نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه آزاد
2 دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد
چکیده
از نظر امام علی (ع)، عرصۀ سیاسی حکومت حق‌محور، عرصه‌ای شایسته‌‌سالار است که در آن همۀ افراد جامعه باید موقعیت مشارکت در حکومت را داشته باشند؛ و حکومت بر اراده و حضور آنان متکی است. آن حضرت (ع) به حکومت، به‌مثابۀ وسیله‌ای برای خدمت به مردم نگاه می‌کنند. پرهیز از خودکامگی، و تأکید بر مشاوره با مردم، وجه بارز حکومت آن امام (ع) است. در این حکومت، از عامۀ مردم به‌مثابۀ ستون دین و سپر محکم دربرابر دشمنان یاد می‌شود. امام علی (ع) ارزش فوق‌العاده‌ای برای ضرورت جلب حسن‌ظن مردم قائل است، و از آنجا که قدرت سیاسی برخاسته از مردم است، مردم حق دارند بر روند اجرای امور در حیطۀ مبانی و احکام اسلامی نظارت کنند. در رأس سیاستگذاری‌های حکومت، تودۀ مردم قراردارند؛ زیرا این قشر عظیم همواره در سختی‌ها یاری‌رسان حکومت هستند. آگاهی سیاسی مردم، نقش به‌سزایی در روند استمرار، تداوم و تسریع اهداف حکومت دارد و حکومت عرصۀ پنهان‌کاری نیست و لذا همه باید در جریان اقدامات حکومت قرار گیرند تا ضمن صراحت، زمینه‌های شفافیت سیاسی درمقابل مردم نیز فراهم آید. هرگونه تبعیض و نابرابری در تمامی عرصه‌ها، اعم از سیاسی و اقتصادی و اجتماعی، مطرود است تا محیطی مناسب و امن برای شکوفایی و بالندگی هر چه بیشتر جامعه فراهم آید. تمامی این اصول، اعم از حق اظهارنظر و مشارکت سیاسی، مدارا با مردم، خدمت به عامه و تلاش درجهت تأمین منافع عامه، پاسخگویی، شفافیت، برابری، عدالت، ... مبانی و اصولی هستند که امروزه از شرایط یک حکومت مردمی است؛ و این نکته حائز اهمیت است که اجرای چنین اصولی در دوران حکومت حق‌محور امام علی (ع) نمود پیدا کرده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Democracy in the Rule of Imam Ali (PBUH)
نویسندگان [English]
- Ahmad Bakhshayesh Ardestani 1
- Farzaneh Dashti 2
1 Associate Professor, Faculty of Political Sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
2 Ph.D Candidate, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
چکیده [English]
From Imam Ali’s (PBUH) viewpoint, the political arena of a truth-oriented government is a meritocratic are in which all members of society should have the opportunity to participate. The government, in fact, is based on people’s will and presence.
Imam Ali (PBUH) considers a government as a means to serve people. The prominent characteristics of his government were avoiding tyranny and emphasis on consultation with people. People in such a government are regarded as the bases of ruling body and solid shields against enemies. According to Imam Ali (PBUH), getting people’s good intentions is extremely essential and since political power arises from people, they have the right to monitor the process of execution of Islamic principles and rules. Government policy-makings are focused on the mass of people, since they always assist the government in hard times. Political awareness of people plays a significant role in continuity, persistence, and acceleration of reaching goals. The area of ruling is not a realm of secrecy and all people must be notified about the measures taken by the government so that the grounds for political transparency are prepared. Any kind of discrimination and inequality, whether political or economic or social, is rejected, so that a safe environment for optimum flourishing and prosperity of society is created. All of such principles, including the right to express one’s opinions, political participation, tolerance for people, serving the public, making efforts to realize public interests, accountability, transparency, equality, and justice, are characteristics of an Islamic government today. It is noteworthy that these principles were executed in the truth-oriented government of Imam Ali (PBUH).
کلیدواژه‌ها [English]
- Democratic Government
- Imam Ali (PBUH)
- Power
- equality
- participation
- Justice
- Accountability
ابن اثیر ( 1385 ). الکامل فی التاری ، خ بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد ( 1362 ). مقدمة ابن خلدو ، ن ترجمة محمد پروین گنابادی ، تهران :
انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن شعبه ( 1377 ). تحف العقو ، ل ترجمة بهراد جعفری، تهران: انتشارات صدوق.
ارسطو (بی تا). سیاس ، ت ترجمة احمد آرام، بی جا: بی نا.
آشوری، داریوش ( 1381 ). دانشنامة سیاس ، ی چ 8، تهران: انتشارات مروارید.
آقابخشی، علی و افشاری راد، مینو ( 1383 ). فرهنگ علوم سیاس ، ی تهران: نشر چاپار.
بشیریه، حسین ( 1382 ). آموزش دانش سیاسی 1و ،2 تهران: مؤسسة نگاه معاصر.
بیات، عبدالرسول و دیگران ( 1381 ). فرهنگ واژه ه،ا قم: مؤسسة اندیشه و فرهنگ دینی.
پورعزت، علی اصغر ( 1387 ). مختصات حکومت حق مدار درپرتو نهج البلاغه امام عل ی(ع،) تهران :
شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد محمد ( 1337 ). غررالحک ، م ترجمة محمدعلی انصاری، قم: دارالکتاب.
جرداق، جرج ( 1387 ). امام علی (ع)، صدای عدالت انسان ، ی ترجمة سیدهادی خسروشاهی، تهران: بوستان
کتاب.
جعفری، محمدتقی ( 1369 ). حکمت اصول سیاسی اسلا،م تهران: بنیاد نهج البلاغه.
جونز، و. ت. ( 1362 ). خداوندان اندیشة سیاس ، ی ترجمة علی رامین، تهران: انتشارات امیرکبیر.
الحرالعاملی، محمدبن الحسین ( 1366 )، وسائل الشیعة، تهران: مکتبة الاسلامیة.
حمیدی، حبیب الله ( 1380 ). امام علی(ع) در بیان هاشمی رفسنجان ، ی تهران: انتشارات فرهنگ آوران.
خسروپناه، عبدالحسین ( 1381 ). پلورالیزم دینی سیاس ، ی تهران: مؤسسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر.
دلشاد تهرانی، مصطفی ( 1379 ). حکومت حکمت: حکومت در نهج البلاغ،ه تهران: انتشارات دریا.
دلشاد تهرانی، مصطفی ( 1380 ). رهزنان دین، آسیب شناس ی دی ن و دی ن داری در نهج البلاغ،ه تهران :
انتشارات دریا.
ذاکری، علی اکبر ( 1381 ). اخلاق کارگزارا ، ن تهران: مؤسسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر.
رسول زاده، اسماعیل ( 1369 ). قضاوت ها و حکومت عدالت خواهی علی بن ابی طالب (ع،) چ 2، تهران :
انتشارات یاسین.
رهبر، محمدتقی ( 1364 ). درس های سیاسی از نهج البلاغ،ه تهران: انتشارات امیرکبیر.
سبحانی، جعفر ( 1362 ). مبانی حکومت اسلام ، ی ترجمه و نگارش فارسی ابوالفضل موحد، اصفهان :
70 مردم سالاری در حکومت امام علی (ع)
کتابخانة امیرالمؤمنین(ع).
سووی، آلفرد ( 1354 ). افکار عمومی و اثر آن بر زندگی اجتماع ، ی ترجم ة جمال شم یرانی، تهران :
انتشارات فرانکلین.
شاکری، محمدرضا ( 1384 ). علی(ع) در اوج سیاس ، ت تهران: انتشارات ایدون.
ماهنامة پاسدار اسلا،م ش ،« نقش مردم در حکومت از دید نهج البلاغه » .( صدقی، محمد (خرداد 1380
. 234 ، ص 41
طبری، محمدبن جریر ( 1352 ). تاریخ طبر ، ی ترجمة ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
طه حسین ( 1332 ). علی(ع) و دو فرزند بزرگوار ، ش ترجمة احمد آرام، تهران: کتابفروش ی و چاپخان ة
علی اکبر دهخدا.
عالم، عبدالرحمن ( 1373 ). بنیادهای علم سیاس ، ت تهران: نشر نی.
الکلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب ( 1388 ). الکاف ، ی صححه علی اکبر غفار، چ 4، تهران:
دارالکتب الاسلامیه.
کولی، چارلز ( 1343 ). ارگان های اجتماع ، ی ترجمة بهرام حسینی، تهران: انتشارات فرخ.
کوهن، کارل ( 1373 ). دموکراس ، ی ترجمة فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات خوارزمی.
المحمودی، محمدباقر ( 1397 ق). نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغه، بیروت: مؤسسة المحمودی.
مطهری، مرتضی ( 1383 ). جاذبه و دافعة عل ی(ع،) چ 47 ، تهران: انتشارات صدرا.
فصلنام ة ره آورد ،«( جایگاه مردم در اندیشة سیاس ی امام عل ی (ع » .( نادری باب اناری، مهدی ( 1386
. سیاس ، ی ش 18 ، ص 147
نهج البلاغه امام علی (ع) ( 1380 ). گردآوری سید شریف الرضی، ترجمة علامه جعفری، به اهتمام علی
جعفری، تهران: مؤسسة تدوین و آثار علامه جعفری و دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
نهج البلاغ هحضرت امیرالمؤمنین علی (ع) ( 1379 ). گردآوری سید شریف الرضی، ترجمة محمد دش تی،
چ 7، قم: نشر مشرقین.
نهج البلاغ،ه سخنان امام علی بن ابی طالب (ع) ( 1378 ). گردآوری سید شریف الرضی، ترجمة س یدجعفر
شهیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
)