نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه قرآن و حدیث - دانشجوی دکتری تخصصی رشته علوم و معارف نهج البلاغه
2 دانش‌آموخته دکتری تخصصی رشته علوم و معارف نهج البلاغه، دانشگاه پیام نور
چکیده
یکی از روش‌های کارآمد در سنجش ارزش یک اثر علمی، بررسی میزان تأثیرپذیری آثار پسین از آن است. این تأثیرپذیری هم به جهت شخصیت مؤلف و هم به جهت محتوای تألیف قابل پیگیری است. منهاج‌البراعه فی شرح نهج‌البلاغه اثر قطب‌الدین راوندی، شرحی کهن و روشمند است و از مهمترین شروح نهج‌البلاغه محسوب می‌شود. مطالعه‌ی شروحِ نگارش شده‌ی پس از این شرح روشن می‌سازد که جایگاه علمی مؤلف و تألیف، بر شارحان پسین نهج‌البلاغه تأثیر فراوانی داشته است. از جمله شروحِ متأخری که این تأثیرپذیری در آن‌ها بسامدِ آماری بالایی داشته است، منهاج‌البراعه فی شرح نهج‌البلاغه از حبیب‌الله هاشمی خویی و بهج‌الصباغه فی شرح نهج‌البلاغه از محمدتقی شوشتری است که ضمن تأثیرپذیری از شخصیت علمی راوندی، از روش و محتوای شرح وی نیز متأثّر بوده‌اند. این تأثیرپذیری به دو گونه‌ی تأیید آرای راوندی و نقد نظرات وی در این دو شرح انعکاس یافته و بیشتر در دامنه‌ی موضوعاتی نظیر ادبی، تاریخی و تحلیلی ظهور داشته است. اصلیترین علل رویکرد نقّادی خویی و شوشتری نسبت به راوندی، دست‌یابی به فهمِ صحیح و مرادِ واقعی کلام امام (ع) است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Types of Influence of Khoi and Shushtari's Nahj al-Balaghi commentaries from Qutbuddin Ravandi's commentary
نویسندگان [English]
- sayyed hamid mousavi 1
- fatemeh saeedi 2
1 Ph.D. student of Science and Education Nahjolbalaghe
2 Ph.D. Science and Education Nahj al-Balaghah from Payame Noor University
چکیده [English]
One of the most effective ways to measure the value of a scientific work is to evaluate the impact of subsequent works. This influence can be traced both to the personality of the author and to the content of the author. Nahj al-Balaji is an ancient and methodical commentary by Nahj al-Balagha, written by Qutb al-Din Ravandi and is one of the most important accounts of Nahj al-Balagha. A study of the work written after this explanation makes it clear that the scholarly position of the author and author had a great influence on the later exponents of Nahj al-Balagha. Among the recent studies in which this influence has had a high frequency is the intrusion of Nahj al-Balagha's description of Habibollah Khoi and the Bahaj al-Sabbagha's description of Nahj al-Balagha's Muhammad Taqi Shushtari, which also influenced his scholarly content and method. This influence has been echoed in two ways by the endorsement of Ravandi's views and his criticism of these two commentaries, and has appeared in a wide range of subjects such as literary, historical, and analytical. The main causes of Khoi and Shooshtar's critical approach to Ravandi are to gain a proper understanding and real meaning of the Imam's words.
کلیدواژه‌ها [English]
- Menajj al-Baraji
- Ravandi
- Khoi
- Shushtari
- influence
- Approved and critical approach
القرآن الکریم
آقا‌بزرگ تهرانی، محمّدمحسن، (1403ق)، الذریعة إلی تصانیف‌الشیعة، گردآورنده: احمد بن‌‌محمّد حسینی، بیروت: دارالأضواء.
ابن ابی‌الحدید، عزالدین ابوحامد، (1337ش)، شرح نهج‌البلاغه، مصحح: محمّد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی العامة، چاپ اوّل.
ابن طاووس، علی بن‌‌موسی، (1400ق)، الطرائف فی معرفة مذهب الطوائف، محقق/ مصحح: علی عاشور، قم: خیام، چاپ اوّل.
احمدی‌اصل، احمد؛ رهبران، محمدصادق (1392ش)، «تحلیل ساختارشناسی بهج‌الصباغه فی شرح نهج‌البلاغه»، فصلنامه‌ی علمی-ترویجی حدیث و اندیشه، 1392، شماره‌ی 16، ص 217-234.
حاجیان، رضا، (1394ش)، «روش‌شناسی شرح منهاج‌البراعه قطب‌الدین راوندی»، فصلنامه‌ی علمی – پژوهشی پژوهش‌نامه‌ی نهج‌البلاغه، 1394، شماره‌ی 10، ص123-148.
راوندی، سعید بن‌‌‌هبةالله، (1406ق)، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة، تحقیق: السید اللطیف الکوهکمری، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی العامة.
رضی، محمّد‌بن‌‌حسین، (1414ق)، نهج‌البلاغه، تصحیح: صبحی صالح، قم: مؤسسة دارالهجره.
رفعت، محسن، (1390ش)، «روش‌شناسی منهاج‌البراعه فی شرح نهج‌البلاغه هاشمی خویی»، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی علوم حدیث، 1390، شماره‌ی59، ص204-244.
زارع، صالح؛ مهمان‌نواز، علی، (1392ش)، «گونه‌شناسی نقدهای خویی بر سه شرح ابن ابی‌الحدید، ابن‌میثم و راوندی»، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی پژوهش‌های نهج‌البلاغه، 1392، شماره‌ی 36، ص141-162.
شوشتری، محمّدتقی، (1376ش)، بهج‌الصباغة فی شرح نهج‌البلاغة، تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ اوّل.
طباطبایی، عبدالعزیز، (1414 ق)، «فی رحاب نهج‌البلاغه (5): نهج‌البلاغه عبر القرون»، تراثنا، السنة التاسعة، ربیع الثانی و رمضان، العددان 2 و 3، ص154 إلی 188.
قاسم‌پور، محسن، (1384ش)، «قطب راوندی و شرح نهج‌البلاغه»، فصلنامه‌ی علمی کاشان‌شناسی، 1384، شماره‌ی 1، ص103-115.
مردانی، مهدی، (1397ش)، «روش‌شناسی نقدهای علامه شوشتری بر شرح ابن‌ابی‌الحدید»، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی پژوهش‌نامه‌ی نهج‌البلاغه، 1397، شماره‌ی 24، ص 25-49.
موسوی، سیّدحمید، (1398ش)، روش‌شناسی شرح منهاج‌البراعه قطب‌الدین راوندی و تأثیر آن بر شروح پسین نهج‌البلاغه، تهران: انتشارات دریا، چاپ اول.
نامور مطلق، بهمن، (1386ش)، «ترامتنیت، مطالعه‌ی روابط یک متن با دیگر متن‌ها»، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی پژوهش‌نامه‌ی علوم انسانی، 1386، شماره‌ی 56، ص83-96.
هاشمی خویی، حبیب‌الله، (1358ش)، منهاج‌البراعة فی شرح نهج‌البلاغة، مصحح: سیدابراهیم میانجی، تهران: مکتبة الإسلامیة، چاپ چهارم.
)