علی اکبر محسنی؛ نورالدین پروین
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 133-155
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی، به عنوان رویکردی بین رشتهای علوم اجتماعی، فراتر از صورتهای زبانی، به بررسی ایدئولوژی ادیب که بازتاب دهنده شرایط اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه اوست، میپردازد. از آنجا که قدرت حاکم بر هرجامعهای، گفتمان آن جامعه را سامان میبخشد؛ این رویکرد، چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلّط بر جامعه را در سه ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی، به عنوان رویکردی بین رشتهای علوم اجتماعی، فراتر از صورتهای زبانی، به بررسی ایدئولوژی ادیب که بازتاب دهنده شرایط اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه اوست، میپردازد. از آنجا که قدرت حاکم بر هرجامعهای، گفتمان آن جامعه را سامان میبخشد؛ این رویکرد، چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلّط بر جامعه را در سه لایهی: توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار میدهد. بیشکّ، خطبههای نهجالبلاغه سرشار از موضوعات گوناگون است که امام(ع) هر یک از آنها را به منظور هدایت بهتر جامعه به سوی سعادت، در نهایت فصاحت و بلاغت و با توجّه دقیق به اوضاع سیاسی و اجتماعی مسلّط بر زمان بیان نمودهاند. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و برپایه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، به بررسی چگونگی تعامل زبانی خطبه های امام (ع) با اوضاع خفقان آمیز مسلّط بر زمان را که کوفیان به آن دامن زده بودند، میپردازد. دست آورد این نوشتار، تبیین گفتمان روانشناسانه و هنری خطبهها و اثبات تاثیرپذیری آنها از شرایط سیاسی حاکم و بویژه رفتار کوفیان و نیز تاثیر متقابل امام(ع) بر آنهاست.