Document Type : .

Author

10.30465/alavi.2024.47854.2625

Abstract

After the death of the Prophet Mohammad (PBUH), the emergence of new ideas and multiplicity of intellectual-cultural trends have been a constant challenge in the Islamic world. To converge these intellectual-cultural trends, is one of the most fundamental religious principles of Islam. From the time of the Prophet Mohammad (PBUH), intellectual convergence was dealt with through a single goal and belief around the axis of Imamate. The reign of Imam Ali (PBUH), which lasted up to 40 AH, ushered in an era of sectarianism, intellectual currents, uprisings, and internal rebellions against the Islamic caliphate, which in turn were dividing the Islamic Ummah. Imam Ali's (PBUH) confrontation with politically divisive factions played an important role in creating and strengthening unity and convergence of thought among the Islamic Ummah. Using the descriptive-analytic and library research methods, this article tries to find the strategic components of intellectual convergence from Imam Ali's (PBUH) point of view. These strategic components were at work in situations such as confrontations with caliphs and divisive opinions, in order to achieve a pattern of methods aligned to Islamic intellectual convergence. Imam Ali's (PBUH) methods that will be analyzed here include: correcting the fundamentals of beliefs combined with respect, and solving internal disputes and enmities among Muslims. These methods also include easing the tensions between rivals, and participating in political and military affairs, having an exemplary character, as well as adherence to the Qur'an and Prophetic Sunnah, etc. The hypothesis of the article is that Imam Ali (PBUH) has tried to revive the convergence of a single Islamic Ummah by understanding the political and social conditions and raising the level of people's awareness based on fundamental Islamic ideas. Imam Ali (PBUH) considered the roots of intellectual divergence to be in the lack of correct understanding of the religion and tradition of Prophet Muhammad (PBUH) and the desire for power. Imam's actions in the direction of the intellectual convergence of the Ummah have been in the form of proper measures and guidance of the caliphs and interacting with various intellectual ways, including removing ambiguities and doubts and avoiding any divergent actions against the unity of the ummah.

Keywords

قرآن مجید.
نهج البلاغه، (1379ش)، ترجمه محمد دشتی، انتشارات نسیم حیات، چاپ دوم.
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله، (1367)،  نهج البلاغه،  [شارح] ابن ابی الحدید ، ترجمه و تحشیه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر نی.
ابن ابی شیبه، (1409ق)، المصنف، بیروت، دارالفکر.
ابن حنبل، احمد، (1377ق)،  المسند ، مصر، دارالمعارف.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، (1362ش)، تاریخ ابن خلدون، تهران: :وزارت فرهنگ و آموزش عالی مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1408ق)، لسان العرب؛ بیروت: داراحیاء التراث العربی.
ابن میثم بحرانی، (1417ق)، النجاه فی القیامه فی تحقیق امر الامامه، قم.
ابن ندیم، محمد بن اسحق (بی تا)، الفهرست؛ تحقیق رضا تجدد؛ تهران: دانشگاه تهران.
ابن‏هشام، عبدالملک، (1375ق)، سیره النبویه، مصر، مصطفی البابی الحلبی و اولاده.
ابوالحسن علی بن الحسین بن بابویه، (1404ق)، الامامه و التبصره من الحیره، قم:مدرسه الامام المهدی‌علیه‌السلام.
ابی داود، سلیمان بن الاشعت، (بی تا)، سنن ابی داوود، دارالفکر.
احمد واعظی، (1386)، حکومت اسلامی(درسنامه اندیشه سیاسی اسلام)، قم، انتشارات حوزه علمیه قم.
اصفهانی راغب، حسین بن محمد، (1429ق)، مفردات الفاظ قرآن، چهارم ، قم، طلیعه نور.
آلوسی، محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، قاهره، بیروت:المنیریه. احیاء الثراث العربی
آیتی، محمد ابراهیم، (1366)، تاریخ پیامبراسلام، تجدید نظر ابوالقاسم گرجی، تهران، دانشگاه تهران.
الهیثمی، ابن حجر،احمد بن محمد، (بی تا)،  الفتاوی الکبری الفقهیه، المکتبه الاسلامیه.
الهیثمی، ابن حجر،احمد بن محمد، (1377ش)، فلسفه سیاست، تدوین: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم، ناشر: مؤسسه.
لویی گارده، (1352ش)، اسلام  دین و امت، ترجمه رضا مشایخی، تهران.
بحرانی، هاشم بن سلیمان بن اسماعیل بن عبدالجواد الحسینی، (1272ش)،  غایه المرام، تهران، چاپ سنگی.
بخاری، محمد، (بی تا)، الصحیح، استانبول: دارالطناعه العامره.
بیگدلی، علی، (1374ش)، تاریخ اندیشه‌ی سیاسی در غرب از طالس تا مارکس، تهران، لادن.
بیهقی، ابراهیم بن محمد، (1960م.)، محاسن و المساوی، تصنیف ابراهیم بن محمد البیهقی، بیروت دارصادر.
ترمذی، محمد بن عیسی، (بی‏تا)، سنن الترمذی ، بیروت، دارالفکر.
تهانوی، محمد علی بن علی ابن صابر الفاروقی، کشاف اصطلاحات الفنون، بیروت: دارصادر
جعفریان، رسول، (1375)، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری؛ قم: انصاریان.
جمشیدی، محمدحسین، (1384ش)، «چیستی و ماهیت وحدت و همبستگی در اندیشه امام خمینی(ره)»، پژوهشنامه متین، شماره 27.
جوهری، اسماعیل بن حماد، (1407ق)، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دارالعلم، چاپ چهارم.
حسینی، اکرم‏السادات، صحرائی اردکانی، کمال و میرجلیلی، علی‏محمد، (1399)، تأثیر جغرافیای محیطی بر اخلاق و رفتار مردم بصره در عصر امام علی (ع)، پژوهش‏نامه علوی، سال 11، ش1، صص 1 – 26.
حکیم، آیت‏الله سید محمد باقر، (1377)، وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن و سنّت، ترجمه‏ی عبدالهادی فقهی‏زاده، انتشارات تبیان، چاپ اول.
حلی، حسن یوسف، (1415ق)، کشف المراد؛ [بی جا]: [بی نا].
دینوری، عبدالله بن مسلم ابن‌ قتیبه، (1388ش)، ‌الامامة و السیاسة، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
رنگریز، حسن، (1398)، طراحی الگوی دولت علوی مبتنی بر آموزه‏های نهج البلاغه، پژوهش‏نامه علوی، سال 10، ش2، صص23-46.
زبیدی، محب‏الدین مرتضی الحسینی الحنفی،(1385ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق عبدالستار احمد فراج، دار الهدایه، کویت.
سبزیان، علی اکبر، (1386ش)، منشور اتحاد ملی وانسجام اسلامی، مشهد ، خادم الرضا.
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، (1404ق)، الدار المنثور فی التفسیر بالمأثور؛ قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
شریف مرتضی، (1407ق)، الشافی فی الامامه، چاپ عبدالزهرا حسینی خطیب، تهران.
شیخ صدوق، (1405ق)، کمال الدین و تمام النعمه، چاپ علی اکبر غفاری، قم.
شیخ طوسی، (1400ق)، الاقتصاد، طهران:مکتبه جامع چهلستون.
شیخ مفید، (1414ق)، الارشاد، بیروت، الافصاح، بیروت.
شیخ مفید، (1414ق)، اوائل المقالات، چاپ ابراهیم انصاری، بیروت.
صبحی، صالح، (1370ش)،  فرهنگ نهج البلاغه، ترجمه مصطفی رحیمی نیا، تهران:اسلامی.
طبرانی، للحافظ ابی القاسم سلیمان بن احمد، معجم الکبیر،ترجمه حمدی عبدالحمید السلفی، داراحیاالتراث،
عبدالمقصود، عبدالفتاح، (1350ش)،امام علی‏بن‏ابیطالب: تاریخ تحلیلی نیم قرن اول اسلام، ترجمه محمود طالقانی، محم دمهدی جعفری، تهران.
علامه حلی، (1417ق)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، چاپ حسن حسن‏زاده آملی، قم.
علامه حلی (1415ق)، مناهج الیقین فی اصول الدین، چاپ یعقوب جعفری مراغی، مرکز الدراسات و الاسلامیه.
فراهیدی، خلیل بن احمد، (1405)، کتاب العین، تالیف مهدی المحزومی، قم: دارالهجره.
فیاض، عبدالله، (1986م.)، تاریخ الامامیه و اسلافهم من الشیعه؛ بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.
قزوینى رازى، عبدالجلیل، (1358ش)، النقض(بعض مثالب النواصب فى نقض «بعض فضائح الروافض»)، تصحیح: میرجلال الدین محدث ارموى، تهران: انجمن آثار ملّى.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، (1430ق)، القاموس المحیط، چاپ چهارم.
قهرمانی، علی و بیدار، فاضل، (1399)، تحلیل گفتمان انتقادی خطبه‏های علی (ع) در جریان بیعت عمومی، پژوهش‏نامه علوی، سال 11، ش1، صص 1- 25.
مصطفوی، حسین، (1368ش)،  التحقیقف یکلمات القران الکریم ، وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی. 
منتظرالقائم، اصغر، (1391ش)، تمدن سازی نبوی و علوی، اصفهان، مرغ سلیمان.