نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• اکرم السادات حسینی ¹
• یحیی میرحسینی ²
• کمال صحرایی ³

¹ علوم قرآن و حدیث. الهیات. نهج البلاغه. دانشگاه میبد

² دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث-دانشکده الهیات-دانشگاه میبد-میبد-ایران

³ استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، میبد، ایران

چکیده

تعبیر «الجفاة‌ الطغام» در سه خطبه نهج‌البلاغه، خطاب به اهل شام بکار رفته‌است. امام علی (ع) این گروه را تندخو و در شمار اراذل و اوباش جای داده که تنها اتحاد، موجب پیروزی‌شان شده است. نکته قابل توجه، استعمال جفاة طغام به دو صورت معرفه و نکره و اظهار تعجب علی (ع) از جفاة‌طغام است که بدون دریافت «مَعُونه»، به اطاعت از معاویه درآمده‌اند. درباره این نسبت، شارحان، تعجب امام (ع) را تنها به تبعیت بدون عطا منحصر کردهاند. برخی از شارحان معنای لغوی را پاداش و مستمری دانسته‌اند اما تعجب خود را این چنین ابراز داشته که محال است معاویه به سپاهیان، عطایی نداده باشد؛ تحلیل برخی آن است که مَعونه به معنای پرداخت‌های مازاد بر حقوق ماهیانه است که به تیمارداری ستوران و تعمیر اسلحه اختصاص می‌یافته است.

این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی مفهوم جفاةطغام را بازشناسی کرده است. در پایان این نتیجه به‌دست آمد که هرگروه عالی‌رتبه یا دون‌پایه‌ای که اقتدار، وفاداری و اطاعت از حاکمیت حضرت علی (ع) را نادیده گرفته، بـه فکر تصاحب قدرت یا معترض سیاست‌های حضرت بوده و امنیت شـهرها را بـرهـم‌زند، همگی در شمار موصوفان به «الجفاة الطغام» قرار می‌گیرند. در این میان، گروه‌هایی هویت‌یابی شدند که از معاویه، معونه و عطایی دریافت نمی‌کردند که دقیقا با توصیف امام، سازگار است. با شناخت هویت طغام این نکته حاصل شد که اظهار تعجب علی (ع) تنها از جفاةطغام نیست که بدون معونه از معاویه اطاعت می‌کنند؛ بلکه حضرت متعجب از صحابیانی هستند که حقوقی برابر را نپذیرفته و روش‌های ایشان را خوش ندارند.

کلیدواژه‌ها

• امام علی (ع)
• جریان‌شناسی تاریخی
• الجفاة الطغام
• معاویه
• شام

عنوان مقاله [English]

Analyzing the concept of "Al-Jafat al-Tagham"; A description of Hazrat Ali (AS) about the Shamians

نویسندگان [English]

• Akram sadat Hoseini ¹
• Yahya mirhoseini ²
• Kamal Sahraei ³

¹ Meybod

² Yahya Mirhoseini Associate Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, Meybod University, Meybod, Iran. University, Meybod, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, Meybod University, Meybod, Iran.

چکیده [English]

The expression "Al-Jafat al-Tagham" is used in three sermons of Nahj al-Balagha, addressed to the people of Syria. Imam Ali (a.s.) has placed this group as a group of thugs and thugs, whose only unity has led to their victory. The noteworthy point is the use of Jafat Tagham in two ways, known and rejected, and the surprise of Imam Ali (AS) in this sermon that Jafat Tagham obeyed Mu'awiya even without receiving "aid". About this ratio, commentators have limited Imam's (AS) surprise only to obedience without gift. Some commentators have considered the literal meaning as reward and pension, but they have expressed their surprise that it is impossible that Muawiyah did not give gifts to the soldiers. The analysis of some is that the aid means payments in excess of the monthly salary, which is dedicated to the treatment of soldiers and the repair of weapons.This research has recognized the concept of Jafattagham by descriptive-analytical method and focusing on the way of Muawiya's rule. In the end, the conclusion was reached that any high-ranking or low-ranking group that ignored the authority, loyalty and obedience to the authority of Hazrat Ali (a.s.), thought of seizing power or protested the Imam's economic and political policies, would destabilize the situation and disrupt the security of the cities. All of them are included in the list of "Al-Jafat al-Tagham".

کلیدواژه‌ها [English]

• Imam Ali (a.s.), historical flow, Al-Jufat al-Tagham, Mu'
• awiyah, Sham