سید اسماعیل حسینی اجداد؛ سیده اکرم رخشنده نیا؛ حسینعلی ایازی
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 29-47
چکیده
متون ادبی به واسطهی چند لایهبودنش، با تأویلها و تفاسیر مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همراه است. هدف اصلی خطیب، اقناع مشارکین است. به همین سبب، باید با عوامل بافت متنی(درونزبانی) و بافت موقعیتی(بیرونزبانی) نظیر بافتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آشنایی داشته باشد تا بتواند در اقناع مخاطبان از آن استفاده کند. خطبهی نکوهش ...
بیشتر
متون ادبی به واسطهی چند لایهبودنش، با تأویلها و تفاسیر مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همراه است. هدف اصلی خطیب، اقناع مشارکین است. به همین سبب، باید با عوامل بافت متنی(درونزبانی) و بافت موقعیتی(بیرونزبانی) نظیر بافتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آشنایی داشته باشد تا بتواند در اقناع مخاطبان از آن استفاده کند. خطبهی نکوهش مردم بصره از مجموعه سخنرانیهای زیبا و تأثیرگذار علی(ع) میباشد که بعد از پیروزی در جنگ جمل، در مسجد جامع بصره، ایراد فرمودند. فضای این خطبه آکنده از توبیخ مردم پیمانشکن بصره است که منافقانه و در پی اطاعت از خواص بیبصیرت، شورش کردند. در این مقاله، ضمن اثبات شناخت ویژگیهای تأثیرگذار این خطبه در شناساندن مخاطبان، به تحلیل بافت متنی و موقعیتی آن میپردازیم. از نتایج مهم پژوهش، بیان زیباییهای ادبی این خطبه در حیطهی تحلیل متن و اثبات وجود هماهنگی بین گفتمان این خطبه و موقعیتهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در ورای ظاهر این خطبه میباشد.