نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 (دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس – بوشهر)

2 (کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس - بوشهر)

چکیده

اقتصاد زبانی یک فعالیت ذهنی - زبانی است که ذهن برای ارائه مفاهیم و معانی مورد نظر از کمترین سازه های زبانی با استفاده از الگوهای بیانی بهره م یگیرد؛ به عبارتی دیگر، همانیاد می شود. این اصل زبانی به اصولی « اصل کم کوشی » اصلی است که از آن با عنوان مانند: اصل اشتقاق، همنشینی، جانشینی و ایجاز اشاره دارد که تمامی این موارد پیشینة کهن در زبان و ادبیات عرب دارند. اقتصاد زبانی در نه جالبلاغه به عنوان یکی از شاهکارهای ادبی متون دینی، به وفور دیده میشود. حضرت عل ی(ع) برای انجام مکاتبات سیاسی، دینی و همچنین برای بیان وصیت نامة خود از این اصل زبانی استفاده نموده که هدف ایشان عدم اطناب ب یمورد و رساندن پیام بدون ایجاد دوگانگی در ذهن مخاطب می باشد. هدف از این پژوهش بررسی اقتصاد زبانی نامه های نهج البلاغه بر اساس نظریة نقش گرایی هلیدی با استفاده از رویکرد توصیفی - تحلیلی می باشد. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که ادبیات و بلاغت هدف اصلی حضرت علی (ع) در نامه هایشان نبوده بلکه ایشان جهت ماندگاری و حفظ سریع پیام در ذهن مخاطب و همچنین انتقال مفاهیم مهم حکومتی، وصایا و سفار شهای خود از اصل کم کوشی بهره و آن را در تمامی سطوح و لای ههای زبانی نام هها به کاربرده اند تا برونده انرژی چه ذهنی و چه فیزیکی به حداقل رسیده و مخاطب اصل پیام را به درستی دریافت نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Economics of Language in the Letters of Nahj al-Balagha Based on Halliday's Functional Linguistics Theories

نویسندگان [English]

  • r.ballawy ballawy@ 1
  • Zahra mahoozii 2

چکیده [English]

Language Economy is a mental-lingual activity that mind by applying the least linguistuc structures uses the lingual patterns to represent the intended concepts and meanings. In other words, it is the principle of Parsimony. Language Economy is common in all languages all over the world. Arabic is not an exception, but a prominent example of this. It is abundatly seen in Nahi al-Balagha which is a literary masterpiece in religious texts. This valuable book has multiple chapters one of which is the letters of Imam Ali. This letters have different parts including wills, circulars, instructions, governmental commands, and written letters that are characterized by excerpt, abbreviation, briefness, and Parsimony principle. This research aims to study Language Economy in Nahj al-Balagha letters based on Halliday's Systemic Functional Linguistics Theories using a descriptive-analytical approach. The results of this study reveal that Imam Ali has used the Parsimony principle in all the lingual levels and layers of letters in order to keep and save his message in the mind of the reader as well as to transfer the important governmental messages, wills, and instructions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali
  • Nahj al-Balagha
  • Language Economy
  • Parsimony Principle
  • Functional Linguistics
  • Halliday
 
- قرآن کریم.
- ابن منظور، جمال الدّین محمّد بن مکرم (بی‌تا). لسان العرب، ج هشتم، بیروت: دار الصادر.
- ابن هشام، ابو محمد عبدالملک (2004م). السیرة النبویة، تعلّیق: عمر عبدالسلام تدمری، الطبعة الأولی، بیروت: دار الکّتاب العربی.
- انیس، ابراهیم (1374ش). آواشناسی زبان عربی، ابوالفضل علامی و صفر سپیدور، تهران: انتشارات اسوه.
- پهلوان نژاد/ محمّدرضا، وزیرنژاد/ فائزه (1388ش). «بررسی سبکی رمان «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» با رویکرد فرانقش میان‌فردی نظریة نقش‌گرایی»، ادب پژوهی، شمارة هفتم و هشتم، صص 77-51.
- رضایی هفتادری/ غلامعباس، الیاسی/ حسین (1394ش). «جلوه‌هایی از ایجاز حذف در خطبه‌های نهج‌البلاغه»، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، شمارة 9، صص 137-155.
-زاهدی/ کیوان، شریفی/ لیلا (1390ش). «قدمت اختصارنویسی در زبان فارسی»، دوفصلنامة علمی- پژوهشی زبان پژوهی، شمارة چهارم، صص 33-50.
- ساسانی/ فرهاد، آزادی/ پرویز (1391ش). «تحلیل مولفه‌های معنایی حق در قرآن کریم با بهره‌گیری از شیوة همنشینی و جانشینی»، فصلنامة پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، شمارة اول، صص 67-84.
- سعدونی، فاطمه (1396ش): «جایگاه ایجاز در بلاغت نهج‌البلاغه»، فصلنامة متون ادبی مطالعات اسلامی، شمارة اول، صص 153-176.
- الشنقیطی، محمد الأمین (1995م). أضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن، بیروت: دار الفکر.
- صیادی نژاد/ روح‌الله، جعفر نژاد/ صدیقه (1395ش). «جلوه‌های اقتصاد زبانی در قرآن کریم «بررسی موردی جزء 26- 30» »، دو فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش‌های زبانشناختی قرآن، شمارة اول، صص 104-87.
-طبری، محمّد بن جریر (1369ش). تاریخ طبری یا «تاریخ الرّسل و الملُوک»، ابُوالقاسم پاینده، چاپ سوم، تهران: انتشارات اساطیر.
-عفیفی، احمد(1996م). ظاهرة التخفیف فی النحو العربی، ط1، بیروت: الدار المصریة اللبنانیة.
- غفاری، مهبد (1382ش). «حذف واژگانی به لحاظ معنایی در زبان فارسی»، مجله آموزش زبان و ادب فارسی، شمارة شصت و هفت، صص 36-40.
-قباوة، فخرالدین (2001م). الاقتصاد اللغوی فی صیاغة المفرد، ط1، الجیزة: الشرکة المصریة العالمیة للنشر- لونجمان.
- مشکوةالدّینی، مهدی (1391ش). سیر زبانشناسی، چاپ ششم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
- معین، محمّد (1381ش). فرهنگ فارسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات اَدِنا.
- موسوی گرمارودی، سیّد علی (1394ش). ترجمه نهج‌البلاغه، چاپاول، تهران: موسسة انتشارات قدیانی.
- هاشمی، احمد (1367ش). جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع. چاپ اول، قم: مکتبة المصطفوی.
- هاشمی، احمد (1388ش). ترجمه و شرح جواهر البلاغه. چاپ اوّل، جلد اول. قم: انتشارات ادباء.
- هلیدی/ مایکل، حسن/ رقیه (1393ش). زبان، بافت و متن، مجتبی منشی‌زاده و طاهره ایشانی،  چاپ اول، تهران: علمی.
- هویدا، علیرضا (1387ش). آمار و روش‌های کمی در کتابداری و اطلاع رسانی، چاپ دهم، تهران: انتشارات سمت.
-Vicentint, A. (2003). The Principle in language. Italy: Milan University.
- Halliday, .M. A. K. (1994). An lntroduction to functional              Grammar.second Edition. london, Melbourne and Auckland: Arnold.