نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی

2 کارشناس ارشد معارف اسلامی، جامعة الزهراء

چکیده

واژة سیاست به معنای اقدام به کاری طبق مصلحت آن است. بر اساس مبانی اسلام می‌توان گفت سیاست، در معنای عام، تجلی ولایت و رهبری خلق برای حرکت به سوی خالق و زمینه‌سازی تحقق هدف خلقت انسان است. تعریف سیاست در معنای خاص آن نیز چنین است؛ تدبیر و ادارة امور جامعه در مسیر تحقق ولایت الهی. نگاه علی (ع) به سیاست نگاهی توحیدی و الهی است. سیاست به دلیل نقش اساسی‌اش در شکل‌گرفتن رفتار و اخلاق جامعه و تأثیر ساختار و رفتار حکومت در سرشت و سرنوشت معنوی مردم جایگاه برجسته‌ای دارد. رویکرد بنیادین در حکمت سیاسی علی (ع) عبارت است از سیاست آن‌گونه که باید باشد. تلاش سیاسی در نگاه امام فقط به قصد احراز قدرت نیست. در فلسفة سیاسی علی (ع) توجه به آخرت و اصالت آن، اخلاص، پرهیز از دنیاگرایی، و رعایت اصول اخلاقی و سیاسی مطلوب شمرده می‌شود. از دیدگاه آن حضرت حکومت پیمانی است سه‌جانبه میان خدا و مردم و حاکم.
در حکومت علوی عمل‌کردن به دین خدا و رعایت حقوق خلق در هم می‌آمیزد و قدرت فقط از راه‌های مشروع و ارزش‌مند استقرار می‌یابد. استبداد در بینش علوی جایی ندارد. وظیفة امام نیز فرمان‌بردن از خدا و رعایت حدود الهی است. از دیدگاه آن حضرت مهم‌ترین مؤلفه‌های سیاست اخلاقی عبارت است از: حق‌طلبی، عدالت‌محوری، ابزارانگاری قدرت، تقوای سیاسی، کرامت انسانی، مردم‌گرایی، صلح‌مداری، عهدمندی، و مصلحت‌سنجی.
در کارنامة سیاسی امام علی (ع) هیچ‌گونه گسستی میان گفتار و کردار نیست و هریک ترجمان دیگری است. آن حضرت اخلاق و سیاست را به هم آمیخت و زمانی که قدرت را به دست گرفت، ذره‌ای از اصول اخلاقی را فرو نگداشت. در حوزة سیاست از عرصة دیانت رخ برنتافت و نه به بهانة حفظ دین از سیاست روی برگرداند و نه به بهانة حفظ قدرت از دین مایه گذاشت. اخلاق قشر نازکی بر سیاست آن حضرت نبود، بلکه درون‌مایة آن بود و در کانون توجه آن حضرت قرار داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explanation of the Components of Ethical Politics of Imam Ali (A.S) after Taking Spiritual Leadership and Religious Authority of Islamic Society

نویسندگان [English]

  • Houssein Soltan Mohammadi 1
  • Fatemeh Soltan Mohammadi 2

چکیده [English]

One of the important issues in the human life and relationships is how to regulate behaviors in the area of political power and the principles and standards governing these relations especially in the area of command. Islam as the last divine religion and the holy prophet Mohammad (S) as the seal of prophets consider a lofty position for ethics and Amīr al-Mu'minīn (A.S) also mixing   two important subjects in the area of social life; that is ethics and politics, has given a clear image of the necessity of using ethics- based methods in the area of command in the political power. In fact the personality of Imam Ali (A.S) shaped by Islam and the prophet Mohammad (S) was an entirely ethical one who thought about nothing except reality. On the other hand, Amīr al-Mu'minīn (A.S) had completely noble beliefs about political ethics and for this reason we do not need any old or new political thinking on this issue.
The present research tries to examine briefly the most important components and criteria of this attitude from the viewpoint of Amir al-Mu'minīn (A.S).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Politics
  • ethical politics
  • authority
  • Ali (A.S)