نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه هنر اصفهان
چکیده
هرچند در بینش سیاسی اسلام حاکمیت اصلی از آن خداست، اما اعتقاد به برتری حاکمیت الهی و احکام شرعی به هیچ روی به معنای تحدید و یا نقصان نقش و تأثیر مردم در ارتقای کارکرد دولت اسلامی، در مقام مدیریت کلان اجتماعی سیاسی نیست، زیرا برخلاف باور برخی نحله‌های فکری در حوزة سیاست اسلامی، که با طرح وامداری مستقیم قدرت خلیفه و دولت اسلامی از ذات خداوندی، در عمل نقشی برای مردم در همراهی و کارآمدسازی نهاد قدرت در انجام وظایف و انتظارات ناشی از آن در عرصة عمومی قائل نیستند، سیرة پیامبر گرامی اسلام در بنای حکومت، به منزلة اهرم اجرایی قدرت، خلاف این باور را ثابت می‌کند.
در پی مخالفت اهل مکه با رسالت نبوی و هجرت اجباری به مدینه، حضرت با یاری و همراهی اهالی آن شهر بود که توانست شالودة حکومتی بر پایة عدالت اجتماعی را بیفکند. بی‌شک، متناسب با چنین شیوه‌ای است که پیامبر بزرگوار اسلام تداوم رسالت و تکمیل دیانت خود را در فرایند تعیین جانشین خویش در غدیر خم دنبال می‌کند و به‌رغم برخورداری از حق و قابلیت والای انتصاب مستقیم علی بن ابی‌طالب، با تبیین محورهای شایستگی چنین عنصری در مقام هدایت امور مسلمین، بر آن است تا با درونی‌سازی پذیرش وی از سوی مخاطبین، بر ضرورت احراز ویژگی کارآمدی دولت اسلامی از رهگذر همکاری و مساعدت همگانی آحاد جامعه تأکید کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Ghadir Khum: Prophetic Initiative to Negate Dominative Power
نویسنده [English]
- Mujtaba Attarzadeh
Associate Professor of Islamic Sciences, Isfahan Art University
چکیده [English]
Though, according to the Islamic political outlook, the original rule is specific to God, belief in superiority of Divine rule and religious laws does not mean limitation of the role played by people to promote the performance of the Islamic government in the large-scale social and political management at all. In the field of the Islamic politics, some schools of thought maintain that the Caliph and the Islamic government take their power directly from God, and consider no role for people to play and contribute in the institution of power in fulfilling duties and expectations resulted from its existence in the public sphere. The Holy Prophet's (pbuh) tradition to construct the edifice of government, on the other hand, proves the opposite of this idea. After opposition of Meccans to the Holy Prophet's (pbuh) mission and his forced migration to Medina, with the help of the people of Medina he managed to found a government on the basis of social justice. It is, to be sure, in line with such a manner that the Holy Prophet (pbuh) continues his mission and perfects his religion through the process of appointing his successor in Ghadir Khum. In spite of having the right and full authority to appoint Ali Ibn Abi Talib directly, explaining the various kinds of competence which such a person should have to administrate Muslims' affairs, he seeks to make acceptance of Imam Ali (pbuh) internalized by the audience, and emphasize necessity of making the Islamic government efficient through public assistance and cooperation.
کلیدواژه‌ها [English]
- Power
- Government
- rituals
- Political Action
- Legitimacy
- internalization
)