نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• سید اسماعیل حسینی اجداد ¹
• سیده اکرم رخشنده نیا ²
• حسینعلی ایازی ³

¹ دانشیار گروه عربی دانشگاه گیلان

² استادیار گروه عربی دانشگاه گیلان

³ دانشجوی کارشناسی ارشد گروه عربی دانشگاه گیلان

چکیده

متون ادبی به واسطه­ی چند لایه­بودنش، با تأویل­ها و تفاسیر مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همراه است. هدف اصلی خطیب، اقناع مشارکین است. به همین سبب، باید با عوامل بافت متنی(درون­زبانی) و بافت موقعیتی(بیرون­زبانی) نظیر بافت­های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آشنایی داشته باشد تا بتواند در اقناع مخاطبان از آن استفاده کند. خطبه­ی نکوهش مردم بصره از مجموعه سخنرانی‌های زیبا و تأثیرگذار علی(ع) می‌باشد که بعد از پیروزی در جنگ جمل، در مسجد جامع بصره، ایراد فرمودند. فضای این خطبه آکنده از توبیخ مردم پیمان‌شکن بصره است که  منافقانه و در پی اطاعت از خواص بی­بصیرت، شورش کردند. در این مقاله، ضمن اثبات شناخت ویژگی­های تأثیرگذار این خطبه در شناساندن مخاطبان، به تحلیل بافت متنی و موقعیتی آن می­پردازیم. از نتایج مهم پژوهش، بیان زیبایی‌های ادبی این خطبه در حیطه‌ی تحلیل متن و اثبات وجود هماهنگی بین گفتمان این خطبه و موقعیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در ورای ظاهر این خطبه می­باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها

• امام علی (ع)
• بافت متنی
• بافت موقعیتی
• خطبه
• نکوهش مردم بصره

عنوان مقاله [English]

واکاوی خطبه «نکوهش مردم بصره» امام علی(ع) با توجه به بافت متنی و بافت موقعیتی

نویسندگان [English]

• esmail hoseini ¹
• akram rakhshandeh ²
• hosin ayazi ³

چکیده [English]

Abstract
As literary texts have different layers, they are open to various political, social and cultural interpretations and readings. The main purpose of orators is to persuade their audience.Thus, orators must be familiar with intra-textual factors (residing inside language) and situational factors (residing outside language), such as social, political, and cultural factors, in order to be able to employ them for their audience persuasion. Imam Ali’s “Blaming the People of Basra” is one of his beautiful and impressive orations which was conducted after Jamal battle in Basra Mosque. This oration is replete with reprimanding people of Basrafor breaking their promise when they hypocritically rebelled and obeyed some unaware elites. In this article, after introducing the influential features of this oration, its textual and situational contexts are analyzed. One of the major findings is showing the literary aesthetics of this oration regarding its content analysis, and affirmation of the existing harmony between the oration’s discourse and its cultural, social, and political situations beyond its surface.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Imam Ali (AS)
• Textual context
• Situational context
• Oration
• Blaming the people of Basra