پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
واکاوی استراتژی سکوت براساس آموزه های نهج البلاغه
3
24
FA
محمد
حکاک
0000-0002-3169-2359
دانشیار ، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان
hakkak.m@lu.ac.ir
میثم
جعفری
0000-0002-4189-2856
دانشجو دکتری مدیریت دولتی دانشگاه لرستان
jafari.me@fc.lu.ac.ir
مهدیه
ویشلقی
0000000258091086
دانشجو دکتری مدیریت دولتی دانشگاه سمنان
m_vishlaghi@semnan.ac.ir
10.30465/alavi.2021.6035
هدف: امروزه سکوت تنها در سطح سازمان مطرح نبوده، بلکه میتوان در سطح گستردهای همچون جامعه مورد بررسی قرار داد. هدف از نگارش پژوهش حاضر، استخراج الگوی استراتژی سکوت براساس آموزههای نهجالبلاغه است.<br />روش: این پژوهش از حیث هدف، جزء تحقیقات توسعهای طبقهبندی شده و از حیث جمعآوری دادهها، کیفی است و با روش تحلیل مضمون و از طریق واکاوی متن نهجالبلاغه انجام شده است.<br />یافتهها: در پژوهش حاضر با کمک نرم افزار Maxqda، 253 کد متناسب با موضوع شناسایی شد که منجر به تولید 11 مضمون سازماندهنده و نهایتاً در 3 مضمون فراگیر جمعبندی شد و الگوی شبکه مفهومی آن شکل گرفت.<br />نتیجهگیری: براساس سخنان گرانقدر امام علی (ع)، مولفههای سکوت با توجه به مضامین سازماندهنده در سه مضمون فراگیر، سکوت تدافعی، سکوت مطیع و سکوت برای مصالح جمعی قابل طبقهبندی میباشند.<br /><br />
نهجالبلاغه,سکوت سازمانی,تحلیل مضمون
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6035.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6035_a8d39c981944b377c905537cd8ef369f.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
واکاوی تناقض انطباق «غَریّ» (محل دفن حضرت علی علیه السلام) با طور سیناء
27
54
FA
سیده سمیه
خاتمی
گروه معارف
shkhatami56@gmail.com
سید جواد
خاتمی
عضو هیئت علمی گروه فقه و حقوق دانشگاه حکیم سبزواری
khatami455@gmail.com
10.30465/alavi.2021.6036
حداقل ده بار از واژه «طور» در قرآن سخن به میان آمده است و قداست آن را یاد آوری مینماید که همین موجب اهمیت حوادث واقع شده در آن میگردد. اما گذشته از مفهوم آیات و اهمیت آن، احادیثی از معصومین علیهم السلام وجود دارد که مکان طور سیناء را معادل با «غری» قرار میدهد و این در حالی است که با وجود شهرتی که مکان طور سینا در نظرات جغرافیدانان و مفسرین و کتب مورخان دارد، تقریبا شکی باقی نمیماند که طور سینا در کوفه نمیباشد. حال با توجه به این وضوح در دانستن مکان طور سینا، سوال اینجاست به چه دلیل در احادیث معصومین علیهم السلام طور سینا معادل محل دفن حضرت علی علیهالسلام آورده شده است؟ هدف از طرح این مساله بررسی علت چنین رویداد عجیب و شناخت ابعاد آن میباشد. به همین دلیل این مقاله به شکل تحلیلی استنادی، علاوه بر استفاده از آثار کتابخانهای موجود به نقشههای جغرافیایی و تصاویر ماهوارهای و آثار باستان شناسان نیز مراجعه کرده است. در نهات با بررسی و غور در این موضوع فهمیده میشود، معادلسازی غری با طور سیناء علاوه بر آنکه موجب شناخته شدن ارزش والای حضرت علی علیه السلام برای مسلمانان میگردد، میتواند زمینه ساز سوق دادن مسیحیان و یهودیان به شناخت وجود مبارک شخصیتی بینظیر گردد که بیغرض به دنبال شناخت و فهم بیشتر هستند، و این یعنی صلح و دوستی بینادیانی .<br /><br />
غری,طور سیناء,صلح,ادیان
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6036.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6036_1eddb3f8c3924b64e2035516fb1c3585.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
واکاوی نقادانۀ روش ماریا دکاک در فهم حدیث غدیر
57
79
FA
مهیار
خانی مقدم
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه گیلان
m.khani@guilan.ac.ir
10.30465/alavi.2021.6037
پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی فصل دوم از کتاب «جامعۀ کاریزماتی: هویّت شیعه در صدر اسلام» و نقد روش مؤلفش، ماریا دکاک در فهم حدیث غدیر میپردازد. روش فهم وی دارای برخی نقاط قوت مانند اهتمام بر استفاده از منابع معتبر فریقین در فهم حدیث غدیر، دقّت در مؤلف کتاب الولایه، تأکید بر حفظ یکپارچگی متن حدیث غدیر، عنایت برنقش اقتضائات اجتماعی و مذهبی در نقل روایات و تحلیل عقلی در ردّ معنای محبّت برای مولی است. البته نقاط ضعفی نیز وجود دارد؛ مانند منحصر کردن ناقلان و راویان حدیث غدیر به افراد مدنی، عدم عنایت بر نقش ضابط بودن در پذیرش حدیث، تأکید بر جعلی بودن احادیث حاوی نام امامان (ع) و اشتباه در اعلام سبب صدور حدیث غدیرخم. تحلیل آسیبهای روش فهم دکاک بیانگر فهم نادقیق وی از حدیث غدیر است که بیتأثیر از نظرات اهل سنّت که در فضای علمی خاورشناسان منتشر شده، نیست.<br /><br />
جانشینی پیامبر (ص),حدیث غدیر,فهم حدیث,جامعه کاریزماتیک,ماریا دکاک
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6037.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6037_83fb43df1fb7588e9251475a95dacc30.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
روایت «گمانهزنی منع نبوی از خلافت علوی» در سنجة نقد
83
106
FA
زهرا
خراسانی
تفسیر و علوم قرآن،دانشکده علوم قرآنی مشهد،دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،شهر مشهد،ایران
zahra.khorasani.mail@gmail.com
محسن
دیمه کار گراب
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی مشهد، شهر مشهد،ایران
mdeymekar@gmail.com
10.30465/alavi.2021.6038
در متون کهن روایی اهلسنت، روایتی به این مضمون گزارش شده است که در روزهای آخر زندگانی پیامبر(ص)، عباس بنعبدالمطلب از امام علی (ع) میخواهد که به نزد پیامبر (ص) رفته تا دربارة جانشین ایشان بپرسند؛ امّا ایشان امتناع ورزیده و بیان میکند که اگر از ایشان سوال بپرسیم خود پیامبر (ص) ما را منع میکند و مردم نیز خلافت را به ما نخواهند داد. با توجه به تعدد نقل این روایت در مصادر روایی اهل سنت و نیز تعارض آن با مقام امامت امام علی (ع)، اعتبارسنجی روایت مزبور ضروری مىنماید. انگیزه مشروعیتبخشی به حکومت عباسیان، عدم رضایت نبوی به خلافت علوی، مشروعیتبخشی به ماجرای سقیفه و تأیید اجماع، بازنشر وارونه از گونه اصیل روایت در مصادر اهل سنت به استناد مصادر امامی و نیز تعارض آن با آیات قرآن در کنار ادلّه و شواهد متعدد دیگر از جمله دلایلی است که جعلی بودن روایت را نشان میدهد.<br /><br />
خلافت و امامت,پیامبر(ص),امام علی (ع),نقد,سند و متن حدیث
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6038.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6038_b140e105cf2febca95ccd26f2f5d1a88.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
شناخت شخصیت امیرالمومنین علی(ع) بر مبنای خودپندارۀ ایشان در نهج البلاغه استراتژی تئوری داده بنیاد متنی
109
133
FA
علی
حسین زاده
عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان
hoseinzadeh1340@yahoo.com
اصغر
کریمی رکن آبادی
دانشگاه علوم قرآنی میبد
asgharkarimi134545@gmail.com
یاسر
رضاپور میرصالح
دانشیار گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران
y.rezapour@ardakan.ac.ir
محمد
اخوان
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه کاشان
akhavan.mohammad89@gmail.com
10.30465/alavi.2021.6062
شناخت نگرشها و تصورات هر فرد درباره خود که با اصطلاح «خودپنداره» مطرح میشود، به عنوان سازهای روانشناختی و بنیادی در سبک زندگی، تاثیر زیادی در رشد و سازندگی فکری و اجتماعی انسان و تعلیم و تربیت او دارد. به نحوی که ریشه تمام افعال و رفتار انسان به خودپنداره وی برمیگردد و اگر هر اندازه خودپنداره انسان مثبت باشد، کمتر تحت نفوذ عوامل خارجی قرار میگیرد. هدف نوشتار پیش رو این است که با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با اتکا به راهبرد «نظریه داده بنیاد»، خطبه ها، نامه ها و حکمتهای نهج البلاغه را واکاوی نموده تا به چگونگی خودپنداره امام علی(ع) در رابطه با دیگران دست یابیم. به نظر می رسد می توان با تامل در سخنان ایشان در نهج البلاغه به معیاری دست یافت تا بتوان درستی و نادرستی دعاوی موافقان غلو کننده و مخالفان را ارزیابی نمود. این امر به فرد کمک می نماید تا با معرفی ابعاد ناشناخته شخصیت ایشان و ارائه الگو به عنوان موفق ترین و موثرترین روش تربیتی، بتواند با تمسک به راه و روش ایشان و با آگاهی از ماهیت و شخصیت خود، در زندگی خلّاق، کارآمد وخودشکوفا شود.<br /><br />
امام علی)ع),نهج البلاغه,خودپنداره,شناخت,شخصیت
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6062.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6062_c1ad01c7bccb2f57afaad3621ee758f5.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
باز شناخت اندیشۀ اقتصادی امام علی (علیه السلام) در مصرف
137
156
FA
رمضان
محمدی
عضو هیئت علمی و مدیر گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
rmohammadi@rihu.ac.ir
لیلا
همایون فرد
طلبه جامعه الزهرا
homayoon.9013@gmail.com
10.30465/alavi.2021.6039
مقاله حاضر با عنوان "باز شناخت اندیشه اقتصادی امام علی (علیه السلام) در مصرف" با هدف کشف و توصیف سیره اقتصادی حضرت در حوزه مصرف می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای در منابع تاریخی و روایی استفاده شده است.<br />یافته ها حاکی است: اندیشه امیرمؤمنان در حوزه مصرف بر اساس مبانی دینی و سیره وسنت نبوی شکل گرفته و در بسیاری از موارد مؤید نظریه های اقتصاد خرد نمی باشد. هرچند مصرف در اندیشه امام مطلوبیت ذاتی داشته و ایشان مصرف به جا و به اندازه را مورد تأیید قرار داده اند، اما با این وجود در تخصیص درآمد برای هزینه های فردی، به حداقل هزینه ها اکتفا نموده و بیشترین سهم درآمدی خود را به مصارف اجتماعی اختصاص داده اند، ضمن این که در تخصیص درآمد تنها در پی بیشترکردن مطلوبیت مادی نبوده و مطلوبیت معنوی و آخرتی بیشترین وجه همت آن حضرت بود.
امام علی (علیه السلام),اندیشه,اقتصاد,مصرف
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6039.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6039_e982a5151f943be43e1f3e1896e88b83.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
سیرۀ عملی امام علی (ع) در زمان پیامبر (ص) در صحیح بخاری و مسلم؛ (نقد و تحلیل روایات)
159
177
FA
کاوس
روحی
0000-0003-3474-0421
مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
k.roohi@madares.ac.ir
علی
احمدی
0000-0002-6769-9341
مدیر کتابخانه و اسناد پژوهشکده حج و زیارت
aliahmady1355@yahoo.com
10.30465/alavi.2021.6040
امام علی(ع)، یکی از شخصیتهای تاثیرگذارِ جهان اسلام است که نقش بسیار مهمی در شکلگیری اسلام و حکومت اسلامی داشت. بررسی شخصیت و سیره ایشان، میتواند بیانگر نقش ایشان در دوران حیاتی اسلام باشد. این مقاله، سیره امام علی(ع) را با تاکید بر خصوصِ زمان پیامبر (ص) در صحیح بخاری و مسلم، با رویکرد روایی – تاریخی، مورد پژوهش قرار داده است و پس از تحلیل انتقادیِ مستنداتِ روایی - تاریخیِ صحیح بخاری و مسلم، به این نتیجه دست یافته که این دو محدث اهل سنت، نسبت به دیگر محدثان و مورخان سنی، مواردِ سیرهای امام علی(ع) را کمتر از دیگران نقل کردهاند و سعی کردهاند سیره ایشان را ناقص و مخدوش نشان دهند. آنان بخشی از وقایع مهم زندگانی ایشان را نقل نکردهاند و همان مقدار را هم که نقل کردهاند، بهگونهای است که نسبت با دیگر صحابه، نه تنها تفاوتی نمیکند؛ بلکه در برخی موارد، ناقصتر و مخدوشتر است.<br /><br />
امام علی(ع),سیره,صحیح مسلم,صحیح بخاری,زمان پیامبر(ص),عصر نبوی
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6040.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6040_9a23c9d2d4ad260101e54fc2cdbb6b22.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
شناسایی و تبیین مولفه های توسعه و پیشرفت اقتصادی در سیرۀ اهل بیت (علیهم السلام) با رویکرد فازی )مطالعۀ موردی کتاب مفاتیح الحیاه(
181
203
FA
علی اصغر
سعدآبادی
استادیار. دانشگاه شهید بهشتی. انستیتوی مطالعات علوم و فناوری
a_sadabadi@sbu.ac.ir
10.30465/alavi.2021.6041
یکی از مسائل مهم بسیاری از کشورهای مسلمان دستیابی به الگویی مطابق با پیشفرضهای مذهبی و فرهنگی کشورها برای توسعه و پیشرفت میباشد. از آنجایی که اسلام نگاهی متفاوت به انسان و خواستههای او دارد، در بسیاری از مسائل دستورالعملهای جامعی در جهت رشد و توسعه بشریت ارائه داده است. براین اساس بیانات ائمه معصومین علیهمالسلام خاستگاه و محرک بسیاری از سازههای تفکری دال بر اصلاح سیستمهای اقتصادی میباشد. پژوهش حاضر بر آن است با بررسی توصیفی-تحلیلی، مولفههای توسعه و پیشرفت اقتصادی را در سیره ائمه معصومین (ع) شناسایی و تبیین نماید. نوع پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و روش آن بر اساس نحوه گردآوری دادهها، توصیفی و از نوع پیمایشی میباشد. در این پژوهش، ابتدا با روش تحلیل مضمون، مولفههای توسعه و پیشرفت اقتصادی در پرتو رهنمودهای ائمه معصومین (ع) از کتاب مفاتیح الحیاه مورد شناسایی قرار گرفتند، سپس کدهای اولیه با استفاده از نرمافزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و 131مؤلفه شناسایی گردید. سپس جهت آزمون نتایج از تکنیک دلفی فازی استفاده شد. در نهایت، 13 مضمون پایه توسعه و پیشرفت اقتصادی از مجموعه دادهها شناسایی گردید.
پیشرفت اقتصادی,سیره معصومین (ع),مفاتیح الحیاه,شاخصهای پیشرفت اقتصادی
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6041.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6041_40b89f830e2a8743de1fd18f753abc97.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
کاربست دوگانه نظریه انسجام و تحلیل محتوای کیفی در تحلیل متنمحور خطبههای جهادی امام علی (ع)
207
229
FA
نازی
قنبری پریخانی
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
n.ghanbari@ut.ac.ir
علی باقر
طاهری نیا
استاد دانشگاه تهران
btaheriniya@ur.ac.ir
10.30465/alavi.2021.6042
متن خطبههای امام علی (ع) در مواجهه با مخالفین، افزون بر بعد زیباشناختی ساختار زبان، مشتمل برابعاد معرفتی و پیرامتنی مهمیدر لایه زیرساخت آن است. در این پژوهش تلفیقی از دو روش تحلیل محتوای کیفی و نظریه انسجام هالیدی به کار گرفته شده است تا متن و محتوای خطبههای جهادی امام علی (ع) به صورت همزمان مورد مداقه قرار گرفته و لایههای پنهان جنبههای رفتاری و ماهیتی سپاه حق و باطل مشخص گردد. بر همین اساس کارکرد عناصر انسجام واژگانی در بیان کنش اصحاب جمل بیشتر معطوف به مضامینی مانند شک، بیعت شکنی، حرص و طمع بوده و واکنش علی (ع) در برابر آنها در یقین، صبر، خونسردی و توکل به خداوند خلاصه میشود. در جریان جنگ صفین نیز عناصر انسجامبخش واژگان، ناظر بر بُعد ماهیتی دشمن یعنی کفر باطنی، اغواگری و ستیزهجویی آنهاست و در تقابل با جنبههای شخصیتی خداگرایانه، هدایتگرانه و صلح طلبانه امام علی (ع) برجسته میگردد. هرکدام از مضامین مذکور در قالب کلمات و تعابیر مختلف به واسطه عناصر واژگانی همآیی یا بازآیی، به ویژه از طریق ترادف و تکرار مورد تأکید قرار گرفتهاند.
نظریه انسجام,تحلیل محتوای کیفی,امام علی (ع),اصحاب جمل,سران سپاه شام
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6042.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6042_f542133bf82f4f7b8843ef79069ee73a.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
مقابلۀ موثر حاکمیت با بحرانهای امنیتی از دیدگاه امام علی (ع) در نهجالبلاغه
233
258
FA
محمد حسین
کاظمی
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم (ع)
kmohamadhosein@ymail.com
مجید
کافی
استادیار گروه جامعه شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
mkafi@rihu.ac.ir
10.30465/alavi.2021.6043
پژوهش حاضر با هدف نشان دادن تدابیر امام علی (ع) در مقابله با بحرانهای امنیتی تلاش میکند تا به سوال «مدل مقابله امام علی (ع) با بحرانهای امنیتی با تأکید بر متن نهج البلاغه چگونه است؟» پاسخ دهد. برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا دادهها با روش کتابخانهای از متن نهجالبلاغه گردآوری شد. سپس با استفاده از روش تحقیق داده بنیاد و اجرای مراحل مختلف کدگذاری آن، 44 مقوله به دست آمد. سپس، مقولهها حول محور مقوله محوری به هم مرتبط شد و نهایت در یک مدل درآمد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که حضرت عواملی مانند صدمه دیدن اخلاق و دین و اقتصاد، ناکارآمدی، فساد، شبهات، تضعیف پایگاه مردمی حکومت و تلاش دشمنان را علل پیدایش بحرانهای امنیتی میداند که برای مهار آن حکومت باید راهبردهایی را اتخاذ کند که در آن با تکیه بر دین اصلاحات در حکومت و جامعه صورت گیرد. رفتار کارگزاران کنترل شود و نظام سیاسی تحت رهبری واحد برای ایجاد صلح پایدار و حفظ یکپارچگی و کارآمدی تلاش کند. در عین حال، خود را ملزم به پاسخگویی و شفاف سازی با مردم بداند و با انجام درست وظایف و شایستهسالاری به رشد و توسعه و جلب رضایت عمومی توجه کند. در این میان ضمن آموزش و انذار مردم، با تبلیغات مستمر و روشنگری جامعه را آگاه نماید تا برای مقابله با بحران آماده شوند. اگر کار به رویاریی رسید به صورت پلکانی و مرحله به مرحله عمل کند و در نهایت دشمنان و خائنان را مجازات نماید. حکومت موظف است در تمامی این موارد اخلاقمداری و دینداری را سرلوحه خود قرار دهد.<br /><br />
بحران امنیتی,نهج البلاغه,امام علی (ع),داده بنیاد,حاکمیت
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6043.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6043_12cf3fb9881b4780c9c198b2c6746f0c.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
استعارۀ مفهوم صلح و مدارا از بعد مؤلفههای سواد رسانهای با تکیه بر نهج البلاغه
261
282
FA
بهاره
نصیری
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکده مطالعات اجتماعی
bn.nasiri@gmail.com
10.30465/alavi.2021.6044
از آنجایی که هر آنچه که پیامی را به دیگری منتقل کند، می تواند کارکرد رسانه را داشته باشد؛ بنابراین «نهج البلاغه» نیز از جایگاه یک «رسانه» برخوردار است و این توانایی را دارد؛ تا با کارکردهای خود مفاهیمی را که حضرت علی (ع) در نظر داشته اند به مخاطب ارسال و گام مهمی را در عرصه فرهنگ سازی دینی بردارد. در این پژوهش، با روش تفسیری-تحلیلی به بررسی سواد رسانه ای در کلام امیرالمومنین (ع) پرداخته شده است. و از میان ابعاد سواد رسانه ای (یعنی بعد احساسی، شناختی، زیبایی شناختی و اخلاقی)، بعد اخلاقی سواد رسانه ای در صلح و مدارای امام علی (ع) مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آنست که امام علی(ع) به عنوان یک رهبر دینی در این کتاب، سخنان آموزنده ای درباره صلح و مدارا مطرح کرده اندکه راهی بسیار روشن، هماهنگ با عقلانیت ناب، وجدان پسند و جهان بینی الهی دارد. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که مضامین و مولفه های مرتبط با سواد رسانه ای، از بعد اخلاقی و از منظرِ صلح و مدارا در متن نهج البلاغه کدامند؟ این سخنان نشان می دهد که مولفه های سواد رسانه ای در نهج البلاغه شامل: تفکر انتقادی، پرسشگری، شک راهبردی، گسترش فرهنگ پژوهشگری، عدم سطحی نگری، توجه به مسئولیت اجتماعی، سواد اخلاقی و توجه به کرامت انسانی، اخلاق رسانه ای و انتقاد پذیری در باور امام مسلمانان شیعه به عنوان امری نیکو و ثمربخش است.
نهج البلاغه,امیرالمومنین علی (ع),سواد رسانه ای,تفکر انتقادی,صلح و مدارا
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6044.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6044_c237b504a9ff8ebfa7c755e74515329e.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
11
22
2021
01
20
بررسی تطبیقی گسترۀ علم الهی در نهجالبلاغه و گلشن راز
285
305
FA
محمدجواد
یدالهی فر
مدیر مرکز نشر دانشگاه بوعلی سینا
ymjavad@gmail.com
10.30465/alavi.2021.6058
با توجه به اهمیت مسئله علم الهی در عرفان نظری و در متون دینی، مقایسه تطبیقی این نوع متون با یکدیگر به درک هرچه بهتر متون عرفانی کمک میکند. در میانه متون دینی، کتاب نهجالبلاغه به لحاظ مباحث توحیدی از اوج و تعالی خاصی برخوردار است و از اینسوی در میان ادب صوفیه؛ گلشن راز یک دوره فشرده عرفان نظری بر اساس مبانی فکری ابن عربی است. اشتراکات و تمایزاتی میان این دو متن دیده میشود که با روشن شدن این وجوه اشتراک و تمایز، هم در درک بهتر گلشن راز گامی دیگر برداشته میشود و هم وجوه دیگری از عناصر اندیشه مولای متقیان علی (ع) در نهجالبلاغه برای فرد محقق آشکار میگردد. جستار حاضر با استفاده از رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی موضوع علم الهی در دو کتاب نهجالبلاغه و گلشن راز شیخ محمود شبستری پرداخته است، با توجه به رهیافت علمی این مقاله بااینکه امام علی (ع) در نهجالبلاغه و شیخ محمود شبستری در گلشن راز، به عالم بودن خداوند معتقدند اما امیرالمؤمنین (ع) در نهجالبلاغه بیشتر کیفیت سلبی و تنزیهی علم خداوند را آنهم با توجه به مطالب و آیات قرآنی بیان میکنند، اما مطالب گلشن راز در مورد علم الهی بر اساس اعتقاد به وحدت وجود و اعیان ثابته میباشد که مبنای آن تفکّرات ابن عربی است.<br /><br />
نهجالبلاغه,گلشن راز,شیخ محمود شبستری,علم الهی
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6058.html
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_6058_d9cb5c2e6fd38fc83eb128b408632b46.pdf