نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

گروه معارف اسلامی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهیدباهنر کرمان

چکیده

یکی از سؤالات مهمی که دغدغه فکری بسیاری از مسلمانان می‌باشد این است که چرا نام امیرمؤمنان امام‌علی(ع) در قرآن نیامده است؟ بسیاری از علمای شیعه نیز پاسخ‌های متعددی به این سؤال داده‌اند و گویا پذیرفته‌اند که در قرآن نام آن حضرت بیان نشده است. همچنین در بین اکثر مفسران شیعه و اهل‌سنت، مقبول و مشهور است که نام امام علی(ع) آشکارا در قرآن ذکر نشده است. در این مقاله برآنیم تا نشان دهیم دلالت واژه «علیّاً» در آیه ۵۰ سوره مریم بر اسم خاص امیرمؤمنان(ع) قوی‌تر از دلالت آن بر معنای لغوی «علیّاً» است؛ زیرا روایات متعدد در منابع روایی فریقین، شواهدقرآنی و قواعدنحوی، دلالتکلمه «علیّاً» درآیه مذکوربر نام امامعلی(ع) را تأیید می‌کند. البته این سخن بدین معنا نیست که معنای لغوی «علیّاً» در آیه یادشده، لزوماً نادرست است؛ بلکه بنا بر احتمال ضعیف‌تر می‌تواند صحیح باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

دلالت واژه «علیّاً» در آیه ۵۰ سوره مریم بر نام امیرمؤمنان علیه‌السلام

نویسنده [English]

  • mohammad hadi ghahari kermani

Assistant Professor of Islamic Education Department, Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University of Kerman

چکیده [English]

یکی از سؤالات مهمی که دغدغه فکری بسیاری از مسلمانان می‌باشد این است که چرا نام امیرمؤمنان امام‌علی(ع) در قرآن نیامده است؟ بسیاری از علمای شیعه نیز پاسخ‌های متعددی به این سؤال داده‌اند و گویا پذیرفته‌اند که در قرآن نام آن حضرت بیان نشده است. همچنین در بین اکثر مفسران شیعه و اهل‌سنت، مقبول و مشهور است که نام امام علی(ع) آشکارا در قرآن ذکر نشده است. در این مقاله برآنیم تا نشان دهیم دلالت واژه «علیّاً» در آیه ۵۰ سوره مریم بر اسم خاص امیرمؤمنان(ع) قوی‌تر از دلالت آن بر معنای لغوی «علیّاً» است؛ زیرا روایات متعدد در منابع روایی فریقین، شواهدقرآنی و قواعدنحوی، دلالتکلمه «علیّاً» درآیه مذکوربر نام امامعلی(ع) را تأیید می‌کند. البته این سخن بدین معنا نیست که معنای لغوی «علیّاً» در آیه یادشده، لزوماً نادرست است؛ بلکه بنا بر احتمال ضعیف‌تر می‌تواند صحیح باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است

کلیدواژه‌ها [English]

  • لسان صدق
  • لسان صدق علیّاً
  • آیه ۵۰ سوره مریم
  • لسان صدق فی الاخرین
  • آیه ۸۴ سوره شعراء
قرآن کریم
ابن‌بابویه، محمدبن على، ۱۳۶۲ش، الخصال، مصحح: علی‌اکبر غفاری، ج ۱، قم:انتشارات اسلامی، چاپ اول.
ابن‌بابویه، محمدبن على، ۱۳۹۵ق، کمال‌الدین و تمام‌النعمة، مصحح: علی‌اکبر غفاری، ج ۱، تهران:اسلامیه، چاپ دوم.
ابن‌بابویه، محمدبن على، ۱۴۰۳ق، معانی‌الأخبار، مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم:انتشارات اسلامی، چاپ اول.
‌ابن‌‌بدرالدین‌، شرف‌الدین‌ الحسین، ۱۴۱۸ق، ینا‌بیع‌النصیحة‌ فی‌ العقا‌ئدالصحیحة‌، صنعا: دارالحکمۀ الیمانیۀ.
ابن‌ جحا‌م‌، محمدبن‌ عبا‌س، ۱۳۷۸ش، تأویل‌ما‌نزل‌من‌القرآن‌الکریم‌فی‌النبی‌وآله‌صلی‌الله‌علیهم، مصحح: فا‌رس‌ تبریزیا‌ن‌ الحسون‌، ‌قم:‌نشر الها‌دی.
ابن‌حمزه طوسى، محمدبن على، ۱۴۱۹ق، الثاقب فی المناقب، مصحح: نبیل‌رضا علوان، قم: انتشارات انصاریان، چاپ سوم.
ابن‌طاوس، علی‌بن موسی، ۱۴۱۷ق، مصباح‌الزائر، قم: مؤسسة آل‌البیت لاحیاءالتراث.
ابن‌طاوس، على‌بن موسى، ۱۴۱۱ق، مهج‌الدعوات و منهج‌العبادات، مصحح: ابوطالب کرمانی و محمدحسن محرر، قم:دارالذخائر، چاپ اول.
ابن‌طاوس، علی‌بن موسی، ۱۳۷۹ش، مهج‌الدعوات، مترجم: محمدتقی طبسی، تهران: رایحه، چاپ اول.
ابن‌کرامه جشمی بیهقی، ابی‌سعد محسن‌بن محمد، ۱۳۷۸ش، تنبیه‌الغافلین عن فضائل‌الطالبین، مصحح: محمدرضا انصاری قمی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ابن‌المشهدى، محمدبن جعفر، ۱۴۱۹ق، المزارالکبیر، مصحح: جواد قیومی اصفهانی، قم: انتشارات اسلامی، چاپ اول.
 اربلى، على‌بن عیسى، ۱۳۸۱ق، کشف‌الغمة فی معرفةالأئمة، مصحح: سیدهاشم رسولی محلاتی، ج ۱، تبریز: بنی‌هاشمی، چاپ اول.
استرآبادى، على، ۱۴۰۹ق، تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، قم: مؤسسة النشر الإسلامی،الطبعة الاولی.
حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، ۱۴۱۱ق، شواهدالتنزیل لقواعد التفضیل، مصحح: محمدباقر محمودی، ج ۱، تهران:مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، الطبعة الاولی.
حسینی مرعشی تستری، سیدنورالله، ۱۴۰۸ق، احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج ۳ و ۱۴ و ۲۰، قم: مکتبۀ آیت الله المرعشی، الطبعۀ الاولی.
دیلمى، حسن بن محمد، ۱۴۲۷ق، غررالأخبار، مصحح: اسماعیل ضیغم، قم: دلیل ما، چاپ اول.
سوزنچی، حسین، ۱۳۹۳ش،http://www.souzanchi.ir/wp-content/uploads/2014/08/Imam-Alis-Name-In-Holy-Quran.htm
طباطبایى، محمدحسین، ۱۳۹۰ق، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲ و ۱۵، بیروت:مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، الطبعة الثانیة.
عده اى از علما، ۱۴۲۲ق، مجموعة نفیسة فی تاریخ الأئمة علیهم‌السلام، بیروت: دارالقاری، چاپ اول.
قرشى بنابى، على‏اکبر، ۱۳۷۵ش، تفسیر احسن‌الحدیث، ج ۶، تهران: بنیاد بعثت، چاپ دوم.
قرشى بنابى، على‏اکبر، ۱۳۷۱ش، قاموس قرآن، ج ۵ و ۶، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ ششم.
قمى، على‌بن ابراهیم، ۱۳۶۳ش، تفسیرالقمی، ج ۲، قم: دارالکتاب، چاپ سوم.
کلینی، محمدبن یعقوب، ۱۴۲۹ق، الکافی، ج ۲، قم: دارالحدیث، چاپ اول.
مجلسى، محمدباقر، ۱۴۲۳ق، زادالمعاد، مصحح: علاءالدین اعلمی، بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات، الطبعة الاولی.
مظفر، محمدرضا، بی‌تا، اصول‌الفقه، ج ۱، قم:انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم.
نجفی اصفهانی، محمدرضا، ۱۳۷۲ش، وقایۀ الاذهان، قم:موسسة آل البیت لاحیاء التراث، چاپ اول.
نحاس، احمدبن محمد، ۱۴۲۱ق، اعراب القرآن، بیروت:دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، الطبعة الاولی