یدالله رفیعی؛ رمضان رضایی
دوره 5، شماره 9 ، خرداد 1393، ، صفحه 47-65
چکیده
چکیده بینامتنی یا تناص، امروزه از مباحثی است که در تحلیل متون ادبی اهمیت فراوانی دارد. یکی از این متن‌ها که همیشه، در طی چهارده قرن، به آن مراجعه می‌شده، سخنان علی (ع) است. این سخنان، مانند یک دایرةالمعارف است. سخنان امام علی (ع)، نمایشی زیبا و دل‌انگیز از رابطۀ انسان با خداوند است و ازجمله مباحث آن، الهیات، سلوک، عبادت، دعا، مناجات، ...
بیشتر
چکیده بینامتنی یا تناص، امروزه از مباحثی است که در تحلیل متون ادبی اهمیت فراوانی دارد. یکی از این متن‌ها که همیشه، در طی چهارده قرن، به آن مراجعه می‌شده، سخنان علی (ع) است. این سخنان، مانند یک دایرةالمعارف است. سخنان امام علی (ع)، نمایشی زیبا و دل‌انگیز از رابطۀ انسان با خداوند است و ازجمله مباحث آن، الهیات، سلوک، عبادت، دعا، مناجات، نفی دنیاپرستی، حماسه، شجاعت، اخلاق، تهذیب نفس، و اصول و موازین اجتماعی است. ازاین‌رو هرکس به اندازۀ توانش می‌تواند از آن بهره گیرد؛ کسانی که توان علمی، استعداد و هوش بیشتری دارند، بیشتر از دیگران می‌توانند در آثار خود از کلام امام استفاده کنند. در این میان، شاعران و نویسندگان در ادبیات عربی و فارسی، بیشتر از همه از کلام امیرالمؤمنین (ع) متأثر شده‌اند. ازجمله شاعران عرب، متنبی است که سحر کلام وی همیشه توجه ادب‌پژوهان را به خود جلب کرده است. یکی از امتیازات شعر وی، وجود مضامین حکمی است؛ تا جایی که لقب «شاعر حکیم» به وی داده شده است. بدون شک، متنبی از کلام علی (ع)، چه در مضامین حکمی و چه در سایر مضامین، بهره‌های فراوان برده است. در مقالۀ حاضر برآنیم تا با ذکر نمونه‌هایی، چگونگی تجلی مضامین کلام امام (ع) را در شعر متنبی، تبیین و اطلاعات به‌دست‌آمده را تجزیه‌وتحلیل کنیم.
سیدمحمدرضی مصطفوی‌نیا؛ محمودرضا توکلی محمدی؛ رحمان نیکنام
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1391، ، صفحه 101-124
چکیده
بی‌شک واقعۀ غدیر یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام به‌شمار می‌رود؛ چراکه در آن، یکی از مهم‌ترین مسائل جامعۀ اسلامی، یعنی خلافت و جانشینی پیامبر(ص)، مشخص می‌شود. دربارۀ غدیر و اتفاقات این واقعه بسیار سخن گفته‌اند. این حادثه را بسیاری از مورخان در کتاب‌های تاریخی خود ثبت کرده‌اند؛ همچنین، در احادیث نقل‌شده ...
بیشتر
بی‌شک واقعۀ غدیر یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام به‌شمار می‌رود؛ چراکه در آن، یکی از مهم‌ترین مسائل جامعۀ اسلامی، یعنی خلافت و جانشینی پیامبر(ص)، مشخص می‌شود. دربارۀ غدیر و اتفاقات این واقعه بسیار سخن گفته‌اند. این حادثه را بسیاری از مورخان در کتاب‌های تاریخی خود ثبت کرده‌اند؛ همچنین، در احادیث نقل‌شده از ائمه (ع) اشاراتی به این واقعه شده است. بسیاری از شاعران نیز این واقعه را درقالب شعر ثبت کرده‌اند که درمیان آنها، شاعران مسیحی هم وجود دارد. در این مقاله، این مسئله با تحلیل دو قصیدۀ غدیریه از دو شاعر مسیحی(بولس سلامه و عبدالمسیح انطاکی) بیان می‌شود. هر دو شاعر در قصاید خود:
1. تاریخ و حقایق تاریخی را مدنظر قرار داده و تاریخ را بیشتر از تخیل در اشعار خود وارد کرده‌اند،
2. جزئیات این واقعه (مواردی مانند میزان گرما، انبوه جمعیت، وجود نگرانی در چهرۀ پیامبر(ص)) را نیز توصیف کرده‌اند،
3. به آیات قرآن، احادیث، و حوادث تاریخی اشاره کرده‌اند،
4. عاطفۀ شعری را صادقانه در اشعار خود بهکار برده و در بیان احساسات خود موفق بودهاند.
