نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• محمد حسین خوانین زاده ¹
• خلیل پروینی ²
• رضا افهمی ³
• مریم اسماعیلی نسب ⁴

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران

² استاد زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران

³ دانشیار پژوهش و تاریخ هنر، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت‌مدرس،‌ تهران، ایران

⁴ دانشیار روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت‌مدرس،‌ تهران، ایران

چکیده

با توجه به مشاهدۀ گفتار خودستایانه در نهج‌البلاغه، بررسی این موضوع با روش‌های تحلیلی نوین روان‌شناسی، ضروری است تا ارتباط این ویژگی با رهبری معنوی-اسلامی مشخص شود. خودستایی دارای بسیاری از مؤلفه‌های خودشیفتگی است و این پژوهش، ابتدا به تحلیل روان‌شناختی، و سپس به بررسی زبانی خودستایی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش به شناخت شخصیت امام علی(ع) و درک متون تاریخی-کلامی کمک می‌کند. این مطالعه در حوزۀ روان‌شناسی تاریخی و محاسباتی قرار دارد که به بررسی رفتار، ذهن و چگونگی تأثیر عوامل تاریخی، اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. پژوهش با روش «بازنمایی ساختارمفهومی» که روش جدیدی در پردازش زبان طبیعی با هدف پیوند آن با مقیاس‌های روانسنجی است، به واکاوی متن نهج‌البلاغه و همگرایی میان آن و پرسشنامۀ NPI-40 (معیار رایج خودشیفتگی) پرداخته و علاوه بر سنجش میزان انطباق، رابطۀ رگرسیون میان متن و هفت زیرمقیاس پرسشنامۀ مزبور را تعیین نموده و از طریق واکاوی متن نهج‌البلاغه، به تفسیر جنبه‌های مختلف این مقیاس پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد امام علی(ع) خودشیفته نبوده است و زیرمقیاس «خودنمایی» و «قدرت و اختیار» بیشترین میزان را دارد و پس از آن، «خودبسندگی» قرار می‌گیرد و «غرور و خودبینی» در پایین‌ترین میزان است. همچنین در موارد کمترین آمار خودشیفتگی در نهج‌البلاغه، موضوع سخن موارد سلبی و مذمت‌آمیز را شامل می‌شود و موضوعات «حقانیت»، «مدح‌وذم» و «جنگ»، بیشترین آمار زیرمقیاس‌ها را می‌رساند.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل متن مبتنی بر نظریه
• روان‌شناسی محاسباتی
• خودشیفتگی
• خودستایی
• نهج‌البلاغه
• امام علی(ع)

عنوان مقاله [English]

An Exploration of Imam Ali (PBUH)’s Boasting Themes in Nahj al-Balagha from the Psychological Viewpoint

نویسندگان [English]

• Mohammadhossein Khavaninzadeh ¹
• Khalil Parvini ²
• Reza Afhami ³
• Maryam Esmaeilinasab ⁴

¹ Student of Arabic Language and Literature, the Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran,

² professor of Arabic Language and Literature, the Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

³ Associate Professor of Art History, the Faculty of Art, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

⁴ Associate Professor of Psychology, the Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Given boasting talks in Imam Ali (PBUH)’s Nahj al-Balagha, it seems necessary to explore them according to most recent methods of psychological analysis to ascertain whether self-praise can be attributed to the Islamic-spiritual leader. The category of self-praise contains many features of narcissism. This study first provides a psychological analysis of the boasting talks and then looks at them from a linguistic viewpoint. The research results make a substantial contribution to knowing the character of Imam Ali (PBUH) and interpretating old texts related to theosophical-historical issues. It belongs in the domain of historical and calculative psychology which examines behavior, the mind, and effects of historical, social and cultural factors. First, using the ‘representation of conceptual structure’ which is a new method of processing natural language aimed at linking natural language with psychometric measures, the study explores the text of Nahj al-Balagha and the convergence between it and Ruskin and Terry’s Narcissist Personality Inventory (NPI-40) which provides the most commonly used criteria for measuring narcissism in the literature of social and personality psychology. In addition to measuring the fulfilment of the criteria of narcissism by Imam Ali (PBUH)’s speeches in the text of Nahj al-Balagha, this study determines the regression between the text and seven sub-measures, and through exploring the text of Nahj al-Balagha has interpreted different aspects of the measure. According to the research statistics, Imam Ali (PBUH) does not show a narcissistic personality in Nahj al-Balagha, and sub-measures of exhibitionism and authority have the highest rate compared to other sub-measures. Third to these is self-sufficiency, and vanity and entitlement have the lowest rate. Furthermore, narcissism sub-measures in Nahj al-Balagha have the lowest rate in Imam Ali (PBUH)’s negative and reproachful statements, and the highest rate in his speech containing subjects of ‘rightfulness’, ‘praise and condemnation’, and ‘war’

کلیدواژه‌ها [English]

• text analysis based on theory
• calculative psychology
• narcissism
• boasting
• Nahj al-Balagha
• Imam Ali (PBUH)