کبری راستگو؛ محمد فاتحی
چکیده
یکی از نکات حائز اهمیت در دانش زبانشناسیِشناختی، توجه به طرحوارههای تصویری و استخراج تغییراتِ احتمالیِ طرحوارهای در آنهاست؛ چه نخستین پیامدِ تغییر یک طرحواره به دیگری، تولید مضامینِ متمایز خواهد بود. نظر به وجود بدفهمیهای گاه بسیار ظریف در تعامل انسان با متن گفتاری و نوشتاری و با توجه به برخورداری دانش زبانشناسیِشناختی ...
بیشتر
یکی از نکات حائز اهمیت در دانش زبانشناسیِشناختی، توجه به طرحوارههای تصویری و استخراج تغییراتِ احتمالیِ طرحوارهای در آنهاست؛ چه نخستین پیامدِ تغییر یک طرحواره به دیگری، تولید مضامینِ متمایز خواهد بود. نظر به وجود بدفهمیهای گاه بسیار ظریف در تعامل انسان با متن گفتاری و نوشتاری و با توجه به برخورداری دانش زبانشناسیِشناختی از ابزاری مناسب جهت تحلیلِ راههایی که در آنها انسان، زبان را در برهمکنشهای روزمره بهکارمیبرد، جستار حاضر کوشیده است با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسیِ طرحوارۀ حجمی حرف«فی» و تغییراتِ احتمالی آن در خطبههای نهجالبلاغه بپردازد و نشان دهد که عبارتهای زبان، با استفاده از فرآیندهای تعبیری چون کانون توجه، دیدگاه و غیره، شیوۀ خاصی از ادراکِ صحنۀ جاری زندگی روزمره را رمزگذاری میکنند. بررسی دادهها نشان داد که معنای پیشنمونهای«فی» کارکردِ محبوس بودن را داراست که چندین پیامد همچون واقعبودن و محدودشدنِ حرکاتِ هستیِ محبوس را دربرمیگیرد. همچنین حوزههای انتزاعیتری چون زمان، شبهه و شهوت، عهد و پیمان، و شریعت با این طرحواره رمزگذاری شدهاند که خود بیش از پیش ادعای جهانی بودن طرحوارهها را تقویت و تأیید میکند. افزون بر این مشخص گردید که طرحوارۀ حجمی حرف«فی» ضمن تغییراتِ طرحوارهای، غیر از معنایِ پایۀ ظرفیت، بر معانی رویه، تکیهگاه و حلقه نیز اشتمال دارد.