نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• عزت ملاابراهیمی ¹
• رحمان نوازنی ²

¹ استاد، زبان و ادبیات عرب، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ، تهران، ایران

² دکترای زبان و ادبیات عرب، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

طرحواره‌های تصویری به‌عنوان الگوهای ذهنی، مفاهیم پیچیده را از طریق تصویرسازی‌های ساده و قابل فهم در ذهن انسان بازنمایی می‌کنند. در نظریه جانسون و لیکاف، این طرحواره‌ها ریشه در تجربه‌های فیزیکی و دنیای عینی انسان دارند و به‌عنوان ابزاری برای درک مفاهیم انتزاعی به‌کار می‌روند. نامۀ 31 نهج البلاغه، یکی از متون برجسته اسلامی که سرشار از آموزه‌های اخلاقی، اجتماعی و معرفتی است، دارای ویژگی‌های زبانی پیچیده و بلاغی خاصی است که در آن طرحواره‌های تصویری نقشی اساسی در انتقال مفاهیم شناختی ایفا می‌کنند. هدف این تحقیق، بررسی انواع طرحواره‌های تصویری و نقش آن‌ها در فهم و تبیین مفاهیم موجود در این نامه است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به تحلیل طرحواره‌های تصویری در نامۀ 31 نهج البلاغه پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که طرحواره‌های تصویری در این نامه نه‌تنها در تجسم مفاهیم انتزاعی نقش اساسی دارند، بلکه به‌طور خاص، طرحواره‌های حرکتی که بیشترین فراوانی را دارند، بر لزوم شناخت مبدأ، مسیر و مقصد حرکت انسان به سمت کمال و سعادت تأکید دارند. استفاده مکرر از حرف «مِن» در این طرحواره‌ها، بر اهمیت شناخت نقطۀ آغازین حرکت انسانی در مسیر تعالی تأکید دارد. در کنار آن، طرحواره‌های قدرتی از نوع «توقف» نیز اهمیت رفع موانع در مسیر تکامل انسان؛ از جمله «گناه»، «غفلت»، «حرکت بر مبنای جهل» را نمایان می‌سازند. همچنین، طرحواره‌های حجمی پس از طرحواره‌های حرکتی از اهمیت بالایی برای درک موقعیت‌های شناختی برخوردارند؛ از جمله طرحواره‌های «زمین خالی» و «قلب جوان» استعاره‌هایی برای شناخت بهتر ظرفیت‌های وجودی انسان برای نیل به سعادت هستند.

کلیدواژه‌ها

• زبان‌شناسی شناختی
• طرحواره‌های تصویری
• نامۀ سی و یکم نهج البلاغه
• جانسون و لیکاف

عنوان مقاله [English]

Cognitive Analysis of Visual Schemas in Letter 31 of Nahj al-Balagha Based on Johnson and Lakoff's Theory

نویسندگان [English]

• Ezzat Molla Ebrahimi ¹
• Rahman Navazani ²

¹ *Professor, Arabic Language and Literature, Faculty Member, University of Tehran (Corresponding Author), Tehran, Iran

² PhD in Arabic Language and Literature, University of Kashan, Kashan, Iran

چکیده [English]

In the field of linguistics, image schemas are cognitive structures that are formed from our sensory experiences and interactions with the world. These structures represent complex concepts in our minds as simple and understandable images. Johnson and Lakoff's view of image schemas is based on the understanding of broad abstract and cognitive concepts based on human physical experiences. Letter 31 of Nahj al-Balagha is a letter from Imam Ali (AS) to his son Imam Hassan (AS). In addition to its rich ethical, social, and cognitive teachings, it has the characteristics of eloquence, fluency, and linguistic capacities. It is an example of image schemas, and the role of these schemas in the transmission of cognitive concepts is important.This research was conducted using a descriptive-analytical method and aimed to investigate the types of image schemas and their role in understanding the concepts and teachings of Letter 31 of Nahj al-Balagha. The results of this study show that image schemas play an important role in transmitting the cognitive concepts of Letter 31 of Nahj al-Balagha. The high frequency of motion schemas emphasizes the importance of recognizing the origin, path, and destination for humans to achieve happiness. The majority of power schemas are of the stopping type, which indicates the importance of diagnosing the path. Volumetric schemas also emphasize the importance of recognizing the position of humans in different situations.
.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cognitive Linguistics
• Image Schemas
• Letter 31 of Nahj al-Balagha
• Johnson and Lakoff