مهدی زمانی
چکیده
این مقاله با روش توصیفی–تحلیلی به تبیین امکان و درمان آکراسیا و/یا ضعف اراده در انسان از دیدگاه امام علی (ع) میپردازد. درحالیکه معمولاً آکراسیا را ضعف اراده دانستهاند، برخی فیلسوفان اخلاق میان آنها فرق نهاده و اولی را عمل خلاف داوری اخلاقی و دومی را عمل خلاف تصمیم اخلاقی یا نقض ناموجه تصمیم دانستهاند. امام علی(ع) در ...
بیشتر
این مقاله با روش توصیفی–تحلیلی به تبیین امکان و درمان آکراسیا و/یا ضعف اراده در انسان از دیدگاه امام علی (ع) میپردازد. درحالیکه معمولاً آکراسیا را ضعف اراده دانستهاند، برخی فیلسوفان اخلاق میان آنها فرق نهاده و اولی را عمل خلاف داوری اخلاقی و دومی را عمل خلاف تصمیم اخلاقی یا نقض ناموجه تصمیم دانستهاند. امام علی(ع) در تبیین سقوط اخلاقی انسان به هر دو حالت اشاراتی دارد. از منظر امام علی(ع) آکراسیا (عمل برخلاف باور اخلاقی) در دو حالت رخ میدهد: 1- فقدان یقین و 2- غفلت فاعل. بدینسان، «شک» و «غفلت» مهمترین عواملی معرفی میشوند که قدرت درونی باور را برای صدور فعل مناسب میکاهند. برای مقابله با آکراسیا و درمان آن باید از راه 1- کسب یقین (عبور از شک) و 2- تذکر (زدودن غفلت و بیتوجهی) به تقویت نقش انگیزشی شناخت فاعل اخلاقی پرداخت. همچنین در نهجالبلاغه ضعف اراده فاعل اخلاقی با واژههایی مانند 1- «وهن» (سستی) و 2- «فترت» (کاهلی) مورد اشاره و تبیین قرار گرفته است. قوت و ضعف اخلاقی بهصورت نبرد درونی میان امیال مادی (شهوات و آمال) با تصمیم و عزم اخلاقی (پایداری) توضیح داده شده است. درمان ضعف اراده با صبر، همت، عزم و تلاش در زمینهسازی برای تصمیمگیریِ درست ممکن میشود.
مهدی زمانی؛ مصطفی دلشاد تهرانی؛ جمیله امینی سولاری
چکیده
استفاده از انگارهها برای تمثل بخشیدن به امور ذهنی و درونی در بسیاری از عرصهها و ازجمله متون دینی پیشینهای کهن دارد. در نهجالبلاغه برای تبیین مسئله معناداری زندگی از انگارههای گوناگونی استفادهشده است که یکی از آنها «زندگی بهمنزله سفر» است. در این مقاله پس از استقصای کامل موارد کاربرد واژه سفر و زندگی و نیز دیگر واژگان ...
بیشتر
استفاده از انگارهها برای تمثل بخشیدن به امور ذهنی و درونی در بسیاری از عرصهها و ازجمله متون دینی پیشینهای کهن دارد. در نهجالبلاغه برای تبیین مسئله معناداری زندگی از انگارههای گوناگونی استفادهشده است که یکی از آنها «زندگی بهمنزله سفر» است. در این مقاله پس از استقصای کامل موارد کاربرد واژه سفر و زندگی و نیز دیگر واژگان مرتبط با موضوع با روش توصیفی-تحلیلی به تبیین این انگاره در ساحتهای درونی آدمی یعنی شناخت، احساس و اراده پرداختهشده است. مؤلفههای شناختی انگاره سفر باورهایی مانند مبدأ، معاد، جایگاه انسان، ویژگیهای مسیر، راهنمای سفر، مراحل و مقاطع سفر و موانع و دشواریهای آن را در برمیگیرد. مراد از مؤلفههای عاطفی این انگاره احساسهایی مانند شوق، آرامش، امید، تعالی، کامیابی، اعتمادبهنفس، پویایی و ارزشمندی است و سرانجام، مؤلفههای ارادی معناداری مواردی مانند تعهد به سیر و آمادگی برای آن، زهد، فرصتجویی، بازگشت از انحراف، غلبه بر موانع و پایداری در حرکت را در برمیگیرد. امتیاز انگاره سفر بر دیگر انگارههای معناداری زندگی در دو عامل است: 1-قدرت بیشتر برای تمثل بخشیدن به ویژگیهای معناداری زندگی و 2-شمول آن بر انگارههایی مانند تجارت، کشتزار، مسابقهو کارزار که همگی ملازم با سفر منظور میشدهاند.