نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اراک
2 استاد یار گروه علوم تربیتی دانشگاه ازاد اراک
3 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه ازاد اراک
چکیده
این پژوهش باهدف بررسی جایگاه اندیشه ورزی در قرآن و نهجالبلاغه انجام‌شده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بود که از روش تحلیل و استنتاج استقرائی استفاده‌شد. جامعه اصلی پژوهش نهجالبلاغه (خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها) و قرآن بود و نمونه پژوهش نیز برابر جامعه یعنی کل قرآن و نهجالبلاغه بود. ابزار گرداوری داده نیز فیش‌برداری بود. یافته‌ها نشان می‌دهند به استناد آیات قرآن کریم و احادیث وارده از سوی ائمه به‌خصوص امیر المومنین علی (ع) در کتاب ارزشمند نهجالبلاغه توجه خاصی به تفکر و اندیشه ورزی داده‌شده و می‌بایستی بر همه امور و وجوه زندگی فرد و جامعه تفکر و اندیشه ورزی حاکم باشد. لذا موضوعات اندیشه ؛ روشهای پرورش اندیشه و راههای اندیشه ورزی در قرآن و نهجالبلاغه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
.
نویسندگان [English]
- mitra farazmandi 1
- Alireza Faghihi 2
- Faezeh Nateghi 3
1 .
2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Azad University of Arak
3 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Azad University of Arak
چکیده [English]
.
-قرآن کریم
- نهجالبلاغه (1382) ترجمه دشتی، محمد،قم، انتشارات ارم.
ـ ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414)، لسان‌الغیب، چاپ سوم، بیروت: دار صادر.
ـ الراغب الاصفهانی، حسین بن محمد، (1412)، مفردات الفاظ القرآن، الحقیق صفوان عدنان داودیریا، دمشق: دارالعلم.
ـ الطباطبایی، محمد حسین، (1417)، المیزان فی تفسیر القران، چاپ پنچم، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعهی مدرسین حوزه علمیه.
ـ الطبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی علوم القرآن، چاپ سوم، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
- الطوسی، محمد بن حسن، (1414)، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد قیصر عاملی، بیروت: دارالحیاء التراث العربی.
ـ القرطبی، محمد بن احمد، (1364)، الجامع لاحکام القرآن، چاپ اول، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
- انوری، حسن (1381). فرهنگ فارسی سخن
ـ آلوسی، محمود، (1415)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: علی عبدالباری عطیه، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- آمدی، عبدالواحد، (1366)، تصنیف غررالحکم و درر الکلم، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات.
- باقری، خسرو (1384) نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد دوم. تهران، انتشارات مدرسه
- باقری، خسرو (1387) درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، جلد اول، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- بهشتی، سعید (1379) روشهای تربیت عقلانی در سخنان امام علی (ع)، مقالات برگزیده همایش تربیت در سیره و کلام امام علی (ع). تهران: انتشارات مرکز مطالعات تربیت اسلامی. زمستان 1379
-بهزادی، آرین؛ نوذری، نازبانو و اختیاری، حامد (1381) استدلال، استنتاج و زبان؛ مروری بر ادبیات و بررسی روشهای عملی ارزیابی. تازه های علوم شناختی، 4(4):40-50.
- جعفری، محمدتقی( 1376) ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج 25، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- جوادی آملی، عبدالله (1378) معرفت شناسی در قرآن. قم: انتشارات اسرا
- حافظ شمس الدین محمد، با مقدمه محمد اسلامی ندوشن، نشخه غنی – قزوینی، چاپ اول، یساولی، 1382 هـ. ش.
- حقیقت جو، حسین، (1376)، چهل مثل از قرآن، قم، انتشارات ارم.
- حیدری دانایی، افسانه (1388) تبیین جایگاه نقد اندیشه از دیدگاه اسلام، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س).
- درودی، فریبرز (1388) کاربرد فنون و روش های مصورسازی اطلاعات و تأثیر سواد دیداری درفعالیت های آموزشی، فصلنامه نوآوری های آموزشی، ش 30، ص 105-138.
- دوگر، رضا، (1383) سخنان ناب اندیشمندان و متفکران منتشر شده در انجمن.
- دهخدا، علی اکبر(1373) لغت نامه، تهران، روزنه.
- سلیمانی گیلانی، سید جواد (1394) حقیقت تفکر در نهجالبلاغه (مبانی موارد و ثمرات اندیشهورزی از نگاه نهجالبلاغه)، قم: انتشارات اسماعیلیان، چاپ اوّل.
- سلیمانی، ابهری (1387). آموزش فلسفی کودکان در نظام تعلیم و تربیت اسلامی، فصلنامه دانشگاه قم، ش 1، ص 218-199.
- سیف، علی اکبر (1388) روانشناسی پرورشی نوین (روان شناسی یادگیری و آموزش)،تهران: دوران.
- شریعتمداری، علی (1382). پرورش تفکر. تهران: انتشارات فراشناختی اندیشه
- شریف، رضی (1370) نهجالبلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع).
- شریعتمداری، علی (1375) تفکر، تفکر انتقادی، تفکر خلاق، فصلنامه فرهنگستان علوم، سال سوم، ش 3، ص 22-3.
- شمشیری، بابک (1386) تبیین عناصر بنیادی پرورش تفکر، اندیشه های نوین تربیتی دانشگاه الزهرا (س)، دوره 3، ش 4، ص 41- 60.
- طباطبایی، محمد حسن (1393 ه. ق) امیزان فی تقسیر القرآن. ترجمه موسوی (1374) ج 1، 2، 17، 20. قم: دفتر انتشارات اسلامی
- علم الهدی، جمیله (1384) مبانی تربیت اسلامی و برنامه ریزی درسی بر اساس فلسفه صدرا. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)
- علم الهدی، جمیله (1386) فلسفه آموزش و پرورش. گزارش سند چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران. قابل دسترسی در سایت آموزش و پرورش
- عمید، حسن (1372). فرهنگ عمید ج 1. تهران: انتشارات امیر کبیر
ـ فخرالدین رازی، محمد بن عمر، (1420)، مفاتیح الغیب، چاپ سوم، بیروت: دارالحیاء التراث العربی.
- فرمهینی فراهانی، محسن، (1390) تربیت درنهج البلاغه، تهران، نشر آییژ.
- فیض الاسلام، علینقی( 1368) ترجمه و شرح نهج البلاغه، تهران، فقیه.
- قاسمپور دهاقانی، علی و بختیار نصرآبادی، حسنعلی (1388). جایگاه اندیشه و اندیشیدن در نظام تربیتی اسلام، دو فصلنامه تربیت اسلامی، ش 9، ص 140-125.
ـ قرشی، علی اکبر، (1371)، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- کلینی، محمدبن یعقوب (1369) اصول و فروع کافی، ترجمه جواد مصطفوی، تهران، علمیه اسلامیه.
- لینی، محمد بن یعقوب. اصول کافی. ترجمه مصطفوی (1348) ج 1. کتاب التوحید. تهران: انتشارات دفتر نشر
- مجلسی، محمد باقر بحار الانوار. تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه
- محمودی، محمد باقر، (1376)، نهجالسعاده فی مستدرک نهج البلاغه، تصحیح: عزیز آل طالب، تهران: انتشارات وزارت ارشاد.
- مظلوم خراسانی، محمد و اکبری فریمانی، محمد (1388). بررسی میزان تفکر انتقادی معلمان آموزش و پرورش شهر فریمان و عوامل مؤثر بر آن، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، ش 1، ص 197- 230.
- معین، محمد (1362). فرهنگ معین ج 1. تهران: انتشارات امیر کبیر
- مغنیه، محمد جواد، (1425)، فی ضلال نهج البلاغه، موسسة دار الکتاب الاسلامی، الجزء الخامس،
- مقصودی، جهانگیر؛ اعتمادیفر، شهرام و حقانی، فریبا (1389). راه های پرورش تفکر انتقادی دانشجویان چالشی بزرگ در آموزش بالینی پرستاری، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی (ویژه نامه توسعه آموزش)، ش 5، ص 1110- 1120.
ـ مکارم شیرازی، ناصر، (1386)، پیام قرآن، چاپ نهم، تهران: دار الکتب الاسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر، 1385، پیام امام امیرالمؤمنین (ع)، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- ملکی، حسن. (1382). دین و برنامه درسی. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان
- ملکی، حسن. (1385). برنامه ریزی درسی (راهنمای عمل). تهران: انتشارات مدرسه
- ملکی، حسن. (1379). تربیت عقلانی در در نهج البلاغه و دلالتهای آموزشی آن. مقالات برگزیده همایش تربیت در سیره وکلام امام علی (ع). تهران: انتشارات مرکز مطالعات تربیت اسلامی زمستان 1379
ـ ملکی، حسن، (1386)، پرورش تفکر انتقادی هدف اساسی تعلیم و تربیت، فصلنامهی نوآوریهای آموزشی، ش 19.
- نزهت، ابراهیم، (1389). اندیشهورزی و تفکر خلاق از منظر نهجالبلاغه، مجله ادبیات عرب دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 2، ص 137-1.
- هومن، محمود، (1381)، تاریخ فلسفه، چاپ سوم، تهران، نشر پنگان.
- یزدان پناه نوذری، علی. (1385) طراحی الگوی برنامه درسی برای پرورش منش های تفکر دانش آموزان. پایان نامه دکتری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
-ابن عاشور، محمد بن طاهر، (بیتا)، التحریر و التنویر، مؤسسه التاریخ.
-بحرانی، میثم بن علی بن میثم، قرن 7، شرح نهجالبلاغه، مترجمان ج اول: قربانعلی محمدی مقدم-علی اصغر نوابی یحیی زاده، 1375 ش، مترجم ج دوم: قربانعلی محمدی مقدم، 1375 ش، مترجم جلد 3: سید محمد صادق عارف، 1370 ش، مترجم ج 4:
امید، مسعود، (1380) عقل و فلسفه در نهج البلاغه، مجله کیهان فرهنگی، آذر 80، شماره، 182(از صفحه 72- تا 79)
برنجکار، رضا (1380) عقل و تعقل در کلام امیر (ع)، قبسات، ش 1
بهشتی، سعید( 1380) آیین خرد پروری، تهران، دانش و اندیشه.
Howell, S. J. (2011). Implications of Classroom Writing Instruction Emphasizing Imagination,Creativity, and Dialogue: A Case Study (Doctoral dissertation, Kent State University).
Wigal ,C.M(2009). Special session using rich pictures to improve systemic thinking, Frontiers in Education Conference, , 21 18 Oct., P. 2 1.
)