نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم (ع)

2 استادیار گروه جامعه شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

پژوهش حاضر با هدف نشان دادن تدابیر امام علی (ع) در مقابله با بحران‌های امنیتی تلاش می‌کند تا به سوال «مدل مقابله‌ امام علی (ع) با بحران‌های امنیتی با تأکید بر متن نهج البلاغه چگونه است؟» پاسخ دهد. برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا داده‌ها با روش کتابخانه‌ای از متن نهج‌البلاغه گردآوری شد. سپس با استفاده از روش تحقیق داده بنیاد و اجرای مراحل مختلف کدگذاری آن، 44 مقوله به دست آمد. سپس، مقوله‌ها حول محور مقوله محوری به هم مرتبط شد و نهایت در یک مدل درآمد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که حضرت عواملی مانند صدمه دیدن اخلاق و دین و اقتصاد، ناکارآمدی، فساد، شبهات، تضعیف پایگاه مردمی حکومت و تلاش دشمنان را علل پیدایش بحران‌های امنیتی می‌داند که برای مهار آن حکومت باید راهبردهایی را اتخاذ کند که در آن با تکیه بر دین اصلاحات در حکومت و جامعه صورت گیرد. رفتار کارگزاران کنترل شود و نظام سیاسی تحت رهبری واحد برای ایجاد صلح پایدار و حفظ یکپارچگی و کارآمدی تلاش کند. در عین حال، خود را ملزم به پاسخگویی و شفاف سازی با مردم بداند و با انجام درست وظایف و شایسته‌سالاری به رشد و توسعه و جلب رضایت عمومی توجه کند. در این میان ضمن آموزش و انذار مردم، با تبلیغات مستمر و روشنگری جامعه را آگاه نماید تا برای مقابله با بحران آماده شوند. اگر کار به رویاریی رسید به صورت پلکانی و مرحله به مرحله عمل کند و در نهایت دشمنان و خائنان را مجازات نماید.  حکومت موظف است در تمامی این موارد اخلاق‌مداری و دینداری را سرلوحه خود قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effective Confrontation of the Government with Security Crises from Imam Ali’s Point of View in Nahj al-Balagha

نویسندگان [English]

  • mohamadhosein kazemi 1
  • Majid Kafi 2

1 PhD Student of Islamic History, Baqir al-Olum University

2 Assistant Proffesor, esearch Institute of Hawzah and University

چکیده [English]

The present study, with the purpose of revealing Imam Ali’s tactfulness in dealing with security crises, aims to answer this question: “What is Imam Ali’s model of confrontation with security crises according to the text of Nahj al-Balagha?” To find the answer to this question, data were first gathered from the text of Nahj al-Balagha using a library research method. Then, through a grounded theory research method and applying different stages of coding, 44 categories were obtained. The categories were then linked around a central category and eventually formed into a model. The findings of this study show that Imam Ali considers factors such as damage to morality, religion and economy, inefficiency, corruption, suspicions, weakening the popular base of the government, and the enemies’ efforts as the causes of security crises; and that to control such crises, the government should adopt strategies that rely on religion to reform the government and society. The behavior of the agents should be controlled and the political system under a unified leadership should strive to create lasting peace and maintain integrity and efficiency. At the same time, the system should commit itself to accountability and transparency with people, and, through the proper doing of duties and meritocracy, should pay attention to the growth and development, and the attainment of public consent. Also, while educating and warning the people, it should inform the society with continuous enlightenment so that they will be prepared to face the crisis. If the crisis leads to a confrontation, the system should act step by step, and eventually punish the enemies and traitors. In all these cases, the government is obliged to put morality and religion as the basis of its actions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security Crisis
  • Nahj al-Balaghah
  • Imam Ali
  • Grounded theory Governance
ابن فارس، ابی الحسین احمد (1404). معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، ج1، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
استراوس، انسلم، کربین، جولیت (1397). مبانی پژوهش کیفی فنون و مراحل تولید نظریه‌ی  زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
افتخاری، اصغر (1393). تحلیل الگوی آزادی و امنیت، فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، سال دوم، شماره هشتم، ص83-99.
الهی زاده، محمد حسن (1395). بازنمایی جایگاه امنیت انسانی در سیره‌ی  حکومت امام علی (ع) بر مبنای فرامین حکومتی، فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، سال چهارم، شماره پانزدهم، ص41-58.
ایمان، محمد تقی، (1391). روش شناسی تحقیقات کیفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بهروزی لک، غلامرضا، علی یاری، حسن (1396). کاربرد روش تحقیق نظریه داده بنیاد در استخراج نظریه از متون دینی، فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، سال بیست و یکم، شماره چهارم، ص549-566.
پاشایی هولاسو، امین، شعبانی، محمد رضا، استکی، جواد (1396). شناسایی عوامل موثر بر تحقق امنیت ملی در نهج البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، سال پنجم، شماره هجدهم، ص34-53.
تاجیک، محمد رضا (1379). مدیریت بحران، تهران: انتشارات جلالی.
جمعی از نویسندگان (1386). مدیریت بحران با رویکرد امنیت عمومی 1، تهران: معاونت آموزش ناجا.
حسینی، حسین (1385). بحران چیست و چگونه تعریف میشود؟، فصلنامه امنیت، سال پنجم، شماره اول و دوم، ص7-51.
خان احمدی، اسماعیل (1391). امنیت پایدار در نظام سیاسی اسلام از منظر نهج البلاغه، فصلنامه آفاق امنیت، سال پنجم، شماره پانزدهم، ص149-187.
خضری، احمد رضا، حیدری آقایی، محمود، خانجانی، قاسم، فلاح زاده، حسین، محمدی، رمضان (1388). تاریخ تشیع، ج1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه-سمت.
خنیفر، حسین، مسلمی، ناهید (1396). اصول و مبانی روشهای پژوهش کیفی، ج1، تهران: انتشارات نگاه دانش.
دانایی فرد، حسن، امامی، مجتبی (1386). استراتژیهای پژوهش کیفی: تاملی بر نظریه پردازی داده بنیاد، اندیشه مدیریت، سال اول، شماره دوم، ص69-97.
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1368). اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر، قم: منشورات الرضى.
رضی، سید محمد بن حسین (1383).  نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم: انتشارات پارسایان.
ستوده نیا، محمد رضا، جانی پور، محمد (1391). الگوی مدیریت بحرانهای سیاسی ـ اجتماعی از منظر امیرالمومنین علی (ع)، پژوهشنامه علوی، سال سوم، شماره دوم، ص27-52.
قائدی، محمد رضا (1382). مولفه‌های نظری بحران، فصلنامه راهبرد، سال دوازدهم، شماره بیست و هشتم، ص317-332.
کینگ، گری، کریستوفر موری (1383). باز اندیشی در امنیت انسانی، مترجم مرتضی بحرانی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفتم، شماره چهارم، ص1-25.
منصوریان، یزدان، (1386). نظریه مبنایی و کاربرد آن در تحقیق، فصلنامه پژوهشهای تربیتی، سال نوزدهم، شماره نهم، ص1-24.
مهرابی، امیر حمزه، خنیفر، حسین، امیری، علی نقی، زارعی متین، حسن، جندقی، غلامرضا، (1390). معرفی روش شناسی نظریه داده بنیاد برای تحقیقات اسلامی، مدیریت فرهنگ سازمانی، سال نهم، ش بیست و سوم، ص5-30.
نوبری، علیرضا، اسماعیلی، علی (1399). مفهوم شناسی امنیت در قرآن و زمینه‌های شکلگیری آن با تاکید بر روش معناپژوهی ایزوتسو، فصلنامه علمی امنیت ملی، سال دهم، شماره سی و ششم، ص243-270.
Creswell, J. W. (2005). Educatinal research: Planing, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitatative Research (2 edition).