per
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
2015-09-21
6
11
1
23
1927
.
بررسی مضامین مشترک اخلاقی و حِکمی در نهجالبلاغه و بوستان سعدی
بررسی مضامین مشترک اخلاقی و حِکمی
در نهجالبلاغه و بوستان سعدی
سیدمحمد آرتا
mohamadarta1@gmail.com
1
الیاس نورایی
nooraeielyas@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی/دانشگاه رازی کرمانشاه
استادیار زبان و ادبیات فارسی/دانشگاه رازی کرمانشاه
تأثیر فرهنگ اسلامی در متون ادب فارسی، که از عالیترین عناصر فرهنگی و اندیشهایِ جامعه محسوب میشوند، امری انکارناپذیر است و کمتر شاعر یا نویسندهای است که بازتاب معارف اسلامی را در کلام خود نداشته باشد. در این بین، نهجالبلاغه تأثیر شگرفی در شعر و نثر فارسی گذاشته است؛ بسیاری از شعرای زبان فارسی کوشیدهاند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از نهجالبلاغه و آموزههای اخلاقی و تعلیمی آن بهرهمند شوند. سعدی از جمله نویسندگانی است که در آثارش از نهجالبلاغه تأثیر پذیرفته است و میزان این تأثیرپذیری درخور تأمل است؛ تا آنجا که میتوان اذعان داشت که بعد از قرآن کریم، نهجالبلاغه کاملترین و مهمترین سرمشق او بوده است. مطالعة بوستان سعدی در این پژوهش نشان داد که سعدی در آرمانشهر خود از سخنان گهربار و ارزشمند امام علی (ع) در نهجالبلاغه بهرههای فراوانی برده است و از این راه صبغۀ حکیمانه و اخلاقی اثر خویش را پررنگتر کرده است.
تأثیر فرهنگ اسلامی در متون ادب فارسی، که از عالیترین عناصر فرهنگی و اندیشهایِ جامعه محسوب میشوند، امری انکارناپذیر است و کمتر شاعر یا نویسندهای است که بازتاب معارف اسلامی را در کلام خود نداشته باشد. در این بین، نهجالبلاغه تأثیر شگرفی در شعر و نثر فارسی گذاشته است؛ بسیاری از شعرای زبان فارسی کوشیدهاند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از نهجالبلاغه و آموزههای اخلاقی و تعلیمی آن بهرهمند شوند. سعدی از جمله نویسندگانی است که در آثارش از نهجالبلاغه تأثیر پذیرفته است و میزان این تأثیرپذیری درخور تأمل است؛ تا آنجا که میتوان اذعان داشت که بعد از قرآن کریم، نهجالبلاغه کاملترین و مهمترین سرمشق او بوده است. مطالعة بوستان سعدی در این پژوهش نشان داد که سعدی در آرمانشهر خود از سخنان گهربار و ارزشمند امام علی (ع) در نهجالبلاغه بهرههای فراوانی برده است و از این راه صبغۀ حکیمانه و اخلاقی اثر خویش را پررنگتر کرده است.
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_1927_8ae9f1e9f38bc02be988d81c68d9044f.pdf
مضامین اخلاقی
ادبیات تعلیمی
نهجالبلاغه
بوستان
امام علی (ع)
سعدی
مضامین اخلاقی
ادبیات تعلیمی
نهجالبلاغه
بوستان
امام علی (ع)
سعدی
per
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
2015-09-21
6
11
25
44
1928
.
رمان تاریخی عذراء قریش اثر جرجی زیدان، الگوی حقانیت امام علی (ع)
The Novel,Azra’ Quraish (Virgin of Quraish), Georgie Zaydan, Imam Ali’s Proof of Legitimacy
عسگر بابازاده اقدم
askar.babazadeh@gmail.com
1
استادیار /دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
نگارنده در نوشتار پیش رو بر آن است که قضایای دورة خلیفة سوم و بعد از آن خلافت امام علی (ع) و مسائل مربوط به آن را از منظر رمان تاریخی برجستة عذراء قریش نوشتة جرجی زیدان، نویسندة معاصر مسیحی لبنانی، بررسی کند. آنچه از تورّق و جستوجوی این داستان به دست میآید این است که امام علی (ع) شخصیت منحصر به فردی است که علاوه بر جایگاه ویژهاش در بین مذاهب مختلف اسلامی، در بین پیروان ادیان دیگر نیز جایگاه والایی دارد. نویسندة داستان مذکور با سه رویکرد عمومی نقش مروان بن حکم در حوادث دورة خلیفة سوم، ماجرای قتل عثمان و خلافت امام علی (ع)، و حوادث بعد از آن این رمان را نوشته است. بنابراین، در گفتار حاضر با محور قرار دادن این سه رویکرد حوادث از زبان شخصیت اصلی آن (اسماء) بررسی شده است.
The present article strives to research the events proceeding the Third Khalifah’s rule and afterwards Imam Ali’s ascent to the throne from the point of view of the novel “Azra’ Quraish” by world renowned, contemporary writer, GeorgieZaydan, who is Christian Lebanese. The result of much exploration in this tale is believed to be that, Imam Ali is a truly exceptional individual, who, in addition to his extraordinary position for several Islamic sects, is held in greatveneration by the followers of other religions. The author of the novel casts the story based on three general views: the role of Marwan Bin Hakam in the events of the Third Khalifah’ rule, the murder of Othman, and the ascending of Imam Ali to the position of Khalifah and proceeding events. Therefore, the author of present article attempts to analyze the aforementioned events based on the narration of the novel’s main character “Asma”.
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_1928_2d6dccc6ea73a55c24e1e6951355ae3f.pdf
جرجی زیدان
اسماء
حقانیت
امام علی (ع)
عذراء قریش
GeorgieZaydan
Asma
Legitimacy
Imam Ali
Azra’ Quraish
per
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
2015-05-22
6
11
45
63
2249
.
جایگاه امام علی (ع) در آرای کلامی اسماعیلیه
جایگاه امام علی (ع) در آرای کلامی اسماعیلیه
فاطمه جان احمدی
janahmad2004@yahoo.com
1
دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه الزهرا (س)
توافق بر سر جانشینی علی (ع) موضوع مشترک همة فرق شیعی است و شاخص تفکر شیعی انقیاد در برابر ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) است. در میان فرقههای شناختهشدة شیعه اسماعیلیان قرائتی متفاوت از جایگاه امام علی (ع) در سلسلهمراتب ائمه دارند. جایگاه ممتاز و متفاوت امام علی (ع) و گاه منحصر به فرد وی در سلسلهمراتب ائمة اسماعیلیه یافت پاسخ این پرسش اساسی را ضروری کرده است که جایگاه علی (ع) در سلسلهمراتب ائمة اسماعیلیه چیست؟ و اینکه تغییر و تطور جایگاه امامت علی بن ابیطالب (ع) در سلسلهمراتب ائمه چه تأثیری بر سلسلهمراتب ائمة اسماعیلیه بهمنزلة هفت امامیان داشته است؟ دستامد این پژوهش، به شیوة مطالعات تاریخی، متکی بر منابع متقدم اسماعیلیه نشان داد که در منابع متقدم اسماعیلیه علی (ع) امامی است منصوص که ضمن برخورداری از وصایت و وزارت نبی اکرم (ص) و دارا بودن مقام اخوت از مرتبة اساس، بهعنوان عالیترین رتبه در سلسلهمراتب علوی، هم برخوردار است. در عقاید آنها این مرتبه بههمراه وصایت فقط مختص علی (ع) است و هیچیک از امامان هرگز در این مرتبه قرار نمیگیرند. همین انحصار و این تغییر جایگاه در آرای متکلمان اسماعیلی همواره تابع تغییر بنیادین تفکرات کلامی ایشان بوده و همواره در زمینة تقویت مشروعیت فاطمیان کاربست یافته است.
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_2249_2d481c6ab9e3a09326a64941390ac96a.pdf
کلیدواژهها: علی بن ابیطالب (ع)
اسماعیلیه ـ فاطمیان
مراتب امام
اساس
وصی
نص
per
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
2015-09-21
6
11
45
59
1929
.
تعامل و تقابل اعضای شورای ششنفرة عمر با خلفای راشدین
Interactions and Divergence of the Members of the Council of Six: Omar and the Guided Caliphs
علی اکبر عباسی
aa_abbasi_z@yahoo.com
1
صالح پرگاری
2
استادیار گروه تاریخ/ دانشگاه اصفهان
دانشیار گروه تاریخ/دانشگاه خوارزمی تهران
یکی از اقدامات عمر تعیین افرادی از صحابة قریش به منظور خلافت بود. وی شش تن از مهاجران را در شورای خلافت قرار داد و اعلام کرد که فقط این افراد شایستگی خلافت رسول الله (ص) را دارند. نکتة درخور توجه و تأمل این است که این افراد، به جز علی (ع)، هم در دوران خلافت عثمان و هم در عهد خلافت علی (ع) تابع خلیفة وقت نبودند و دردسرهای بزرگی برای جانشین رسول خدا (ص) ایجاد میکردند. در این مقاله با روش تحلیلی برآنیم تا دلایل مخالفتهای اعضای شورای ششنفره با عثمان و امام علی (ع) را ریشهیابی کنیم. در واقع اقدام خلیفة دوم باعث شد این افراد محبوبیت زیادی در بین عامة مسلمانان پیدا کنند (به واسطة فتوح، غنائم و گسترش قلمرو اسلام در عهد عمر و شکست بیزانسیان و ساسانیان از مسلمانان). به همین دلایل اعضای شورا، به استثنای امام علی (ع)، دچار غرور زیادی شده بودند و تابعیتشان از خلیفة سوم و چهارم، نسبت به خلیفة اول و دوم، کمتر شده بود. اعضای شورا، برخلاف عهد شیخین، حتی یک لحظه هم در عهد عثمان و علی (ع) مطاع این دو خلیفه نبودند و خلیفة مسلمین را همسطح خویش میدانستند. یکی از جدیترین مشکلات خلیفة سوم و چهارم زیادهخواهیها و غرور عبدالرحمن بن عوف، سعد بن ابی وقاص، طلحه و زبیر بود. آنها در عهد خلیفة سوم فقط به حقوق بالا راضی نبودند و مناصب پراهمیتی میخواستند و در عهد علی (ع) خواهان مستمری بالا و مناصب کلان بودند ولی هر دو را ازدسترفته میدیدند؛ از این رو برای وی مشکلتراشی میکردند
One of Omar’s innovations during his rule was selecting six members from the clan of Quraish amongst the migrants and placed them in the council of guided caliphs, announcing them to be viable candidates to succeed the prophet Mohammad. The questionable point is that these members of the guided caliph council, with the exception of Imam Ali, at the time of Othman’s rule and afterwards Imam Ali’s rule, were never subservient to the caliph of the time and created many obstacles for the successors of the Prophet. In the present study, using an analytic method, we have strived to identify the root reasons for discontentment from the council of six towards Othman the thirdcaliph and Imam Ali. In truth, the second caliph’s innovation caused the public to take a special liking to the council (due to victories in war, conquered trophies, and spreading the nation by conquering the Sassanid and Byzantine empires in the time of Omar), and the members of the council, with the exception of Imam Ali, became arrogant and lost the respect the bore for the first and second caliph, at the time of the third and fourth caliph. The members of the council, unlike the time of the Sheiks, had no subordination towards the later caliphs and believed themselves to be equals to them. One of the major problems of the third and fourth caliphs, was the arrogance and greed of Abdul Rahman Bin Ouf, Sa’d Bin Abu Waqqas, Talha and Zubair, who were no longer content with just receiving hefty salaries, and demanded high ranking positions from Othman, and later welfare in addition to salaries and positions from Imam Ali, and having been refused by the Imam, created obstacles for his rule.
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_1929_2d200458a5c8fde186159c9d947044ec.pdf
شورای ششنفره
عمر
عثمان
علی (ع)
عبدالرحمن
سعد
طلحه
زبیر
The Council of Six
Omar
Othman
Imam Ali
Abdul Rahman
Sa’d
Talha
Zubair
per
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
2015-08-23
6
11
61
80
1930
.
امام علی (ع) و مدیریت عواطف در خطبههای «شقشقیه» و «جهاد»
Imam Ali and Emotional Management
From the “Shaqshaqiah” and “Jihad” sermons
نوذر عباسی عباسی
nozar_65@yahoo.com
1
مرتضی قائمی
2
مسیّب یارمحمدی واصل
3
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب/دانشگاه سمنان
دانشیار زبان و ادبیات عرب/دانشگاه بوعلی سینا
استادیار گروه روانشناسی/ دانشگاه بوعلی سینا
هوش هیجانی یا «EQ» و به زبان عربی «الذکاء العاطفی» مبحثی روانشناختی است که به شناخت و کنترل عواطف و هیجانهای انسان میپردازد. این اصطلاح برای اولینبار در دهة 1990 از سوی روانشناسی به نام «سالووی» برای بیان کیفیت و درک احساسات افراد، همدردی با احساسات دیگران و توانایی کنترل صحیح خلق و خو به کار رفت. عاطفه، به منزلة پل ارتباطی میان روانشناسی و ادبیات، از مهمترین عناصر چهارگانة ادبی به شمار میرود که در آثار ادبی نقشی حیاتی دارد. نهجالبلاغه نیز یادگار امام علی (ع)، سرچشمه و آبشخور فصاحت و بلاغت است که به عنوان اثر علمی و ادبی بسیار مهم شناخته شده است. بررسی خطبههای نهجالبلاغه نشان میدهد که علی (ع) از هر دو شایستگی فردی و اجتماعی هوش عاطفی برخوردار بوده است؛ زیرا شناخت و کنترل هیجانات و مدیریت آن برای پیشبرد امور در تدابیر، اندرزها و شکوههای ایشان کاملاً مشهود است. بررسی هوش عاطفی و مدیریت هیجانات امام علی (ع) در دو خطبة «شقشقیه» و «جهاد»، به عنوان مشتی نمونه از خروار، نشان میدهد که ایشان تا چه اندازه در مدیریت هیجانات خویش و کنترل صحیح آنها موفق بوده است
Emotional Quotient (EQ) which is also known as emotional intelligence, is a psychological concept that deals with recognizing and controlling human emotions and impulses. The term EQ was first employed in 1990s by a psychologist named Frank Sulloway to define the quality of human understanding and emotion; a term that was well utilized in reference to an individual’s ability to empathize with others, and control impulses and temperaments. Emotion is a bridge that connects psychology to literature and is considered one of the four most important elements of literature that plays a vital role in literary pieces. The book of Nahjal-Balaghah, as a token of Imam Ali, is the source and origin of eloquence and rhetoric, and considered to be a most impressive literary and scientific work. A study of the sermons in Nahjal-Balaghah reveals that Imam Ali was did not only have individual and social competence, but also emotional intelligence, because his ability to identify and control his emotions is apparent in his management of affairs, advisory addresses, and complaints. An analysis of Imam Ali’s emotional quotient and impulse management through the two sermons of “Shaqshaqiah” and “Jihad” as selected samples of many documented instances, reveals the extent of his ability to manage his impulses and control his emotions successfully
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_1930_7495ab269234630829fb0024c783ba74.pdf
هوش هیجانی
نهجالبلاغه
شقشقیه
جهاد
امام علی (ع)
Emotional Quotient
Nahjal-Balaghah
Shaqshaqiah
jihad
Imam Ali
per
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
2015-09-21
6
11
81
102
1931
.
بررسی تطبیقی توسعة اقتصادی متعارف و دیدگاه امام علی (ع)
A Comparative Study of the Standard Economic Development and Imam Ali’s Views
محمود عیسوی
m-eisavi@gmail.com
1
lمصطفی دلشاد تهرانی
delshadtehrani@yahoo.com
2
ریحانه سمیعی
rs.yasalam@gmail.com
3
عضو هیئت علمی و معاون دانشکدة اقتصاد/ دانشگاه علامه طباطبایی
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم قرآن و حدیث (پردیس تهران)
کارشناس ارشد دانشگاه علوم قرآن و حدیث (پردیس تهران)
امروزه اهمیت توسعة اقتصادی و نقش بارز آن بر هیچکس پوشیده نیست، تا آنجا که میتوان آن را از اولویتهای دنیای امروز دانست. به همین منظور در این نوشتار سعی شده است با نگاه به عملکرد حضرت علی (ع) به موضوعِ توسعة اقتصادی پرداخته شود. در نهایت هدف این تحقیق دانستن این موضوع بوده است که، اقتصاد روز دنیا تا چه میزان به این مبانی و اهداف نزدیک است؟ مطالعه در این خصوص نشان میدهد، مهمترین مواردی را که محل تفاوت و ناهمخوانی بین توسعة اقتصادی مورد نظر امام (ع) با اقتصاد متعارف است باید ناشی از تفاوت در مبانی، اهداف، ارزشها، آزادی اقتصادی و منافع فرد و جامعه دانست. هدف نهاییِ توسعه، در اقتصاد کنونی، در اغلب کشورها بر مبنای لذت و کسب ثروت است. اما از دیدگاه ارزشی امیرالمؤمنین (ع) رسیدن به توسعه خود وسیلهای است برای امکان حرکت به سوی کمال و هدف نهایی از خلقت.
Today, the importance of economic development and its obvious impacts is not lost to anyone, so much so, that it can be called one of the top priorities of the modern world. Therefore, in the present article, we have strived to study the subject of economic development through observing Imam Ali’s deeds. The main objective of the study is to identify how much the modern day elements of economy relate to and resemble the standards of Imam Ali’s time. The studies in this matter reveal that, the areas where differences most appear between modern day standard economics and Imam Ali’s intended economic developments, are discrepancies in foundations, objectives, values, economic freedom, and individual and social benefit. The ultimate objective of the modern day economic development, in most countries, seems to be founded on the concept of wealth gain, luxury, and leisure, but from Imam Ali’s point of view, the concept of development, in and of itself, is a tool to facilitate our gradual movement towards perfection and the ultimate goal of creation.
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_1931_33f9aa0926d55d50005320f3843cb15f.pdf
توسعة اقتصادی
علی (ع) و اقتصاد
اهداف توسعة اقتصادی
اقتصاد اسلامی
اقتصاد غرب
Economic Development
Imam Ali and Economics
Objectives of Economic Development
Islamic economics
Western Economics
per
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه علوی
2383-0859
2383-0867
2015-09-21
6
11
103
122
1932
.
سبکشناسی ادبی نکوهشهای امام علی (ع) در نهجالبلاغه
Literary Stylistics of Imam Ali’s Remonstrations in Nahj al-Balaghah
حسین کیانی
hkyanee@yahoo.com
1
منیژه زارع
manijhe1365@yahoo.com
2
دانشیار زبان و ادبیات عربی/ دانشگاه شیراز
کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی
سبکشناسی (أسلوبیة) در اصطلاح علمی است در حوزة زبانشناسی و ادبیات که موضوع آن بررسی شیوههای گوناگون بیانی در آثار ادبی است. نهجالبلاغه از جمله متونی است که شیوههای ادبی به کار برده شده در آن مطابق با مقتضای حال است. بنابراین با بررسی سبکشناسی نهجالبلاغه میتوان به معرفی الگویی مناسب در نوشتار ادبی، که راهگشای نویسندگان باشد، دست یافت. مقالة حاضر به بررسی سبکشناسی بیانات امام علی (ع) دربارة «نکوهش» پرداخته است. دلیل انتخاب نکوهشها این است که نکوهش علاوه بر اهمیت تربیتی، از نظر بلاغی، شکلها و اسلوبهای خاصی از سخن را اقتضا میکند، که در دیگر اغراض سخن کمتر دیده میشود؛ زیرا در نکوهش سخن باید به گونهای ایراد گردد که با جلوهای نیکو در جان مخاطب نفوذ کند و تأثیرگذار واقع شود. بنابراین هدف از این پژوهش دستیابی به سبک امام (ع) در بیان نکوهشهاست. برای دستیابی به این هدف، مقالة حاضر ابتدا به بیان معانی لغوی و اصطلاحی سبکشناسی به عنوان پدیدهای زبانشناختی پرداخته است و سپس بر اساس پنج مسئلة مطرح در سبکشناسی (گزینش واژگان، نظم، آهنگ، گسترش و تصویر) بررسی ادبی ـ تفسیری بیانات امام (ع) را پی میگیرد. روش و منهج این جستار توصیفی ـ تحلیلی است و با شیوة مطالعة کتابخانهای انجام شده است.
The style of a literary work is the defining factor that distinguishes one work from another. Writers employ various techniques to make their work impressionable for the audience, therefore, stylistic research, is one of the methods used to identify the characteristics of a literary piece, and define the artistic criteria of the works based on linguistics and literary or intellectual features. The Book of Nahj al-Balaghah, is amongst the texts that refers to various subjects and each of these topics have their own relevant style and method, the identification of which will only add to the importance of the book. The present article strives to investigate the literary stylistics of Imam Ali’s remonstrations in Nahjal-Blaghah. In order to obtain said objective, the article first describes the denotation and proverbial meaning of stylistics, then moves to investigate the stylistics of Imam Ali’s remonstrations, in a descriptive-analytic method, based on the five axis proposed by the book “Methods of Rhetoric Miracles in the Holy Qur'an” (lexis selection, order, rhythm, expansion, and imagery). The study reveals that, where applicable, Imam Ali employs the most effective terminology in his remonstrations and utilizes emotional imagery in the form of simile to communicate abstract concepts. In general, Imam Ali actively employs the five axis of stylistics in the best manner to elicit the most effective response in the audience.
https://alavi.ihcs.ac.ir/article_1932_8341525121b051cadf99f3c3cce5e481.pdf
سبکشناسی
نهجالبلاغه
گزینش واژگان
نظم
آهنگ
گسترش
تصویر
Stylistics
Nahjal-Balaghah
Lexis Selection
Order
rhythm
Expansion
Imagery