نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

چکیده

سبک شناسی، یکی از جدیدترین و دقیق ترین مکاتب نقد ادبی است که در سده ی اخیر، ادیبان و سخنوران توجه ویژه ای به آن نشان دادند. سبک شناسی ادبی برای شناخت نکات ظریف ادبی، با هدف تحلیل رابطه فرم و محتوای متن و شناسایی کیفیت زیبایی شناسیک آن انجام می شود. خطبه های نهج البلاغه از جمله متونی است که در قالب بهترین الفاظ و به صورتی هنرمندانه بیان شده است، که توجه ی بسیاری از ادیبان و نویسندگان از جمله صابی و  ابن نباته را به خود جلب نموده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی درصدد است که تأثیر سبک ادبی خطب نهج البلاغه را در خطبه های این دو نویسنده نشان دهد. نتایج حاصل از این پژوهش این است که صابی و ابن نباته به لحاظ سبک ادبی از نهج البلاغه تأثیر پذیرفته اند و بیشترین تأثیرپذیریشان در گزینش واژگان و تصویرسازی مفاهیم ذهنی به امور حسی و نظم بیانی متن همچون تکرار، تقدیم و تأخیرها و برگزیدن کلام آهنگین بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

بررسی تأثیر سبک ادبی خطب نهج البلاغه بر رسائل و خطب صابی و ابن نباته

نویسنده [English]

  • ebrahim fallah

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

چکیده [English]

سبک شناسی، یکی از جدیدترین و دقیق ترین مکاتب نقد ادبی است که در سده ی اخیر، ادیبان و سخنوران توجه ویژه ای به آن نشان دادند. سبک شناسی ادبی برای شناخت نکات ظریف ادبی، با هدف تحلیل رابطه فرم و محتوای متن و شناسایی کیفیت زیبایی شناسیک آن انجام می شود. خطبه های نهج البلاغه از جمله متونی است که در قالب بهترین الفاظ و به صورتی هنرمندانه بیان شده است، که توجه ی بسیاری از ادیبان و نویسندگان از جمله صابی و  ابن نباته را به خود جلب نموده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی درصدد است که تأثیر سبک ادبی خطب نهج البلاغه را در خطبه های این دو نویسنده نشان دهد. نتایج حاصل از این پژوهش این است که صابی و ابن نباته به لحاظ سبک ادبی از نهج البلاغه تأثیر پذیرفته اند و بیشترین تأثیرپذیریشان در گزینش واژگان و تصویرسازی مفاهیم ذهنی به امور حسی و نظم بیانی متن همچون تکرار، تقدیم و تأخیرها و برگزیدن کلام آهنگین بوده است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • نهج البلاغه
  • صابی
  • سبک ادبی
  • ابن نباته
  • تصویرسازی
الف) کتاب ها
نهج البلاغه ( 1380) . مترجم محمد دشتی ، قم : اوج علم .
-         ابن ابی الحدید ، ابو حامد عبدالحمید. ( 1415) . شرح نهج البلاغه ، بیروت : موسسه الاعلمی للمطبوعات ، چاپ اول
-         ابن اثیر، ضیاء الدین. ( 1962) . المثل السائر ، به تحقیق احمد الحوفی و بدوی طبانه ، مصر : مکتبه نهضته .
-         ابن خلکان، ابو العباس احمد بن محمّد. (1972). وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، تحقیق احسان عباس، بیروت: دارصادر.
-         ابن منظور، جمال الدین ابن مکرم. ( بی تا) . لسان العرب، به تصحیح امین محمد عبدالوهاب، محمد الصادق العبیدی ، بیروت : دار احیا التراث العربی .
-         ابن نباته ، عبدالرحیم  ابن محمد. ( 1433). دیوان خطب ابن نباته ، به تحقیق یاسر المقداد ، کویت : الوعی الاسلامی .
-         امینی، محمدهادی. (1392). تجلی نهج البلاغه بر ادبیات عرب، مترجمان، سید مهدی نوری کیذقانی، سید مرتضی حسینی، قم: بنیاد نهج البلاغه.
-         انوشه، حسن. (1375). دانشنامه ادبی فارسی، تهران: دانشنامه.
-         بهار، محمدتقی. (1349). سبک شناسی نثر، تهران، پرستو و امیرکبیر، چاپ سوم.
-         دهخدا، علی اکبر. (1342) . فرهنگ دهخدا ، تهران : دانشگاه تهران .
-         راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد. (1430) ؛ المفردات فی غریب القرآن ، به تحقیق ابراهیم شمس الدین ، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات .
-         سلیمان ، زهیر. (1991) . قواعد التجوید فی تلاوه القرآن ، بیروت : دار صادر .
-         شایب ، احمد. ( 1976) . الاسلوب ( دراسه بلاغیه لاصول الاسالیب الادبیه) قاهره : بی نا .
-         شمیسا ، سیروس. (1372) . کلیات سبک شناسی ، تهران : فردوسی .
-         فاخوری ، حنا. ( 1363) . تاریخ ادبیات زبان عربی ، مترجم عبدالحمید آیتی ، تهران : توس
-         فتوحی، محمود. (1390). سبک شناسی، نظریه ها، رویکردها و روش ها، تهران: سخن.
-         قائمی ، مرتضی. (1388) . سیری در زیبایی های نهج البلاغه ، قم : ذوی القربی .
-         کواز، محمد کریم. (1386). الاسلوب فی الاعجاز البلاغی للقرآن الکریم، مترجم سید حسین سیدی، تهران: سخن.
-         مبارک،زکی (1352) ؛ النثر الفنی فی القرن الرابع . قاهره : دار الکتب ا لمصریه .
-         مصطفی، ابراهیم و همکاران. ( 1385).  المعجم الوسیط، تهران : مرتضوی
-         الملائکه، نازک. (2007).قضایا الشعر المعاصر، بیروت: دارالعلم للملایین.
-         نوروزی کرمانشاهی. محمد جواد. ( 1388) . نهج البلاغه ، قم : نشرا .
-         یعقوب، امیل بدیع. (1386) . موسوعه الصرف و النحو و الاعراب، تهران : استقلال .
ب) مقالات و پایان نامه
-         خالقیان ، ام البنین. (1387) . نقد و بررسی جلوه های ادبی و موسیقیایی قرآن ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، تهران : دانشگاه الزّهرا .
-         عچرش، خیریه، بازیار، کوکب. (1390). تأثیرپذیری ناصیف یازجی از قرآن و حکمت های روایی، مجله لسان مبین، دوره 2، ش 4.صص 124 -103
-         کیانی، حسین، زارع، منیژه. (1394). سبک شناسی ادبی نکوهش های امام علی (ع) در نهج البلاغه، پژوهشنامه علوی، سال ششم، ش 1.صص 124-121
-         نظری، علی، خسروی، کبری، ابراهیمی، زهرا. (1393). سبک شناسی خطبه اشباح نهج البلاغه، پژوهشنامه نهج البلاغه، سال دوم، ش 8. صص 45-21