نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

2 رئیس

چکیده

سنت معصومان(ع) و به ویژه سیره عملی آنان گسترده ترین و غنی ترین منبع دینی برای استخراج و دریافت آموزه های دینی فرهنگ جهادی، جهاد علمی می باشد و دراین میان مطالعه سیره عملی امیر مؤمنان  علی (ع) به لحاظ استفاده از فرصت تشکیل حکومت اسلامی توسط آن بزرگوار و اعمال سیاست های فرهنگی از اهمّیّت بیشتری برخوردار است. این مقاله باروش کتابخانه ای درگردآوری ازمنابع دست اول، و شیوه توصیفی تحلیلی در تجزیه وتحلیل داده ها، با واکاوی جوانب فرهنگ جهادی و به ویژه جهاد علمی در سیره عملی امیر مؤمنان علی(ع) درزمینه شیوه‌های اجتماعی سیاسی جذب و هدایت مخالفان به این نتیجه دست یافته است که امیر مؤمنان  علی(ع) با بهره گیری از پنج شیوه انتقاد پذیری ازدوست ودشمن و توسعه آزادی‌های سازنده برای بیان عقاید از سوس سرسخت ترین مخالفان وسکوت معنادار و حکیمانه در مواردی که به مصلحت و مطابق حکمت است و نیز عدالت گستری ودفاع از آن تا پای جان و همچنین مدارا و نرم خویی و تحمل ناهنجارترین برخوردها از سوی مخالفان،  به جذب و هدایت حد اکثری مخالفان پرداختند. سیره مستمرآن حضرت در طول عمر شریفشان و نیزسخن وکلام آن حضرت و نیز تحلیل عقلی بهترین دلیل بر تاثیر عوامل نامبرده در جذب و هدایت مخالفان می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

شیوه های اجتماعی سیاسی امیرمومنان (ع) در جهت جذب و هدایت مخالفان

نویسندگان [English]

  • kavos roohi 1
  • saleh ghorbaniyan 2
  1. قرآن کریم
  1.  ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على‏، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام،  ج4 ، علامه‏، قم‏، 1379 ق‏، اول‏.
  2. ابن فارس، ابو الحسین احمد بن فارس بن زکریا‌، معجم مقاییس اللغة‌، مصحح عبد السلام محمد هارون‌، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم‌،1404 ه‍ ق‌
  3. ابن منظور، ابو الفضل جمال الدین محمد بن مکرم‌، لسان العرب،15جلدی،مصحح احمد فارس صاحب الجوائب‌، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت- لبنان‌ چاپ سوم 1414 ه‍ ق
  4. ایازی، محمدعلی، آزادی درقرآن، نشر ذکر، تهران، 1379ش
  5. آمدی، عبد الواحد بن محمد تمیمی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم‏، مصحح: درایتی مصطفی‏، دفتر تبلیغات‏، قم‏، 1366 ش‏، چ اول
  6. بابایی،  غلامرضا و آقایی، بهمن، فرهنگ علوم سیاسی، نشر ویس، تهران، 1365ش
  7. تستری، قاضی نور الله مرعشی، إحقاق الحق و إزهاق الباطل‏، 34ج، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‏، قم‏، 1409 ق‏، چ اوّل‏
  8. ثقفی کوفی، ،ابو اسحاق ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق جلال الدین حسینی ارموی، تهران، انجمن آثار ملی، 1353ش.
  9. جوهری،  اسماعیل بن حماد، الصحاح،6ج، مصحح احمد عبد الغفور عطار‌، دار العلم للملایین‌، بیروت چ اول، 1410 ه‍ ق‌
  10. دهخدا علی اکبر، لغت نامه،29ج، دانشگاه تهران، تهران، 1339ش
  11. ساعدی، محمد باقر، فضائل پنج تن علیهم السلام در صحاح ششگانه اهل سنت، 4ج، نشر فیروزآبادی‏، قم‏، 1374 ش‏،چ اوّل‏
  12. شریف الرضى، محمد بن حسین- شهیدى، جعفر تاب، نهج البلاغة ،ترجمه شهیدى‏، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى‏، تهران‏، 1378 ش‏، چهاردهم‏.
  13. شریف الرضى، محمد بن حسین‏، نهج البلاغة( للصبحی صالح)، مصحح: فیض الإسلام‏، هجرت‏، قم‏، 1414 ق‏،  اول‏
  14. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن‏، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‏ی مدرسین حوزه علمیه قم‏، قم‏، 1417 ق‏، چ پنجم‏
  15. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، انتشارات ناصر خسرو، تهران‏، 1372 ش‏، چ سوم‏
  16. طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، مصحح: خرسان حسن الموسوی‏، 10ج، دار الکتب الإسلامیه‏، تهران‏، 1407 ق‏، چ چهارم‏
  17. فراهیدی، خلیل بن احمد‌، العین 8ج، مصححان دکتر مهدی مخزومی و دکتر ابراهیم سامرائی‌، نشر هجرت‌-قم چاپ دوم 1410 ه‍ ق‌
  18. قرشی، باقر شریف، موسوعة الإمام أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام‏، 11ج، مؤسسة الکوثر، 1423 ق‏، چ اوّل‏
  19. قرشی، سید علی اکبر‌، قاموس قرآن 7ج، دار الکتب الإسلامیة‌، تهران،چاپ ششم، 1412 ه‍ ق‌
  20. کراجکى، محمد بن على، ‏کنز الفوائد، نعمة، عبد الله‏،  ج2 ، دارالذخائر، قم‏، 1410 ق‏، اول‏
  21. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق‏، الکافی( ط- الإسلامیة)، مصحح: غفاری علی اکبر و آخوندی محمد، 8ج، دار الکتب الإسلامیة، تهران‏، 1407 ق‏،چ چهارم‏
  22. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار،ج 107، اسلامیة، تهران‏، 1363 ش‏
  23. مفید، محمد بن محمد، الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة، کنگره شیخ مفید، قم‏، 1413 ق‏
  24. منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، تحقیق عبد السلام محمد هارون، القاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثة، الطبعة الثانیة، 1382، افست قم، منشورات مکتبة المرعشی النجفی، 1404.
  25. نراقی، ملا محمد مهدی‏، جامع السعادات‏، 3ج، نشر اعلمی‏، بیروت‏، چ چهارم‏
  26. نعمت اللهی، همایون، واژه نامه سیاسی، نشر عباسی، تهران، 1379ش