نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

یکی از منابع غنی اسلامی در حوزه عدالتخواهی و تبیین مواضع روشن در برخورد قاطع با فساد و بی­عدالتی کتاب شریف نهج­البلاغه است. نهج البلاغه دریایی است بی کران و ژرف و در عین حال قطره ای از اقیانوس بی­نهایت علوم امیرالمومنین(علیه­السلام)؛ مذمت فساد مالی و تصرف بیت المالاز موارد مشهود این کتاب شریف است؛ مواخذه قاطع با ساده­انگاری در برخورد با بیت­المال و خیانت در مسئولیت­های اقتصادی کارگزاران نظام اسلامی و برخورد با متخلفین مشهود است؛ در این پژوهشضمن مرور مصادیق فساد مالی از نگاه حضرت امیرالمومنین(علیه­السلام)، مفهوم مفاسد اقتصادی رامبتنی بر محتوای غنی نهج­البلاغه واکاوی نموده و با احصاء کلیه خطبه ها و نامه های مرتبط،سازوکارهای نظارتی مقابله با فساد در حوزه پیشگیری و مقابله با فساد ارائه می شود؛ راهکارهای اجرایی ارائه شده در این تحقیق می­تواند مبنای شکل گیریزمینه مقابله با فساد مالی در جامعه اسلامیو تحقق عدالت اجتماعی قرار گیرد. در این پژوهش ضمن احصاء مصادیق فساد مالی و تطبیق آن با عناوین حقوقی جاری کشور، لزوم برخورد با آنها در کلام شریف امیرالمونین(علیه­السلام)بررسی شده و نهایتاًراهکارهای سیزده گانه ای جهت کنترل و مقابله با فصاد اقتصادی پیشنهاد شده که می تواند سرلوحه سازمان­های نظارتی قرار گیرد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

واکاوی مصادیق فساد اقتصادی و تبیین راهکارهای نظارتی مقابله با آن با تأکیدبر آموزه های نهج البلاغه

نویسنده [English]

  • hossein bakhtiyari

Imam Sadegh University

چکیده [English]

یکی از منابع غنی اسلامی در حوزه عدالتخواهی و تبیین مواضع روشن در برخورد قاطع با فساد و بی­عدالتی کتاب شریف نهج­البلاغه است. نهج البلاغه دریایی است بی کران و ژرف و در عین حال قطره ای از اقیانوس بی­نهایت علوم امیرالمومنین(علیه­السلام)؛ مذمت فساد مالی و تصرف بیت المالاز موارد مشهود این کتاب شریف است؛ مواخذه قاطع با ساده­انگاری در برخورد با بیت­المال و خیانت در مسئولیت­های اقتصادی کارگزاران نظام اسلامی و برخورد با متخلفین مشهود است؛ در این پژوهشضمن مرور مصادیق فساد مالی از نگاه حضرت امیرالمومنین(علیه­السلام)، مفهوم مفاسد اقتصادی رامبتنی بر محتوای غنی نهج­البلاغه واکاوی نموده و با احصاء کلیه خطبه ها و نامه های مرتبط،سازوکارهای نظارتی مقابله با فساد در حوزه پیشگیری و مقابله با فساد ارائه می شود؛ راهکارهای اجرایی ارائه شده در این تحقیق می­تواند مبنای شکل گیریزمینه مقابله با فساد مالی در جامعه اسلامیو تحقق عدالت اجتماعی قرار گیرد. در این پژوهش ضمن احصاء مصادیق فساد مالی و تطبیق آن با عناوین حقوقی جاری کشور، لزوم برخورد با آنها در کلام شریف امیرالمونین(علیه­السلام)بررسی شده و نهایتاًراهکارهای سیزده گانه ای جهت کنترل و مقابله با فصاد اقتصادی پیشنهاد شده که می تواند سرلوحه سازمان­های نظارتی قرار گیرد

کلیدواژه‌ها [English]

  • فساد اقتصادی
  • عدالت اجتماعی
  • راهکارهای نظارتی
  • ‌ نهج البلاغه
 
1-     قرآن کریم؛
2-     ابوالحسن محمد بن حسین، ملقب به سید رضی، نهـج البلاغـه،ترجمـه وشـرح: سـید علـی نقـی فیض الاسلام)؛ نهج البلاغه
3-     ابوالحسن محمد بن حسین، ملقب به سید رضی، نهـج البلاغـه،ترجمه علی شیروانی، چاپ سوم، نشر نسیم حیات، 1387
4-     ابوالحسن محمد بن حسین، ملقب به سید رضی، نهـج البلاغـه ترجمه محمد دشتی، چاپ چهارم، موسسه چاپ الهادی، 1383
5-     آمدی، عبدالواحد (1366)، غررالحکم و دررالکلم(سخنان امام علی (علیه السلام))، منشورات، موسسه الاعلمی للمطبوعات
6-     الوانی مهدی،‌ اسلام پناه مهدی(1397)، طراحی مدل بازدارندۀ فساد اداری با اتکا به آموزه‌های نهج‌البلاغه، دوفصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی،‌ دوره 7 ، شماره 15
7-     ابن ابی الحدید،عبدالحمید بن هبةالله، 1394، شرح نهج البلاغه، ترجمه غلامرضا لایقی،انتشارات نیستان
8-     اسحاقی، سید حسین (1384) نگاهی به پدیده رانت و رانت‌جویی در ایران، رواق اندیشه، شهریور 1384، شماره 45،  صص 21 تا 34
9-     امام خیمنی روح اله، 1389، ولایت فقیه حکومت اسلامی (تقریر بیانات امام خمینی(س))، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ بیست و دوم، 1389؛
10- تسلیمی محمدسعید، 1378، تحلیل فرآیندی خط مشی گذاری و تصمیم گیری، انتشارات سمت
11- ثواقب، جهانبخش، 1391، مبانی و شاخصه های حکومت علوی، پژوهش نامه علوی، سال سوم، شماره دوم، ص 1-25
12- جعفری لنگرودی، محمد جعفر،1380،  ترمینولوژی حقوق، چاپ یازدهم. گنج دانش.
13- خدمتی ابوطالب، 1379، انواع کنترل و نظارت در مدیریت اسلامی، نشریه حوزه و دانشگاه، شماره 23، ص 105-118
14- درایتی، مصطفی و حسین، 1378، تصنیف غرر الحکم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی
15- دری نجف آبادی،‌ قربانعلی، 1386، مبارزه با فساد در حکومت علوی(ع)، نشریه حکومت اسلامی، سال پنجم، شماره سوم
16- دهقانی، روشن، هادوی اصغر، (1395)، آثار تربیتی رزق حلال با تأکید بر آیات و روایات، پژوهشنامه معارف قرآنی، سال هفتم شماره 24
17- ذاکری، علی اکبر، (1386)، سیمای کارگزاران علی بن ابیطالب امیرالمومنین(ع) (دورهچهارجلدی)، بوستان کتاب قم
18- رضائیان علی، 1383،مبانی سازمان و مدیریت، انتشارات سمت؛ ص 8
19- رضائیان، علی، 1389،اصول مدیریت، انتشارات سمت؛ ص 3
20- رضائیان، علی، 1384، انتظار عدالت  و عدالت در سازمان(مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته)، انتشارت سمت
21- سعادت، اسفندیار، 1383، مدیریت منابع انسانی، انتشارات سمت
22- شاه آبادی، ابوالفضل، جامه بزرگی آمنه (1392)، نظریه حکمرانی خوب از دیدگاه نهج البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه، سال اول، شماره 2
23- شمس عبدالحمید، 1381، مقررات زدایی، انتشارات سمت
24- صادقی، حسین، صباغ کرمانی مجید، شقاقی شهری وحید، 1387، بررسی اثرات تمرکززدایی مالی بر کنترل فساد، نشریه تحقیقات اقتصادی، دوره 43، شماره 85، ص 207-236
25- عبدالمحمدی، فرزانه (1395)، سوءاستفاده از اختیارات در پرتو آرا دیوان عدالت اداری، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، به راهنمایی محمدحسین زارعی،
26- عین القضات، علی اصغر، 1388، امامعلی (ع) عقلانیت وحکومت، انتشارات پرتو خورشید
27- فرامرز قراملکی احد و همکاران، 1386، اخلاق حرفه ای در تمدن ایران و اسلام، پژوهشکده مطالعات فرهنگی واجتماعی
28- فرهادی نژاد، محسن، لگزیان محمد، 1390، پیمایشی طولی در زمینه علل فساد اداری و روش های کنترل آن (1388-1378)، چشم انداز مدیریت دولتی، شماره 8،ص 45-60
29- فلاح سلوکلایی، محمد (1384)، سیمای کارگزاران دولت اسلامی از منظر امام علی(علیهالسلام)، نشریه معرفت، شماره 93
30- کمال الدین، ابن میثم بحرانی، 1370، شرح نهج البلاغه ابن میثم، ترجمه محمدصادق عارف، قربان علی محمدی مقدم، محمدرضا عطایی، علی اصغرنوایی یحیی زاده و حبیب اللهروحانی،  موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی
31- مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1367، قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری؛ ص 1
32- مردانی، مهدی، 1390، جایگاه تشویق و تنبیه در مدیریت علوی(علیه السلام) با تأکید بر نهج البلاغه، النهج، شماره 31
33- مطهری، مرتضی، 1356، ده گفتار، انتشارات صدرا
34- مکارم شیرازی،‌ ناصر،‌1390، پیام امیرالمومنین (ع)،‌ انتشارات امام علی بن ابیطالب (ع)
35- منتظری، غلامرضا، 1390، شایسته سالاری در دیوان رسائل از نظر تا عمل، پژوهشنامه تاریخ اسلام، سال اول، شماره سوم
36- موسی زاده زهره، عدلی مریم،  1388، معیارهای انتخاب و انتصاب مدیران با رویکرد شایسته گزینی در نهج البلاغه، فصنامه اندیشه مدیریت، سال سوم، شماره اول
37- مهدویدامغانی، محمود ، 1379، جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، نشر نی
38- میرزائی اهرنجانی، حسن، 1386، مبانی فلسفی تئوری سازمان، انتشارات سمت
39- میرمحمدصادقی حسین، رجبعلی اسلام، 1396، تحلیل جرم زمین خواری از منظر حقوق کیفری ایران، مجله حقوقی دادگستری،‌ سال هشتاد و یکم، شماره نود و هفتم
40- میرمحمدی سید محمد، 1383، الگوی نظارت و کنترل در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران، انتشارات سمت؛ ص2
41- میلانی،علیرضا؛حبیبی،اصغر؛ 1395، بررسیرانتدراقتصادایران، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، دوره دوم،‌ شماره1
42- نصر اصفهانی، مهدی،‌ نصر اصفهانی علی، (1389)، شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه های سیاسی امام علی(علیه السلام)، معرفت سیاسی، سال دوم، شماره دوم،
43- هچ، ماری جو، 1387، تئوری سازمان، مدرن، نمادین-تفسیری و پست مدرن، ترجمه حسن دانایی فرد، نشر افکار
44- یوسف زاده، محمدرضا(1395)، تبیین جایگاه و اصول رفتار اقتصادی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع)، پژوهشنامه نهج البلاغه، سال چهارم،‌شماره 16