نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار مرکز اسناد آسیا، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

روایات نبوی و نیز واقعیت‌های تاریخی را نقد می‌کنیم. انکار وصایت، دیدگاه کسانی است که معتقدند پیامبر اکرم، آگاهانه با امتناع از تعیین جانشین خود، آیندۀ امت را به صحابة خویش سپرد. از زاویه‌ای دیگر، بررسی وصایای خلفای اسلامی، نشان می‌دهد که اساس انتقال قدرت در تمامی خلافت‌های اموی و عباسی و عثمانی (جز در موارد استثنایی) بر پایة وصیت حاکم بوده است و به‌طور پیش‌فرض در این نظریه، تنها پیامبر اکرم (ص) است که از حقّ تعیین جانشین محروم شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Prophet’s Wills on Designating His Immediate Successor: A Criticism of the Thesis Denying the Prophet’s Choice Over His Successorship

نویسنده [English]

  • Kamyar Sedaghatsamar Hosseini

Assistant Professor at the Center for Imam Ali Studies, Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

The present paper introduces examples of Prophet Muhammad’s commands designating Imam Ali as his successor and criticizes the thesis which claims that the Prophet gave no commands or made no indications as to Imam Ali succeeding him. The paper shows the contradictions between this thesis and Islamic hadiths and reports, as well as with historical facts. Denying the Prophet’s choice over his successorship is a view held by those who argue that the Prophet deliberately refrained from designating a successor for himself to let his companions (sahabah) choose the future of the people. However, study of wills left by Islamic caliphs reveals that, with few exeptions, successors of caliphs were chosen based on the wills during Umayyad, Abbasid and Ottoman Caliphates. In this thesis, therefore, the Prophet is the only exception to having the right to choose his successor.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Prophet Muhammad’s will
  • Imam Ali
  • Caliph of the Prophet
  • Denying the Prophet’s choice over his successorship
قرآن مجید.
آشتیانی، احمد (1374ق). نامۀ رهبران آموزش کتاب تکوین مشتمل بر اصول عقاید، چ 3، تهران: دارالکتاب‌الاسلامیة.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن‌محمّد (1363ش). تاریخ ابن‌خلدون، ترجمۀ عبدالمحمّد آیتی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن‌محمّد (1375ش). مقدمۀ ابن‌خلدون، ترجمۀ محمدپروین گنابادی، چ 8، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
ابن‌شعبه حرانی (1363ش). تحف‌العقول، تصحیح علی‌اکبر غفاری، چ 2، قم: جامعۀ مدرسین.
ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن‌عمر (1407ق). البدایۀ والنهایۀ، بیروت: دارالفکر.
الألبانی، محمّد ناصرالدین (1420ق). صحیح سنن‌الترمذی، ریاض: مکتبةالمعارف للنشر والتوزیع.
امینی، عبدالحسین (1414ق). الغدیر فی‌الکتاب والسنة والادب، بیروت: مؤسسةالأعلمی للمطبوعات.
ترمذی، ابوعیسی محمّدبن‌عیسی (1996م). الجامع‌الکبیر، تحقیق بشار عواد معروف، بیروت: دارالغرب‌الاسلامی.
جامع‌الاحادیث نور (نرم‌افزار)، ویرایش سوم، قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
حرّ عاملی، محمّدبن‌حسن (1409ق). وسائل‌الشیعة، قم: مؤسسة آل‌البیت (علیهم‌السّلام).
خزاز رازی، علی‌بن محمّد (1401ق). کفایةالأثر فی‌النصّ على‌الأئمةالإثنی عشر، تحقیق عبداللطیف حسینی کوه‌کمری، قم: بیدار.
ذهبی، شمس‌الدین محمّدبن‌احمد (1413ق). تاریخ‌الاسلام و وفیات‌المشاهیر والاعلام، تحقیق عمر عبدالسّلام تدمری، چ 2، بیروت: دارالکتاب‌العربی.
رسولی محلاتی، سیدهاشم (1386). وصایاالرسول والأئمة، چ 5، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
الساعی، محمّدنعیم محمّد هانی (2011م). ثورة مصر و اخواتها فی موازین‌الفقهاء و مناهج‌العلماء، القاهرة: دارالسلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة.
سماره، احسان عبدالمتعم عبدالهادی (1420ق). النظام‌السیاسی فی‌الاسلام نظام‌الخلافةالراشدة، عمان: دار یافاالعلمیة للنشر والتوزیع والطباعة.
صداقت ثمرحسینی، کامیار (پاییز و زمستان 1390ش). «حدیث ثقلین و پژوهش قوام‌الدین محمّد وشنوی دربارة آن»، دوفصلنامۀ پژوهشنامۀ علوی، سال دوم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صدوق، محمّدبن‌على‌بن‌بابویه (1362ش). الخصال، قم: جامعۀ مدرسین.
ــــــــــــــــــــــــــــ (1376ش). امالی صدوق، تهران: کتابچی.
ــــــــــــــــــــــــــــ (1404ق). الإمامۀ والتبصرۀ من‌الحیرۀ، قم: مدرسۀ الامام‌المهدی (عج).
ــــــــــــــــــــــــــــ (1378ش). عیون اخبارالرضا، تحقیق مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان.
ــــــــــــــــــــــــــــ (1413ق). من لایحضره‌الفقیه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
الصفار، حسن موسی (2004م). کیف نقرأ‌الآخر؟، بیروت: الدارالعربیة للعلوم.
صفار، محمّدبن‌حسن (1404ق). بصائرالدرجات فی فضائل آلمحمّد (ص)، تحقیق محسن‌بن‌عباسعلی کوچه‌باغی، چ 2، قم: مکتبةآیةالله‌المرعشی‌النجفی‏.
صلابی، علی‌محمّد (1423ق). فصل‌الخطاب فی سیرة ابن‌الخطاب امیرالمؤمنین عمربن‌الخطاب رضی‌الله عنه شخصیته و عصره، امارات: مکتبة‌الصحابة، القاهرة: مکتبة‌التابعین.
الطحاوی‌الحنفی، ابوجعفر (1397ق). متن‌العقیدة‌الطحاویة، بیروت: المکتب‌الاسلامی.
علیان، رشدی ( 1976م). الاسلام والخلافة بحث موضوعی فی‌الرئاسةالدولة مقارناً بآراءالمذاهب‌الاسلامیة کافة، بغداد: مطبعة دارالسلام.
فخررازی، محمّدبن‌عمر (1382ش). جامع‌العلوم ستینی، تصحیح سیدعلی آل‌داود، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
کلینی، محمّدبن‌یعقوب‌بن‌اسحاق (1429ق). کافی، قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمّدباقر (1403ق). بحارالانوار، چ 2، بیروت: دارالإحیاءالتراث‌العربی.
مسلم، ابوالحسین مسلم‌بن‌الحجاج (1412ق). صحیح مسلم، تحقیق محمّدفؤاد عبدالباقی، بیروت: دار احیاءالکتب‌العربیة.
مصطفوی، حسن (1368ش). التحقیق فی کلمات‌القرآن، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
المکی، رجائی‌بن‌محمّد (1407ق). الخلافة والملک والمنهاج‌السنةالنبویة، مسجد طلاب‌الفقه.
واقدی، محمّدبن‌سعد (1374ش). الطبقات‌الکبری، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
هلالی، سلیم‌بن‌قیس (1420ق). کتاب سلیم‌بن‌قیس‌الهلالی، تصحیح محمّد انصاری زنجانی خوئینی، قم: الهادی.