نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم تربیتی دانشگاه شاهد

2 کارشناس ارشد تاریخ و فلسفۀ آموزش و پرورش

چکیده

چکیده
یکی از شاخه‌های دانش اخلاق که به‌تازگی در ایران جایگاهی پیدا کرده، حوزۀ اخلاق حرفه‌ای است که لازم است ازلحاظ معرفتی بیشتر به آن توجه شود. یکی از منابع غنی در اخلاق حرفه‌ای، آموزه‌های دین مبین اسلام است. اما شناخت و ترویج اخلاق حرفه‌ای برمبنای اسلام، بدون تحلیل آموزه‌های اخلاقی نهج‌البلاغه امکان‌پذیر نیست. باتوجه به این مهم، در پژوهش حاضر برآنیم تا با استفاده از روش تحلیل اسنادی، اصول اخلاق حرفه‌ای را در کتاب ارزشمند نهج‌البلاغه بررسی کنیم. نتایج نشان می‌دهد که امام علی (ع) همواره به بحث اخلاقیات و اصول اخلاقی توجه داشته‌اند و در موارد فراوانی، کارگزاران و یاران خود، به‌طور اخص و تمامی انسان‌ها را در طول زمان به رعایت آنها فرمان داده‌اند. اصول اخلاقی مطرح در نهج‌البلاغه، مشتمل بر: اصل احترام، اصل آزادی، اصل انصاف، اصل وفای به عهد، اصل امانت، اصل صداقت، اصل مسئولیت‌پذیری، اصل نقادی و انتقادپذیری، اصل مدارا و سعۀ صدر، اصل قانون‌مداری، اصل اعتدال و اصل رازداری است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Principles of Professional Ethics in Nahj al-Balaghah

نویسندگان [English]

  • Mohsen Farmahini Farahani 1
  • Fatemeh Ashrafi 2

1 Associate Professor, Faculty of Educational Sciences, Shahed University

2 M.A in History and Philosophy of Education

چکیده [English]

Professional ethics is a branch of ethics which has recently come into focus in Iran and it needs to be examined more extensively from epistemological perspective. Teachings of Islam are a rich source for studying professional ethics. The study, however, will not be reasonable without an analysis of teachings of Nahj al-Balaghah. The present study therefore adopts a documentary research methodology to explore principles of professional ethics in Nahj al-Balaghah. The findings show that Imam Ali emphasized ethics and principles of ethics, and that he has in many instances advised his agents and companions as well as all humans living then and after him to be ethical and observes ethical principles. The principles which are highlighted in Nahj al-Balaghah include respect, freedom, fairness, keeping one’s word, trust, honesty, being responsible, being both critical and open to critique, tolerance and patience, balance, and keeping secrets of others.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: ethics
  • professional ethics
  • principles of professional ethics
  • Nahj al-Balaghah
الوانی، مهدی (1377ش). «ضرورت تدوین منشور اخلاقیات سازمانی»، نشریۀ تحول اداری، شمارۀ 19.
انجمن کتابداری قم (1386ش). اخلاق حرفه‌ای کتابداران و اطلاع‌رسانان، قم: انتشارات کتابدار.
ایزدی فرد، علی‌اکبر (1386ش). عدالت، مبنای اخلاق حرفه‌ای قضاء در اخلاق حرفه‌ای در تمدن ایران و اسلام، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
تقی‌زاده، سلیمان (1388ش). «اصول اخلاق حرفه‌ای»، ماهنامۀ صنعت و کارآفرینی، شمارۀ 42.
تولایی، روح‌الله (1388ش). «عوامل تأثیرگذار بر رفتار اخلاقی کارکنان در سازمان»، دوماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، سال ششم، شمارۀ 25.
جوزفسون، مایکل (1379ش). «اصول اخلاق حرفه‌ای»، ترجمۀ امیر پوریانسب، مجلۀ حسابدار، شمارۀ 137.
خنیفر، حسین و نفیسه زروندی (1388ش). «منشور اخلاق کاری و پایبندی به سازمان اخلاقی»، فصلنامۀ مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، سال سوم، شمارۀ 8.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1379ش). ارباب امانت: اخلاق اداری در نهج‌البلاغه، چاپ سوم، تهران: انتشارات دریا.
سروش، عبدالکریم (1379ش). «عدالت علی (ع) در نهج‌البلاغه»، بازتاب اندیشه، شمارۀ 12.
سید رضی (1387). نهج‌البلاغه، ترجمة محمد دشتی، چاپ سوم، قم: انتشارات تا ظهور.
صالح‌نیا، منیره و زینب اله توکلی (1388ش). «اخلاق سازمانی با تأکید بر منشور اخلاقی»، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، شماره‌های 3 و 4.
علیزاده، حسن و مجتبی ضمیری (1381ش). نظری دیگر در نهج‌البلاغه از منظر استاد مطهری، انتشارات پژوهشکدۀ نشر معارف.
فرامرز قراملکی، احد (1386الف). «بر سر گنج»، در اخلاق حرفه‌ای در تمدن ایران و اسلام، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فرامرز قراملکی، احد (1386ب). «تعریف امانتداری و ابعاد آن در حرفه»، در اخلاق حرفه‌ای در تمدن ایران و اسلام، چاپ اول، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فرامرز قراملکی، احد (1388الف). اخلاق سازمانی، تهران: انتشارات سرآمد.
فرامرز قراملکی، احد (1383ش). اخلاق حرفه‌ای، چاپ دوم، قم: انتشارات مجنون.
فرامرز قراملکی، احد (1388ب). درآمدی بر اخلاق حرفه‌ای، چاپ دوم، تهران: انتشارات سرآمد.
فرمهینی فراهانی، محسن (1390ش). تربیت در نهج‌البلاغه، انتشارات آییژ.
قاسمی، هوشنگ (1390ش). «اخلاق حرفه‌ای ضرورت یا انتخاب»، فصلنامۀ توسعۀ تأسیسات و تجهیزات، شمارة 81.
قربانی لاهیجی، زین‌العابدین (1384ش). نخستین رسالۀ اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی از امام علی (ع)، چاپ سوم، انتشارات انصاریان.
ماهینی، س. سلمان (1386ش). «مبانی و الگوهای اخلاق حرفه‌ای در نهج‌البلاغه»، در اخلاق حرفه‌ای در تمدن ایران و اسلام، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
مطهری، مرتضی (1374ش). سیری در نهج‌البلاغه، چاپ دوازدهم، انتشارات صدرا.
معارفی، غلامرضا (1388ش). «بررسی مبانی اخلاق پزشکی در اندیشۀ شیعی با تکیه بر آیات قرآن کریم و احادیث نهج‌البلاغه»، دانشور پزشکی، سال شانزدهم، شمارۀ 83.
 
Davis‚ Michael (1999). Ethic and the university‚ first publish‚ Routledge.