علمی-پژوهشی
بینامتنیتِ سیمای علی (ع) در اشعار سنایی و ناصرخسرو

خدابخش اسداللهی؛ زهرا فتحی

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 3-32

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6848

چکیده
  از منظر کریستوا هر متنی با فرهنگها و متون گذشته ارتباط دارد و در گفتوگو با آنها به وجود میآید. اشعار سنایی با اشعار ناصرخسرو در موضوعات گوناگون ارتباط خاص و معناداری دارد. موضوع امام علی(ع) به نحو گسترده در اشعار هر دو شاعر بازتاب یافته است و هر دو متن، امامت و سیمای آن حضرت را به تصویر کشیدهاند. در تحقیق حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقد دیدگاه و شروح ابن‌ابی‌الحدید در مسألۀ «ولایت سیاسی اجتماعی اهل‌بیت علیهم السلام » در نهج‌البلاغه

علی الماسی؛ رحمت اله جغتایی سبزواری؛ سید علی اصغر میرخلیلی

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 35-52

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6849

چکیده
  ولایت سیاسی اجتماعی اهل بیت علیهم السلام، از حقوق مسلّم و موضوعه از جانب خدای سبحان است که مورد تأکید قرآن کریم و خود اهل بیت علیهم‌السلام من‌جمله نهج‌البلاغه بوده است. به‌رغم اهمیت و کیفیت شرح ابن‌ابی‌الحدید بر نهج‌البلاغه، وی در مواردی از شرح خود، راه خلاف انصاف را پیموده و فرمایشات حضرت را بر مبنای اصول اعتقادی و فقهی خود شرح ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
معناشناسی «هدایت» در نهج‌البلاغه، بر پایۀ هم‌نشینی واژگانی

محمد مهدی حاجیلوئی محب؛ مریم شمخانی

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 55-80

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6850

چکیده
  معناشناسی واژگان، یکی از شاخه های دانش زبان شناسی بوده که به تحلیل معنایی واژه ها و جمله های یک متن پرداخته و ارتباط بین آنان را به وسیله نظام معنایی روشن میسازد. این روش، به خواننده کمک میکند تا با توجه به سیاق و دقت در مجاورت کلمات، از افق نگاه گوینده یا نگارنده، به متن نگریسته و به زنجیرهای از معنا دست یابد. چنین فرآیندی، فهم بهتری ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقد و تحلیل دیدگاه شکری آلوسی دربارۀ نامۀ ششم نهج‌البلاغه

اعظم حسین پور اصل؛ صمد بهروز

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 83-106

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6851

چکیده
  نامه شش نهج‌البلاغه خطاب به معاویه، نوشتهای است که امام(ع) در آن بر لزوم بیعت معاویه با ایشان و به شیوه احتجاج مورد قبول وی، با او سخن گفتهاند و به شبهاتی که مطرح کرده است، پاسخ استدلالی دادهاند. برخی از نویسندگان اهل‌سنت با استناد به این نامه، بیعت با خلفا را مطابق دیدگاه حضرت دانسته و در صدد انکار نصالهی امامت برآمدند. محمود شکری ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
رفتارشناسی تحلیلی از‌ رهبری اخلاق مدارانۀ امام‌علی(ع)در جنگ جمل مبتنی‌بر آموزه‌های نهج‌‌‌‌البلاغه

محسن رفعت

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 109-141

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6852

چکیده
  شناخت رفتار اخلاقمدارانه زمامدار پیش از ‌به‌دست گرفتن حکومت میتواند سیاستهای اخلاقی و میزان صداقت وی در عملکردهای بعدیاش راتبیین و برجستهتر بنمایاند. امامعلی(ع)به‌عنوان زمام‌دار جامعه اسلامی میکوشد با تأکید بر تقدّم اخلاق بر دیگر حوزه‌ها نشان دهد آموزههای اخلاق‌مدارانه مورد تأکید درخلافت، با آموزه‌های اخلاق‌مدارانه در دوران ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تحلیل عناصر ربط زمانی در متن ترجمه‌های نهج‌البلاغه (نمونۀ موردی: ترجمۀ دشتی، فاضل لنکرانی، فقیهی و فیض‌الإسلام)

علی اکبر نورسیده؛ مسعود سلمانی حقیقی

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 145-170

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6853

چکیده
  عوامل ربطی یا پیوندی به مجموعه عناصر زبانی اطلاق می‌شود که باعث پیوستگی و اتصال واژگان به خصوص جملات می‌گردد، این عوامل بین دو جمله یا اول آن‌ها قرار می‌گیرند و آنان را به یکدیگر پیوند می‌دهند. مهم ترین طبقه‌بندی عناصر ربط ازدیدگاه هلیدی و رقیه حسن در چهار نوع زمانی، افزایشی، سببی و نقیضی نمود می‌یابد. عنصهر ربط زمانی انواع مختلفی ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
موقعیت اجتماعی اهل ذمه در حکومت علی(ع) (35 - 40هـ.ق)

حسین علی بیگی؛ شهرام یوسفی فر؛ روح الله بهرامی

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 173-193

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6854

چکیده
  در دوره خلافت علی(ع)، رویکرد حکومت در خصوص نحوه تعامل با شهروندان غیرمسلمان -اهل ذمه- تابعی از اصول دینی و دیدگاههای هیات حاکم در این خصوص بود. با توجه به اهمیت این دوره در تعیین شیوه ها و مواضع بعدی جامعه شیعیان در رابطه با جماعات اهل کتاب، این پرسش اصلی طرح شده که اهل ذمه در حکومت علوی از چه موقعیت اجتماعی برخوردار بوده و وضعیت آنان ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
مؤلفه‌های قدرت هوشمند در نهج‌البلاغه

حسین فتاحی اردکانی؛ رضا محمود اوغلی

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 197-223

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6855

چکیده
  قدرت مؤلفه اصلی اداره هر جامعه و برقرای نظم در هر نظام سیاسی است که در طول زمان همواره دستخوش تغییرات نظری و عملی بسیاری بوده که از سوی اندیشمندان مورد توجه قرار گرفته است. قدرت هوشمند به نوعی از قدرت گفته میشود که از ترکیب منابع سخت و نرم قدرت به دست آمده و از ویژگیهایی مانند عقلانیت، تدبیر و هوشمندی برخوردار است. منابع دینی نیز از این ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
تحلیل رجزهای امام علی(ع) و یهودیان در جنگ خیبر براساس مربع ایدئولوژیک ون دایک

ابراهیم فلاح

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 227-250

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6856

چکیده
  تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی بینا رشته‌ای است که در کشف جهان‌بینی گفته پردازی اهمیت زیادی دارد. تئون ون دایک از نظریه پردازان برجسته حوزه تحلیل گفتمان انتقادی، با تاکید بر این نکته که جهان‌بینی گفته پرداز (ایدئولوژی) قابلیت بازنمایی در زبان را دارد، نظریه مربع ایدئولوژیک را بیان نمود. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با این فرض ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
نقش ابوجعفر اسکافی (د240ق) در دفاع از حریم علوی

هما محب علیان؛ شهربانو دلبری؛ اردشیر اسد بیگی؛ مصطفی گوهری فخرآباد

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 253-273

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6857

چکیده
  مشروعیت خلافت امام علی (ع) و جایگاه ایشان در میان خلفای راشدین از حیث افضلیّت به موضوعی کاملاً مسئله برانگیز در قرن سوم میان علمای سنی تبدیل شده بود و دیدگاه‌های متعارضی نسبت به آن ابراز میشد. یکی از کسانی که موضعی مثبت و موافق عقیده شیعه اتخاذ کرد، ابوجعفر اسکافی (د 240ق)، عالم معتزلی بغدادی، بود. وی به مانند بیشتر معتزله بغداد، امام ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
شرایط صلح از دیدگاه امام علی (ع)

محمدسالم محسنی

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 277-290

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6858

چکیده
  صلح موجب امنیت جامعه، آرامش مردم، آسایش لشکریان و آبادانی شهرها است؛ اما این آثار زمانی بر آن مترتب خواهد بود که شرایط و مقررات صلح رعایت شود. در این تحقیق تلاش شده است تا شرایط و الزامات صلح از دیدگاه امام علی مورد بحث قرار گیرد. پرسش پژوهش این است که شرایط و الزامات صلح از دیدگاه امام علی چیست؟ پاسخ به این پرسش در سخنان امام علی به‌خصوص ...  بیشتر

علمی-پژوهشی
گونه‌شناسی روایات غدیر در بشارة المصطفی

سید محسن موسوی

دوره 12، شماره 23 ، شهریور 1400، صفحه 293-309

https://doi.org/10.30465/alavi.2021.6859

چکیده
  عید غدیر خم به عنوان روز آغازین بیعت مسلمانان با امیرمومنان از اعیاد برتر مسلمانان و به طو رخاص شیعیان است. روایات ناقل این واقعه متعدد و در دسته بندیها و گونه‌های مختلف قابل رهگیری هستند.نویسندگان متون اسلامی اعم از محدثان و مورخان با توجه به میزان علاقهی خود به نقل واقعه ی غدیر تعدادی از این روایات را در کتابهای خود نقل کرده‌اند ...  بیشتر