-Balaghah
- Authenticity of Nahj al-Balaghah
- Intratextual Evidence
- Imam Ali (PBUH)
- Admiration
مطبوعاتی إسماعیلیان.
ابن أثیر ( 1386 ق/ 1966 م). الکامل فی التاری ، خ بیروت: دار صادر.
ابن تیمیه ( 1406 ق). منهاج السنة النبویة، المحقق: محمد رشاد سالم، مؤسسة قرطبة.
ابن خلکان (بی تا). وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزما ، ن تحقیق إحسان عباس، لبنان: دار الثقافة.
ابن عساکر ( 1415 ق). تاریخ مدینة دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت: دار الفکر.
ابن کلبی (بی تا). جمهرة النسب، بی جا، نرم افزار المکتبة الشاملة.
ابن ندیم، محمدبن اسحق ( 1391 ق/ 1350 ش). الفهرس ، ت تحقیق رضا تجدد، طهران: بی نا.
امینی، عبدالحسین احمد ( 1374 ش). الغدیر فی الکتاب والسنة والادب، چ 6، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
أمین، سیدمحسن (بی تا). أعیان الشیعة، تحقیق و تخریج: حسن أمین، بیروت: دار التعارف.
آقابزرگ طهرانی (بی تا). الذریعة، ط 3، بیروت: دار الأضواء.
بلاذری ( 1956 م). فتوح البلدا ، ن تحقیق صلاح الدین المنجد، القاهره: مکتبة النهضة المصریة.
تستری، محمدتقی ( 1422 ق). قاموس الرجا ، ل تحقیق: مؤسسة النشر الإسلامی، الطبع الأولى، قم: مؤسسة
النشر الإسلامی.
ثعالبی، ابو منصور عبدالملک ( 1403 ق/ 1983 م). یتیمة الدهر، شرح و تحقیق مفید محمد قمحیه، بیروت:
دار الکتب العلمیة.
جاحظ، عمروبن بحر ( 1423 ق). البیان والتبیی ، ن بیروت: مکتبة هلال.
جزائرى، نعمت الله بن عبدالله ( 1427 ق). ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار ، بیروت : مؤسسة التاریخ
العربی.
حموی ( 1399 ق/ 1979 م). معجم البلدا ، ن بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
خطیب تبریزی (بی تا). الإکمال فی أسماء الرجا ، ل تحقیق أبی أسدالله بن الحافظ محمد عبدالله الأنصاری ،
قم: مؤسسة أهل البیت (ع).
خویى، سیدابوالقاسم ( 1395 ق/ 1975 م). البیان فى تفسیر القرآ ، ن چ 4، بیروت: دارالزهراء.
زرکلی، خیرالدین ( 1980 م). الاعلا،م ط 5، بیروت: دارالعلم للملایین.
زیلعی ( 1415 ق/ 1995 م). نصب الرایة، تحقیق أیمن صالح شعبان، القاهرة: دار الحدیث.
148 شواهد درون متنی سندیت نهج البلاغه
سبحانی، جعفر ( 1423 ق/ 1381 ش). حوار مع الشیخ صالح بن عبدالله الدروی ، ش قم: مؤسسة الامام
الصادق (ع).
سیدرضی، محمدبن حسین موسوی ( 1386 ش). نهج البلاغ،ه ترجمة محمد دشتی، چ 3، قم: دار الفکر.
سیدرضی، محمدبن حسین موسوی ( 1414 ق). نهج البلاغ،ه مصحح : عزیزالله عطاردى ، قم : مؤسسة
نهج البلاغه.
سیدرضی، محمدبن حسین موسوی ( 1422 ق/ 1380 ش). المجازات النبویة، محقق و مصحح : صبحى
صالح، قم: دار الحدیث.
سیدرضی، محمدبن حسین موسوی (بی تا). حقائق التأویل فی متشابه التنزی ، ل شرح محمدرضا آل کاشف
الغطاء، بیروت: دار المهاجر.
سیدمرتضى، علی بن حسین موسوی ( 1410 ق). الشافی فی الامامة، ط 2، قم: مؤسسة إسماعیلیان.
صفدی، صلاح الدین خلیل بن ایبک ( 1420 ق). الوافی بالوفیا ، ت تحقیق أحمد الأرناؤوط و ترکی
مصطفى، بیروت: دار إحیاء التراث.
طبری، محمدبن جریر (بی تا). تاریخ الطبر ، ی تحقیق نخبة من العلماء الأجلاء ، بیروت : مؤسسة الأعلمی
للمطبوعات.
طریحی، فخرالدین بن محمد ( 1375 ش). مجمع البحری ، ن چ 3، تهران: مرتضوى.
طوسی، محمدبن حسن ( 1417 ق). الفهرس ، ت تحقیق شیخ جواد قیومی، نجف: مؤسسة نشر الفقاهة.
عبده، الشیخ محمد ( 1412 ق/ 1370 ش). نهج البلاغ،ه قم: دار الذخائر.
عرشی، امتیازعلیخان ( 1363 ش). استناد نهج البلاغ،ه ترجم ة سیدمرتض ی آی ةالله زاده ش یرازی، تهران :
انتشارات امیرکبیر.
عقاد، عباس محمود ( 1974 م). العبقریا ، ت بیروت: دار الکتاب.
قرشی، سیدعلی اکبر ( 1377 ش). مفردات نهج البلاغه ،تهران: نشر قبله.
قندوزی ( 1416 ق). ینابیع المودة لذوی القربى، تحقیق سیدعلی جمال أشرف الحسینی، بی جا: دار الأسوة.
محمودی، محمدباقر (بی تا). نهج السعادة، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
، مسعودی، على بن الحسین ( 1374 ش). مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجم ة ابوالقاسم پاینده، چ 5
تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.
مطهری، مرتضی ( 1379 ش). سیری در نهج البلاغ،ه چ 20 ، تهران: انتشارات صدرا.
مفید، محمدبن محمد ( 1413 ق). کتاب المزا،ر چاپ اول، قم: کنگرة جهانى هزارة شیخ مفید.
مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از دانشمندان ( 1375 ش). پیام امام امیرالمؤمنین (ع): شرح تازه و جامعی
بر نهج البلاغ،ه قم: دار الکتب الاسلامیة.
مهدوی دامغانی، محمود ( 1368 ش). جلوة تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدی ، د تهران: نشر نی.
نجاشی ( 1416 ق). رجال النجاش ، ی ط 5، قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
)